Στα Δικαστήρια Θεσσαλονίκης μεταφέρθηκαν την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου οι τρεις συλληφθέντες για την υπόθεση με τους πλαστούς πίνακες στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο Makthes.gr, δύο άτομα που κρύβονται πίσω από το εργαστήριο στην περιοχή της Αγίας Σοφίας είναι πατέρας και κόρη, ενώ ο τρίτος που συνελήφθη είναι αυτός που ζωγράφιζε τους πίνακες.
Ειδικότερα, πρόκειται για έναν 70χρονο και τη 42χρονη κόρη του και για έναν 62χρονο που φέρεται να πλαστογραφούσε τους πίνακες γνωστών ζωγράφων. Οι τρεις συλληφθέντες έφτασαν στα δικαστήρια συνοδευόμενοι υπό ισχυρή αστυνομική παρουσία και οπλισμένους αστυνομικούς.
Την ίδια ώρα η έρευνα της Αστυνομίας συνεχίζεται για να διαπιστωθεί αν είχαν παράρτημα στο εξωτερικό και συνεργάτες που τους βοηθούσαν να διοχετεύουν τα πλαστά αντίγραφα σε γνωστούς οίκους δημοπρασίας.
Η επιχείρηση της Αστυνομίας σε γκαλερί της Θεσσαλονίκης που πλαστογραφούσε πίνακες διάσημων Ελλήνων ζωγράφων όπως του Μυταρά, του Παρθένη, του Γαΐτη, του Φασιανού κ.α. και τους πουλούσε ως αυθεντικούς σε διαδικτυακές δημοπρασίες στην Ευρώπη είναι μόνο ένα πλοκάμι, από ένα κύκλωμα που "ανθίζει", εκμεταλλευόμενο την απουσία ελεγκτικών εμπειρογνωμόνων σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα.
Στόχοι οι εκλιπόντες δημιουργοί με αγοραστική αξία
Ο ιστότοπος ThessToday.gr περιγράφει τον τρόπο δράσης των κυκλωμάτων που πλαστογραφούν έργα τέχνης γνωστών ονομάτων και τα πουλούν για υπέρογκα χρηματικά ποσά, σε ανυποψίαστους, συνήθως, αγοραστές.
Ο πιο "ασφαλής" δρόμος για έναν πλαστογράφο είναι να αντιγράψει έναν ζωγράφο που έχει φύγει από τη ζωή. Και κατά προτίμηση δεν έχει συγγενείς, που μπορεί να αντιληφθούν τη δράση του και να κινηθούν δικαστικά, όπως συνέβη τώρα στην περίπτωση του Γιάννη Γαΐτη, που η κόρη του κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα κατά του γκαλερίστα.
Η αγορά τέχνης στην Ελλάδα είναι μικρή, οι πρωταγωνιστές λίγοι, και οι αγοραστές ακόμη λιγότεροι, έτσι στο στόχαστρο των απατεώνων, πέφτουν τα ονόματα με αγοραστική αξία. Πίσω από ένα πλαστό έργο, κρύβεται μια ολόκληρη επιχείρηση με τεχνοτροπίες που έχουν ακολουθηθεί για να του προσδώσουν αυθεντικότητα.
Ψάχνουν παλιούς καμβάδες σε παλιατζίδικα
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τα κυκλώματα αναζητούν παλιές μπογιές και υλικά από το διαδίκτυο και παλιά τελάρα και καμβάδες ακόμη και από παλιατζίδικα, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να μοιάζει παλιό και αυθεντικό. Όταν θέλουν, δε να αντιγράψουν πίνακες πιο σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών που δημιουργήθηκαν πριν από 40-50 χρόνια, είτε αντιγράφουν αυτούσιο τον εκάστοτε πίνακα, είτε με βάση την τεχνική του καλλιτέχνη δημιουργούν ένα παρεμφερές έργο και το… πλασάρουν ως γνήσιο που έως τώρα δεν έχει ακουστεί ή δεν έχει βγει σε δημοπρασία.
Mix and match με αυθεντικούς και πλαστούς πίνακες
Ρόλος "κλειδί" είναι αυτός του μεσάζοντα πίσω από το κάθε κύκλωμα, που αναλαμβάνει να χτίσει το κύρος της γκαλερί ή του ιδρύματος και κατασκευάζει ιστορίες για το πώς κάθε ένα από τα ανεκτίμητης αξίας έργα, έχει φτάσει στην κατοχή του, αναφέρουν οι πηγές του ΤhessToday.gr.
Μία συνήθης πρακτική για να θολώνουν ακόμη περισσότερο τα νερά είναι να θέτουν προς πώληση κάποια αυθεντικά έργα, μαζί με πολλά πλαστά. Έτσι ενισχύουν την αξιοπιστία τους και αποκτούν περισσότερη κερδοφορία, καθώς τα αυθεντικά πωλούνται πάντοτε ακριβότερα. Με αυτό τον τρόπο, οι αγοραστές τους, τους θεωρούν αξιόπιστους και είναι πιο πιθανό να δείξουν εμπιστοσύνη και σε μελλοντικές προσφορές που θα τους κάνουν, εξηγούν.
Λίγοι οι εκτιμητές στην Ελλάδα – Απουσία ελεγκτικών εμπειρογνώμων
Η κύρια αιτία ανάπτυξης των κυκλωμάτων πλαστογραφίας στην Ελλάδα είναι η απουσία ελεγκτικών εμπειρογνωμόνων, σε αντίθεση με χώρες όπως Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία και ΗΠΑ, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Όταν ένας Οίκος Δημοπρασιών βγάλει έργα σε δημοπρασία, δεν είναι πολύ εύκολο να ελεγχθεί η αυθεντικότητα τους λόγω κόστους και διαδικασίας.
Υπάρχουν μηχανήματα που ελέγχουν τη γνησιότητα του έργου με ακτινογραφίες, χημική ανάλυση των χρωμάτων, του καμβά, όμως το κόστος ενδέχεται να ξεπερνά την τιμή του ίδιου του έργου. Η πιο συνηθισμένη πρακτική στην Ελλάδα, είναι οι υποψήφιοι αγοραστές να έρχονται σε επαφή με συγγενικά πρόσωπα ή τους γκαλερίστες των καλλιτεχνών, για να διαπιστώσουν εάν ο εκάστοτε πίνακας που ενδιαφέρονται να αγοράσουν είναι πράγματι αυθεντικός, σημειώνουν.
Πώς δρούσαν οι πλαστογράφοι
Να σημειωθεί ότι η σπείρα με τους πλαστούς πίνακες ζωγραφικής στη Θεσσαλονίκη εξαρθρώθηκε μία ημέρα πριν από μεγάλη διαδικτυακή δημοπρασία εξαρθρώθηκε
Συγκεκριμένα, στις 19:15 το απόγευμα της Πέμπτης 5 Δεκεμβρίου είχε προγραμματιστεί η διαδικτυακή δημοπρασία 123 έργων τέχνης, που έφεραν την υπογραφή αείμνηστων ζωγράφων, όπως του Γιάννη Σπυρόπουλου, του Κωνσταντίνου Παρθένη, του Βλάση Κανιάρη και του Γιάννη Γαΐτη, τα οποία ωστόσο φέρονται να είναι πλαστά.
Οι συγκεκριμένοι πίνακες φαίνεται πως περιλαμβάνονταν στον σχετικό κατάλογο της δημοπρασίας που είχε αναρτηθεί στο διαδίκτυο από τη διοργανώτρια εταιρία - υπό τον τίτλο "39η Ελλήνων Τέχνη" - και επρόκειτο να διεξαχθεί σήμερα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των διωκτικών Αρχών το προσδοκώμενο οικονομικός όφελος από την πώληση τους φαίνεται πως κυμαινόταν από 300.000 έως 400.000 ευρώ.
Παραμονές της δημοπράτησης αστυνομικοί του Τμήματος Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Αρχαιοτήτων της Υποδιεύθυνσης Καταπολέμησης Διακίνησης και Εμπορίας Ανθρώπων και Αγαθών έκαναν έφοδο σε "γκαλερί" που βρίσκεται επί της οδού Αλεξ. Σβώλου αλλά και σε παρακείμενους αποθηκευτικούς χώρους, απ' όπου κατάσχεσαν τα πλαστά έργα τέχνης.
Μέχρι στιγμής συνελήφθησαν τρία άτομα, μεταξύ αυτών ο 70χρονος ιδιοκτήτης της γκαλερί, η 42χρονη κόρη του και ένας 62χρονος ζωγράφος.
Κατά την αστυνομική έφοδο - μάλιστα - δύο εξ αυτών υπέδειξαν τους πίνακες ως δήθεν γνήσιους.
Ο κατάλογος - ωστόσο - με τα έργα της προγραμματισμένης δημοπρασίας εξετάστηκε από ειδική που αποφάνθηκε ότι πρόκειται περί καταφανώς πλαστών έργων, κάποια από τα οποία έμοιαζαν με γνωστά έργα Ελλήνων καλλιτεχνών.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως ο κατάλογος περιελάμβανε έργα των εξής καλλιτεχνών: Αλέκος Φασιανός, Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας, Δημήτρης Μυταράς, Κωνσταντίνος Παρθένης, Παναγιώτης Τέτσης, Γιάννης Γαΐτης, Δημήτρης Τηνιακός, Γιάννης Τσαρούχης, Γιάννης Σπυρόπουλος, Γιώργος Σικελιώτης, Δώρα Μπούκη, Γιώργος Συρίγος κ.ά.
Ο ζωγράφος που αντέγραφε τις τεχνοτροπίες σπουδαίων καλλιτεχνών
Όπως έγινε γνωστό, πρωταγωνιστικός ρόλος στη δράση του κυκλώματος αποδίδεται στον πρώτο κατηγορούμενο που φαίνεται να εμφανιζόταν ως έγκριτος και φερέγγυος μεσάζων, πείθοντας τους υποψήφιους αγοραστές για την αξία των υποτιθέμενων γνήσιων έργων, ενώ εκμεταλλευόταν την αδυναμία να "αντικρούσει" ο φερόμενος δημιουργός τους ισχυρισμούς του, κυρίως λόγω θανάτου των περισσοτέρων καλλιτεχνών.
"Εγκέφαλος" της οργάνωσης φέρεται ότι ήταν ένας ταλαντούχος ζωγράφος, ο οποίος πλαστογράφησε τις τεχνοτροπίες έργων σπουδαίων καλλιτεχνών και στη συνέχεια έβαζε τις υπογραφές τους.
Οι αστυνομικοί για ώρες μετέφεραν περισσότερους από 500 πίνακες που εντόπισαν, ενώ τις έρευνες συνέδραμαν ιστορικοί τέχνης από την Εθνική Πινακοθήκη και τη Δημοτική Πινακοθήκη της Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με την ΕΡΤ, ο τιμοκατάλογος ξεκινούσε από 1.200 ευρώ για έργο του Νίκου Γκίκα Χατζηκυριάκου και σταδιακά ανέβαιναν οι τιμές. Ενδεικτικά, για έργο με την υπογραφή του Γιάννη Γαΐτη η τιμή ξεκινούσε από 2.000 ευρώ, έργο του Γιάννη Σπυρόπουλου από 2.800 ευρώ, ενώ για έργο του Κωνσταντίνου Παρθένη η τιμή ανερχόταν σε 25.000 ευρώ.
Η συνολική αξία των πινάκων, σύμφωνα με την αξία, που αναγραφόταν στον καθένα ξεχωριστά στον κατάλογο, υπολογίζεται από 77.300 ευρώ με βάση τις κατώτατες εκτιμήσεις και έως 102.600 ευρώ με βάση τις ανώτατες.
Οι δικαστικές διαμάχες του ιδιοκτήτη της συγκεκριμένης γκαλερί έχουν ξεκινήσει εδώ και χρόνια. Σύμφωνα με την ΕΡΤ, στις 29 Νοεμβρίου υπεβλήθη μήνυση από τον γνωστό δικηγόρο και συλλέκτη έργων τέχνης Στέλιο Γκαρίπη σε βάρος του ιδιοκτήτη της γκαλερί και της κόρης του, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η αστυνομική επιχείρηση.
Σύμφωνα με υπάλληλο της Πινακοθήκης Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα, τα έργα, που προορίζονταν για δημοπρασία στον κατάλογο, δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα στο αρχείο της Πινακοθήκης και δεν ήταν γνήσια βάσει του καταγεγραμμένου έργου του.
Εκτός από την "γκαλερί" εντοπίστηκαν τρία εργαστήρια κατασκευής πλαστών πινάκων που συνδέονται με τους δύο συλληφθέντες άντρες.