Σε μια εποχή με κινητοποιήσεις από τη μεριά των καλλιτεχνών και μεγάλης αγωνίας για τον κλάδο όλων των εργαζόμενων στον πολιτισμό συναντήσαμε τον σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλο, καλλιτεχνικό διευθυντή του θεάτρου Πόρτα που είδε την παράσταση "Top Girs" της Κάριλ Τσέρτσιλ αλλά και το sold-out μέχρι τον Μάϊο "Σκλαβί" στο θέατρο Πόρτα να κατεβαίνουν
μετά την απόφαση να μπει η χώρα σε καραντίνα, και το θέατρο να κλείνει και την παράσταση "Η κυρία του Μαξίμ" που θα έκανε πρεμιέρα στις 21 Μαρτίου να αναβάλλεται επ΄αόριστον, ο Θωμάς Μοσχόπουλος μιλά αποκλειστικά στο The TOC για τον προβληματισμό του κυρίως σε σχέση με την επόμενη μέρα στο χώρο του πολιτισμού.
Σας συναντάμε σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για όλο το χώρο και θα ήθελα να σας ρωτήσω πως έχει αποτυπωθεί αυτή η κρίση σε εσάς.
Στη δική μου περίπτωση, έκλεισε το θέατρο ΠΟΡΤΑ, με δυο παραστάσεις και δεκάδες εργαζόμενους, αναβλήθηκε η παράσταση στο Εθνικό Θέατρο που ήταν σχεδόν έτοιμη, στην τελική ευθεία και αυτή τη στιγμή είναι σαν να έχει παγώσει ο χρόνος και για μένα και για όλους. Εννοώ με αυτό ότι δε μπορεί κανένας να σκεφτεί ή να προβλέψει τι πρόκειται να γίνει. Έχει καταργηθεί η διάσταση μέλλον σαν να υπάρχει μόνο παρελθόν και παρόν.
Υπήρξε αναστάτωση όταν άρχισαν τα μέτρα και κλείσατε;
Όσοι δούλευαν σε εμάς πήραν τα επιδόματα αλλά δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει και αναστάτωση και αβεβαιότητα. Από εκεί και πέρα οι ζημιά δεν είναι μόνο οι παραστάσεις, είναι οι ενοικιάσεις των θεάτρων, το ότι κανένας δε μπορεί να κάνει προγραμματισμό, ούτε να δεσμεύσει ανθρώπους για το χειμώνα. Ακόμα και να το κάνει, πώς θα μπει κάποιος σε ένα κλειστό χώρο, ειδικά όταν ακούει πως το φθινόπωρο θα υπάρχει νέο κύμα της πανδημίας; Και δεν ανησυχεί μόνο ο κόσμος, ανησυχούν και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Τις τελευταίες ημέρες, πριν κλείσει το Εθνικό Θέατρο, στις πρόβες και οι ηθοποιοί έφταναν φοβισμένοι, ανήσυχοι, όλοι είμαστε ανήσυχοι.
Διαβάσατε για τα μέτρα και τις επιχορηγήσεις, τις νέες;
Το διάβασα, αλλά το ότι θα πάρουν περισσότεροι από λίγα χρήματα δε νομίζω να είναι η λύση. Και σας μιλώ ειλικρινά δεν ξέρω ποια θα μπορούσε να είναι η λύση. Από αυτή την ανατάραξη προκύπτει ότι ο κλάδος όλων των εργαζόμενων στον πολιτισμό έχει πολλά προβλήματα και μας δείχνει ότι είμαστε στον αέρα εδώ και πολύ καιρό δεν είναι κάτι τωρινό. Δηλαδή υπάρχουν τόσο διαφορετικές εργασιακές σχέσεις, τόσο διαφορετικοί όροι με τους οποίους δουλεύουμε που ενώ προσπαθείς να πεις ότι πρέπει να υπάρχει ένας κοινός στόχος είναι πολύ δύσκολο να οριστεί ένας στόχος ως "κοινός".
Δηλαδή αν υπήρχαν πιο οργανωμένα σωματεία θα μπορούσε να δοθεί μια λύση;
Ειλικρινά δε μπορώ να απαντήσω. Έχουμε κοινές ανάγκες αλλά και πολύ διαφορετικές, οι μουσικοί, οι ηθοποιοί, οι χορευτές, οι εικαστικοί. Με το που άρχισε αυτή η κρίση διογκώθηκαν προβλήματα που προϋπήρχαν και ακόμα περισσότερο, δημιουργήθηκε μια κατάσταση "όπως τη βολεύει ο καθένας" που μας έχει οδηγήσει σε μεγάλη εσωστρέφεια και τώρα πληρώνουμε και τη "μη συνεννόηση" και υπάρχουν αυτές οι κινήσεις τις οποίες όλοι παρακολουθούμε και είμαστε σε αναμονή να δούμε τι μέτρα θα παρθούν και τι σημαίνει τελικά αυτό. Τι εννοώ για να μην παρεξηγηθώ: Προσωπικά ανάγκη να ανασυγκροτηθώ, να δω ποιο είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο μπορώ να κινηθώ και να έχω άποψη. Οι αντιδράσεις μας δε μπορεί να είναι συναισθηματικές μόνο.
Τι πιστεύτε ότι μπορεί να βοηθήσει αυτή τη στιγμή;
Νομίζω ότι δεν έχουν καταλάβει πως ο κόσμος που δουλεύει σε αυτό που ορίζουμε ως "πολιτισμό" είναι περισσότερος από αυτό που έχει κάποιος στο νου του βλέποντας μόνο τη "βιτρίνα" του. Το υπουργείο αυτά πρέπει να τα δει κομμάτι-κομμάτι, τα οριζόντια μέτρα μπορούν να γίνουν αλλά πόση διάρκεια μπορούν να έχουν και τι θα εξασφαλίσουν μελλοντικά; Δηλαδή εγώ δε μπορώ να σκεφτώ ότι η πολιτεία μας βλέπει σαν "καλλιτέχνες αγανακτισμένους". Είναι κάτι πιο σοβαρό και πρέπει να το δούμε και μακροπρόθεσμα, αλλά και πολύ συγκεκριμένα.
Διάβασα τις προάλλες ότι τα θέατρα στη Μ. Βρετανία δε θα ανοίξουν πριν το τέλος του 2020….
Το διάβασα κι εγώ και το θεωρώ πολύ πιθανό να γίνει και εδώ. Αν μας έλεγαν "ανοίξτε τα" με τι εχέγγυα θα το κάναμε; Θα είμασταν ασφαλείς; Και αν για παράδειγμα νοσήσει κάποιος που ανιχνεύοντας τις επαφές του έχει έρθει και στο θέατρο, τι θα συμβεί; Θα ανοίγουμε και θα κλείνουμε; Δε γίνεται. Υπάρχει φόβος που είναι σχεδόν μεταφυσικός, μιλάμε για κάτι που γνωρίζουμε αλλά είμαστε απροστάτευτοι. Ακούμε αριθμούς και δεν καταλαβαίνουμε αυτό το βάρος της απώλειας.
Εσείς έχετε το παιδικό θέατρο, τη μικρή Πόρτα, που είναι και ένα από τα καλύτερα στην Ελλάδα και διαρκώς sold-out, τι σκέφτεστε;
Εμάς είναι ένας μεγάλος και βασικός "πελάτης" μας τα σχολεία, το οποίο δε θα ξεκινήσει καν να έρθει. Και σας λέω ότι ούτε εγώ θα έστελνα το παιδί μου. Οπότε όλοι μπαίνουμε σε ένα καθεστώς μακράς ανεργίας, έτσι πρέπει να το αντιμετωπίσουμε, με κάποιες εξαιρέσεις μικρότερων θεαμάτων ή σε ανοιχτούς χώρους, αλλά αυτά δε γίνονται το χειμώνα.
Είδατε τα μέτρα για τον πολιτισμό που πήραν άλλες χώρες; Για παράδειγμα η Γερμανία;
Εδώ θα πω "μακάρι να είχαμε την οικονομία της Γερμανίας". Είναι μια άλλη οικονομία και εμείς δεν την έχουμε. Το να βγούμε όλοι σε μια μακρά περίοδο ανεργίας με επίδομα θα ήταν μια λύση. Δηλαδή, αυτή τη στιγμή, δε μπορούμε να πληρώνουμε εισφορές, αλλά από την άλλη πόσο μπορεί να διαρκέσει αυτό; Επίσης φοβάμαι τον "εσωτερικό εμφύλιο" για το ποιοι θα πάρουν το επίδομα, αλλά αναρωτιέμαι με ποια κριτήρια μπορεί να δοθεί. Αυτό θα μας έδινε μια ανάσα για να είμαστε πιο νηφάλιοι και να δούμε την επόμενη μέρα πιο ψύχραιμα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε περίπτωση πρέπει να εξεταστεί ξεχωριστά. Άνθρωποι μόνοι τους που δεν έχουν άλλο εισόδημα, οικογένειες που εργάζονται στον ίδιο χώρο, είναι χιλιάδες περιπτώσεις. Ακούστε και εγώ σε στιγμές μεγάλης απογοήτευσης σκέφτομαι τι άλλη δουλειά μπορώ να κάνω.
Οι σχολές, τα σεμινάρια, πως θα συνεχίσουν;
Προς το παρόν ιντερνετικά. Αλλά θέατρο ιντερνετικά δε γίνεται. Στον Καναδά που επίσης εργάζομαι με σκηνοθεσίες και μαθήματα έχουν πάθει και εκεί μεγάλη πανωλεθρία και το βλέπετε, είναι το πιο ευάλωτο επάγγελμα αυτή τη στιγμή.
Έχετε σκεφθεί κάτι για την επανεκκίνηση;
Έχω σκεφτεί για αυτό το restart, το σκέπτομαι και μάλιστα θα έλεγα ότι είναι μια ευκαιρία να δούμε ένα πολύ σοβαρό θέμα που είναι η καλλιτεχνική αποκέντρωση. Που ν υπήρχε και δεν υπήρχε αυτός ο πληθωρισμός και η συμπύκνωση στην Αθήνα ίσως να μπορούσαν να λυθούν πολλά ζητήματα και από τους Δήμους ή τις περιφέρειες. Δηλαδή αν στηριχθεί γενναία το κομμάτι έξω από το κέντρο θα ήταν μια σπουδαία απόφαση που θα άλλαζε τον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας με αυτό που λέμε τόσα χρόνια ότι Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα αλλά δε βοηθάμε να συμβεί. Αλλά χρειάζεται πολιτική απόφαση για αυτό.
Το υπουργείο ανακοίνωσε ότι θα δεχθεί προτάσεις για το καλοκαίρι κα θα τις κρίνει μια επιτροπή, πως σας φαίνεται;
Ημίμετρο μου φαίνεται, για να δώσει κάποιες δουλειές αλλά αυτό δε σημαίνει τίποτα, είναι σαν τις παραστάσεις στο διαδίκτυο, έχει ένα ρομαντικό ίσως χαρακτήρα προσφοράς. Όπως το να αρχίσουμε να κάνουμε βίντεο και ταινιάκια, δεν είναι λύση, ούτε καν προσωρινή. Μακάρι να αντέχαμε όλοι οικονομικά να κάναμε μια αγρανάπαυση και να καθόμασταν να σκεφτούμε τα ζητήματα και τα πολύ σοβαρά προβλήματα που υπάρχουν. Αυτός ο πανικός είναι δικαιολογημένος, το ζούμε, αλλά δε θα οδηγήσει σε λύσεις, μη γελιόμαστε.
Για το φεστιβάλ Αθηνών, τι σκέφτεστε;
Βάζω τον εαυτό μου στη θέση του θεατή και αμφιβάλλω αν θα πήγαινα. Ας πούμε ποιος θα μπει στην Επίδαυρο με το πούλμαν; Αν σας έστελναν υποχρεωτικά δε θα αντιδρούσατε; Θα κοιτάζουν γύρω τους μήπως είναι κάποιος σε απόσταση ενός μέτρου; Νομίζω ο πιο πολύς κόσμος νιώθει αυτό το φόβο.
Τι περιμένετε από τα μέτρα;
Περιμένω να μπορούν να δοθούν τα βασικά, να απαλλαγούμε προσωρινά, όσο κρατά η πανδημία από υποχρεώσεις στις οποίες δε μπορούμε να είμαστε συνεπείς, προκαταβολές φόρου για παράδειγμα για τους ελευθέρους επαγγελματίες και φυσικά να μπορούμε να έχουμε ένα επίδομα όπως όλες οι όλες κατηγορίες εργαζομένων. Για αρχή τουλάχιστον.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Χριστουγεννιάτικος μποναμάς στους δημοσίους υπαλλήλους - Αυξήσεις σε δύο δόσεις [παραδείγματα]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,100,608,341/crop/both/4a/4a16ba00624b44a6b83681903fe02013.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Γιάννης Σμαραγδής: Δέχθηκα απειλές θανάτου για να μη γυρίσω τον "Καποδίστρια" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x402/0,3,608,344/crop/both/04/046d80a9ed5240d9b689371a2f1ebe79.jpg?quality=60&404=default&v=2)
