Aπό την Αλεξάνδρα Καστάνια
Μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία έδωσε πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα ο Μπερνάρ Κουσνέρ. Ο συνιδρυτής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και πρώην Υπουργός Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας ήταν επίτιμος προσκεκλημένος στην τελετή αποφοίτησης του «New York College» για το ακαδημαϊκό έτος 2015-6 και, στο πλαίσιο αυτής, μίλησε για το προσφυγικό ζήτημα, καθώς και για τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Η ΕΕ δημιουργήθηκε για να καταργήσει τα σύνορα και, τελικά, τα υψώνει. Δυστυχώς, το όνειρο διαψεύστηκε και πρέπει να κάνουμε επανεκκίνηση.
«Θέλω να αναφερθώ στον εξαιρετικά λανθασμένο τρόπο με τον οποίο η Ε.Ε. διαχειρίστηκε την προσφυγική κρίση», επισήμανε ο, γαλλικής καταγωγής, κ. Κουσνέρ από την αρχή κιόλας της ομιλίας του. «Οι πρόσφυγες έχουν συμβάλει στο σχηματισμό όλων των κρατών-μελών της και, τώρα, οι ακτές όπου παίζουν τα παιδιά μας έχουν γίνει το μέρος όπου τα δικά τους παιδιά πεθαίνουν».
Ο κ. Κουσνέρ τόνισε ότι, αν υπήρχε πραγματική πρόθεση για συνεργασία μεταξύ των 27 χωρών-μελών της ΕΕ, η αντιμετώπιση του προσφυγικού προβλήματος δεν θα ήταν καθόλου δύσκολη, εφόσον, κάθε χώρα, με κριτήριο τον πληθυσμό και τις οικονομικές δυνατότητές της, θα απορροφούσε τον ανάλογο αριθμό προσφύγων. «Το γεγονός, όμως, ότι αυτό δεν έγινε αποτελεί την αρχή του τέλους της Ένωσης σε επίπεδο ηθικής, ανθρωπιστικών αξιών και πολιτικής βούλησης», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ποιοι είναι, όμως, οι λόγοι για τους οποίους οι περισσότερες χώρες αρνούνται να υποδεχτούν έστω κι έναν ελάχιστο αριθμό προσφύγων; «Σημαντικό ρόλο παίζει ο φόβος ότι κάποιοι από αυτούς αποτελούν μέλη του ISIS», εξήγησε ο κ. Κουσνέρ. «Ωστόσο, ακόμα σοβαρότεροι λόγοι είναι η αδιαφορία, η απουσία αλληλεγγύης, η ελλιπής μνήμη για το παρελθόν της ίδιας της Ένωσης, καθώς και ο ρατσισμός. Κι έτσι, ενώ η ΕΕ δημιουργήθηκε για να καταργήσει τα σύνορα, τελικά τα υψώνει και, μάλιστα, ενισχύοντας την αυστηρή φύλαξή τους. Δυστυχώς, το όνειρο διαψεύστηκε».
Οι Έλληνες έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες. Όμως, αυτό δεν ήταν αρκετό, γιατί το πρόβλημα ήταν εξαιρετικά μεγάλο.
Το ερώτημα που πλέον τίθεται είναι: Φτάνουμε στο τέλος της ΕΕ; Ο κ. Κουσνέρ απάντησε αρνητικά. «Οι ιδέες με βάση τις οποίες ιδρύθηκε είναι πολύ σημαντικές. Εξάλλου, ποιος ήταν ο αρχικός στόχος της; Πρώτον, να σταματήσει τον πόλεμο μέσα στα σύνορά της και, δεύτερον, να ενθαρρύνει την αλληλεγγύη και την αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των λαών. Το πρώτο σε κάποιο βαθμό επιτεύχθηκε, αλλά το δεύτερο όχι. Αυτό που χρειάζεται, λοιπόν, να κάνουμε είναι επανεκκίνηση και να πιστέψουμε ότι η ΕΕ μπορεί να αποτελέσει μοντέλο για τον υπόλοιπο κόσμο». Και όσον αφορά το Brexit; O ίδιος σχολίασε ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν αυτό θα λύσει τα προβλήματα της Βρετανίας, αλλά, σε κάθε περίπτωση, δίνει το κακό παράδειγμα σε άλλες χώρες και αποτελεί μία ακόμα μεγάλη πληγή για την Ευρώπη. «Περνάμε δύσκολη περίοδο», παραδέχτηκε.
Στη συνέχεια της ομιλίας του, ο κ. Κουσνέρ μίλησε για την Ελλάδα, επισημαίνοντας πως ήταν από τις πρώτες χώρες που άρχισε να δέχεται ανεξέλεγκτη ροή προσφύγων. Ωστόσο, όταν ο ίδιος επισκέφθηκε τις ακτές της Λέσβου, καθώς και αρκετών άλλων νησιών της χώρας, διαπίστωσε από κοντά ότι οι Έλληνες προσπαθούσαν όσο μπορούσαν να βοηθήσουν τους πρόσφυγες. «Έδιναν τον καλύτερό τους εαυτό και αυτό ήταν πολύ σημαντικό», περιέγραψε με βάση την εμπειρία του. «Όμως, δυστυχώς, δεν ήταν αρκετό, γιατί το πρόβλημα ήταν εξαιρετικά μεγάλο».
Ωστόσο, δεδομένης της μακρόχρονης εμπειρίας του σε κοινωφελείς δράσεις, ο κ. Κουσνέρ συμπλήρωσε ότι είναι σημαντικό να αγωνιστούν και οι πολίτες υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, στις περισσότερες χώρες – συμπεριλαμβανομένης και της Γαλλίας - γίνονται πολλές διαδηλώσεις κατά της οικονομικής κρίσης, αλλά ελάχιστες υπέρ των προσφύγων που βρίσκονται καθημερινά σε κίνδυνο. «Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι εχθροί μας», τόνισε. «Αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους μαζί με τις οικογένειές τους, γιατί εκεί ήταν αδύνατο πια να επιβιώσουν. Έτσι, πήραν την απόφαση να διασχίσουν τη θάλασσα - ακόμα και μαζί με μικρά παιδιά, ηλικιωμένους γονείς ή πάνω σε αναπηρικά καροτσάκια γνωρίζοντας ότι ήταν πολύ πιθανό να μην καταφέρουν ποτέ να φτάσουν στον προορισμό τους»
Γιατί έπρεπε να δούμε τη φωτογραφία του νεκρού, τρίχρονου Αϊλάν για να κάνουμε κάτι σε διεθνές επίπεδο; Σκεφτείτε μόνο: Αν ήταν το δικό σας παιδί;
Τι πρέπει, λοιπόν, να γίνει τώρα; Ο κ. Κουσνέρ εξήγησε ότι η πρόταση της Άνγκελα Μέρκελ για συμφωνία μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ κατάφερε να μειώσει τη ροή των προσφύγων, αλλά για τη βασική αιτία του προβλήματος, που είναι ο πόλεμος στη Συρία, η Ένωση δεν έχει εκφράσει επαρκώς την αντίθεσή της. Έτσι, η εντονότερη δράση εκ μέρους των χωρών-μελών της, αλλά και η στενότερη συνεργασία μεταξύ τους σε τόσο σοβαρά ανθρωπιστικά ζητήματα είναι απαραίτητες.
Στο τέλος της ομιλίας του, ο κ. Κουσνέρ αναφέρθηκε και στον μικρό Αϊλάν, ο οποίος βρήκε τραγικό θάνατο από πνιγμό στο Αιγαίο, ενώ η φωτογραφία του άψυχου σώματός του έκανε τον γύρο του κόσμου. «Γιατί έπρεπε να δούμε την σπαρακτική εικόνα ενός νεκρού, τρίχρονου αγοριού για να κάνουμε κάτι σε διεθνές επίπεδο; Σκεφτείτε μόνο: Αν ήταν το δικό σας παιδί;».
* Ο Μπερνάρ Κουσνέρ είναι διδάκτωρ Ιατρικής, συνιδρυτής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ιδρυτής των Γιατρών του Κόσμου και πρώην Υπουργός Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλικής Δημοκρατίας. Η συγκεκριμένη ομιλία δόθηκε στο κεντρικό κτίριο του New York College (Αμαλίας 38 Σύνταγμα)