Συντέθηκε για πρώτη φορά το 1962 και εγκρίθηκε για χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1970. Στην κτηνιατρική χρησιμοποιείται συχνά για τα αναισθητικά και αναλγητικά της αποτελέσματα, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως χορηγήθηκε εκτενώς για χειρουργική αναισθησία στον πόλεμο του Βιετνάμ.
Ο λόγος για το φάρμακο κεταμίνη, την αναισθητική ουσία ταχείας δράσης που βρέθηκε σε υψηλές δόσεις στον οργανισμό της μικρής Τζωρτζίνας, όπως αποκάλυψαν οι τοξικολογικές εξετάσεις. Στον οργανισμό της οι ποσότητες κεταμίνης ήταν 6 mg ανά λίτρο αίματος.
Τι είναι
Είναι γνωστή ως ένα διασχιστικό αναισθητικό, που σημαίνει ότι οι ασθενείς νιώθουν αποστασιοποιημένοι και απόμακροι από το άμεσο περιβάλλον τους. Δρα σε υποδοχείς του εγκεφάλου, που ονομάζονται NMDA, αναστέλλοντας τη λειτουργία τους. Αυτοί οι υποδοχείς ρυθμίζουν την είσοδο και έξοδο ιόντων στο νευρικό κύτταρο και εμπλέκονται κυρίως σε διαδικασίες μάθησης και μνήμης.
Η κεταμίνη χορηγείται κυρίως για την πρόκληση και τη διατήρηση της αναισθησίας. Προκαλεί αποσυνδετική αναισθησία, μια κατάσταση που μοιάζει με έκσταση που παρέχει ανακούφιση από τον πόνο, καταστολή και αμνησία.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αναισθησίας με κεταμίνη είναι η διατήρηση των αντανακλαστικών της αναπνοής και των αεραγωγών, η διέγερση της καρδιακής λειτουργίας με αυξημένη αρτηριακή πίεση και η μέτρια βρογχοδιαστολή.
Σε χαμηλότερες, υποαναισθητικές δόσεις, η κεταμίνη είναι ένας πολλά υποσχόμενος παράγοντας για τον πόνο και την κατάθλιψη που είναι ανθεκτική στη θεραπεία. Ωστόσο, η αντικαταθλιπτική δράση μεμονωμένης χορήγησης κεταμίνης εξασθενεί με τον καιρό και τα αποτελέσματα της επαναλαμβανόμενης χρήσης δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.
Ανήκει στην κατηγορία των φαρμάκων που μοιάζουν με παραισθησιογόνα, μάλιστα είναι και μία από τις ουσίες που χρησιμοποιείται ως "φάρμακο βιασμού".
Η κτηνιατρική χρήση
Στην κτηνιατρική αναισθησία, η κεταμίνη χρησιμοποιείται συχνά για τα αναισθητικά και αναλγητικά της αποτελέσματα σε μικρά ζώα, αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιείται συχνά στην επαγωγή και συντήρηση της αναισθησίας σε άλογα.. Οι κτηνίατροι χρησιμοποιούν συχνά την κεταμίνη με ηρεμιστικά φάρμακα για να παράγουν ισορροπημένη αναισθησία και αναλγησία και ως έγχυμα σταθερού ρυθμού για να βοηθήσουν στην αποφυγή της αύξησης του πόνου. Η κεταμίνη χρησιμοποιείται επίσης για τη διαχείριση του πόνου μεταξύ μεγάλων ζώων.
Οι παρενέργειες
Η επίδραση στον οργανισμό ξεκινά λίγα μόλις λεπτά μετά τη λήψη της. Σε μεγάλες δόσεις προκαλεί σπασμούς, βραδυκαρδία ή ταχυκαρδία. Πρόκειται για ενδοφλέβιο αναισθητικό βραχείας δράσης, το οποίο εάν χορηγηθεί σε μεγάλες δόσεις προκαλεί άπνοια και θάνατο.
Οι παρενέργειες στα ανθρώπινα όργανα περιγράφονται ως εξής:
• Εγκέφαλος: ενδοκρανιακή υπέρταση, γνωστικές διαταραχές, χρόνιες βλάβες στην επεισοδιακή μνήμη
• Καρδιά: υπέρταση, ταχυκαρδία, αυξημένη καρδιακή παροχή
• Νεφρά: δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστης, διαβρωτική κυστίτιδα, φλεγμονή του ουρητήρα με υδρονέφρωση και νεφρική δυσλειτουργία
• Ήπαρ: μη φυσιολογική ηπατική δυσλειτουργία
• Αναπνευστική οδός: αναπνευστική καταστολή
Νομικό καθεστώς
Στην Ελλάδα η κεταμίνη είναι ελεγχόμενη ουσία του πίνακα Γ (οι ουσίες του πίνακα Γ παράγονται, διακινούνται και διατίθενται από νομικά και φυσικά πρόσωπα μέσω του Κρατικού Μονοπωλίου Ναρκωτικών, ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής Ναρκωτικών με ευθύνη του Ε.Ο.Φ) και χορηγείται με ειδική συνταγή ναρκωτικών.