
Είναι από εκείνες τις φωτογραφίες που σου ραγίζουν την καρδιά. Όχι υποχρεωτικά από τις πιο τρυφερές ή από τις πιο βίαιες. Σίγουρα εσείς, εγώ, όλοι μας, αντικρίζουμε καθημερινά πιο τρυφερές ή πιο βίαιες φωτογραφίες από αυτήν. Η συγκεκριμένη φωτογραφία όμως στοχεύει ένα σκοτεινό κέντρο του ψυχισμού μας, υπαρκτό –ομολογημένα ή ανομολόγητα- στον καθένα μας χωριστά. Αναδίνει μια αίσθηση "νοσηρής κανονικότητας", τόσο εξωφρενική και τόσο αναμενόμενη την ίδια στιγμή.
Μια νεαρή κοπέλα βρίσκεται σε δημόσιο χώρο μιας μουσουλμανικής χώρας, εκτεθειμένη σε δημόσια θέα (σύντομα μαθαίνουμε ότι πρόκειται για τον χώρο ενός πανεπιστημίου στην Τεχεράνη). Φοράει μονάχα τα εσώρουχά της. Γύρω της βαδίζουν άνδρες ντυμένοι κάζουαλ και γυναίκες με τα κεφάλια τους καλυμμένα (η διαβόητη χιτζάμπ) δίχως να εστιάζουν το βλέμμα τους πάνω της –σαν να μην συμβαίνει, δηλαδή, κάτι "αφύσικο". Η κοπέλα με τα εσώρουχα είναι επιχρωματισμένη· όλοι οι υπόλοιποι είναι ασπρόμαυροι. Μοιάζει με πλάνο από εκείνες τις ταινίες με τις οποίες οι σύγχρονοι ιρανοί σκηνοθέτες σαρώνουν τα βραβεία στη Βενετία ή στις Κάννες. Μονάχα που δεν είναι ταινία –και αν ήταν, θα ήταν ταινία τρόμου.
Το πρώτο πράγμα που μας περνάει από το μυαλό –αφού ξεπεράσουμε το αρχικό σοκ- είναι αν πρόκειται για αυθεντικό φωτογραφικό στιγμιότυπο ή για "πειραγμένο" (εκτός από τον επιχρωματισμό, εξυπακούεται, που ευθύς εξαρχής προδίδει "πείραγμα"). Βλέπετε, σε καιρούς που σπαταλάμε όλο και περισσότερο χρόνο για να εξακριβώσουμε εάν οι πληροφορίες και τα κάθε μορφής οπτικά ερεθίσματα που μας βομβαρδίζουν καθημερινά είναι "γνήσια" ή "fake", είμαστε πλέον αναγκασμένοι να βρισκόμαστε σε εικοσιτετράωρη ετοιμότητα και να μην λησμονούμε ούτε λεπτό την αγαπησιάρικη προτροπή του Δημήτρη Πουλικάκου: "Ανεπίτρεπτη τόση αθωότης".
Ναι, η φωτογραφία είναι "γνήσια" -καταλήγουμε ύστερα από ενδελεχή έλεγχο. Για την ακρίβεια, είναι το "παγωμένο" ενσταντανέ από ένα σύντομο βίντεο, παρμένο από το κινητό μιας άλλης νεαρής κοπέλας (συμφοιτήτριας ίσως της κοπέλας με τα εσώρουχα;), που σχολιάζει όσα βλέπει –στα φαρσί, δυστυχώς, χωρίς υπότιτλους- και κατά διαστήματα γελάει, σαν να αντικρίζει ένα μάλλον ανάλαφρο θέαμα. Το βίντεο είναι ακόμη πιο "αποκαλυπτικό" από τη φωτογραφία, παρότι δεν ξεκαθαρίζει ιδιαίτερα το τοπίο της "νοσηρής κανονικότητας": βλέπουμε την κοπέλα με τα εσώρουχα να μιλάει έντονα με έναν νεαρό άντρα που της κάνει παρατήρηση (και κατόπιν –ο άντρας πάντα- να τηλεφωνεί με το δικό του κινητό κάπου: στην Αστυνομία Ηθών, άραγε, να έρθουν να την μαζέψουν;), να αντιδικεί εν συνεχεία με μια μεγαλύτερη περαστική, να σηκώνεται και να περπατάει ανάμεσα στο πλήθος, με τα χέρια σταυρωμένα, αγέρωχη, συμφιλιωμένη πιθανόν με τη μοίρα που δεν μπορεί παρά να γνωρίζει ότι την περιμένει.
Γύρω από αυτήν ακριβώς τη μοίρα, καθώς και για όσα προηγήθηκαν, οι πληροφορίες είναι συγκεχυμένες –τουλάχιστον μέχρι την ώρα που γράφονται ετούτες οι γραμμές. Φαίνεται πως όλα ξεκίνησαν από επίθεση –αδιευκρίνιστα πόσο βίαιη- της Αστυνομίας Ηθών στη νεαρή κοπέλα επειδή κυκλοφορούσε χωρίς να καλύπτει με χιτζάμπ το κεφάλι της. Σύμφωνα με μια εκδοχή, οι ιρανοί θεματοφύλακες της ηθικής, πάνω στον θεοκρατικό τους ζήλο, έσκισαν τα ρούχα της κοπέλας. Είτε της τα έσκισαν είτε δεν της τα έσκισαν, η κοπέλα αποφάσισε να τα βγάλει και να κυκλοφορήσει υπερήφανα ανάμεσα στους "ντυμένους", πεπεισμένη πιθανόν ότι η ντροπή και το άδικο πρέπει να χρεώνονται σ’ εκείνον που σου σκίζει τα ρούχα και όχι σ’ εσένα που τα βγάζεις.
Οι πληροφορίες για τη συνέχεια είναι ακόμη πιο συγκεχυμένες. Λίγη ώρα αργότερα η Αστυνομία Ηθών τη συνέλαβε. Κατά τη σύλληψη ή/και μετά τη σύλληψη την ξυλοκόπησε και την κακοποίησε σεξουαλικά. Το πανεπιστήμιο εξέδωσε μια λακωνική ανακοίνωση που πιο πολύ συσκοτίζει παρά διαφωτίζει: κάνει λόγο για επεισόδιο που προκάλεσε ένα άτομο "με ψυχολογικά προβλήματα". Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες αυτό το "διαταραγμένο άτομο" έχει εγκλειστεί ήδη σε ψυχιατρείο, άγνωστο πού, άγνωστο για πόσο. Η Διεθνής Αμνηστία, χωρίς να υιοθετεί καμία από τις φήμες, ζητάει από την ιρανική κυβέρνηση να απελευθερώσει αμέσως κι άνευ όρων την κοπέλα. Σύμφωνα με τη χειρότερη φήμη, ανεπιβεβαίωτη αλλά επίμονη, το αίτημα της Διεθνούς Αμνηστίας στερείται πλέον αντικειμένου: η κοπέλα είναι ήδη νεκρή.
Κυριολεκτικά δεν γνωρίζουμε πώς θα "ξημερώσει" αυτή η μακάβρια υπόθεση. Ίσως η φωτογραφία και το σχετικό βίντεο που κατέστησαν κιόλας την "κοπέλα με τα εσώρουχα" ως ένα διεθνές σύμβολο αντίστασης στη θεοκρατική παράνοια, να συμβάλουν ώστε να σωθεί και η ζωή της (εφόσον εξακολουθεί να ζει). Εμείς πάντως, οι εφησυχασμένοι, που απολαμβάνουμε τα προνόμια μιας κοσμικής δημοκρατίας χωρίς συχνά να τα εκτιμούμε, έχουμε να δούμε τέτοιο παράδειγμα γενναιότητας εδώ και τριάντα πέντε χρόνια, από το 1989, όταν εκείνος ο νεαρός κινέζος άνδρας, με τις σακούλες στο χέρι, στάθηκε μπροστά στο τεθωρακισμένο (ποτέ δεν μάθαμε τι απέγινε), αμέσως μετά τη σφαγή στην πλατεία Τιεν Αν Μεν. Και απέναντι σε ανάλογο σπαραχτικό θάρρος και ανάλογη σπαραχτική μοναξιά, δεν μπορούμε παρά να υποκλιθούμε.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr