Ο Σωτήρης Δανέζης στο TheTOC: Η ανεξαρτησία και η αξιοπιστία της δημοσιογραφίας δοκιμάζονται καθημερινά

Ο πολύπειρος δημοσιογράφος Σωτήρης Δανέζης, παρουσιάζει την εκπομπή "Forcé", στο ΕΡΤnews.

Με σχεδόν τριάντα χρόνια εμπειρίας, ο Σωτήρης Δανέζης έχει ειδικευτεί στα διεθνή θέματα, διαθέτοντας βαθιά γνώση των γεωπολιτικών εξελίξεων.

Ο ίδιος, μιλά στο TheTOC, σε μία εφ' όλης της ύλης συνέντευξη, για τη δημοσιογραφία και την τηλεόραση του σήμερα, για το τι έχει αλλάξει στο επάγγελμα όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και για τη σαρωτική εποχή των social media και το πώς επηρεάζουν τη μετάδοση της είδησης.

Η συνέντευξη του Σωτήρη Δανέζη στο TheTOC:

Κύριε Δανέζη, επιμελείστε και παρουσιάζετε στο ERTNEWS την εβδομαδιαία εκπομπή γεωστρατηγικής "Forcé". Πώς προέκυψε η ιδέα για μία εκπομπή στην ελληνική τηλεόραση που ασχολείται σταθερά με τέτοια θέματα;

Οι διεθνείς εξελίξεις έχουν γίνει ραγδαίες, πολυεπίπεδες και συχνά απρόβλεπτες. Πόλεμοι, νέες αναδυόμενες συμμαχίες και γεωοικονομικές εντάσεις, μεταναστευτικές κρίσεις, ενεργειακές ανακατατάξεις απαιτούν ερμηνεία. Το κοινό δεν αρκείται πια στις ειδήσεις, αναζητά βάθος και ανάλυση. Μετά από σχεδόν τρεις δεκαετίες σε εμπόλεμες ζώνες και περιοχές πολιτικών και ανθρωπιστικών κρίσεων, διαπίστωσα ότι πολλές φορές τα γεγονότα παρουσιάζονται αποσπασματικά, χωρίς να αναλύονται οι βαθύτερες αιτίες και οι συνέπειές τους. Το Forcé και η Δημόσια Τηλεόραση με την εγκυρότητά της ήρθε καλύψει αυτό το κενό, προσφέροντας μια εκπομπή που βοηθά τους τηλεθεατές να κατανοήσουν τις κινήσεις στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα.

Ζούμε σε έναν κόσμο με συνεχείς παγκόσμιες κρίσεις, πολεμικές συγκρούσεις και καμία σταθερότητα. Νιώθετε ότι ο τηλεθεατής συχνά έχει πολλή πληροφόρηση αλλά ελάχιστη ενημέρωση; Και πώς πιστεύετε ότι αυτό μπορεί να το αλλάξει μία εκπομπή σαν το "Forcé";

Ο τηλεθεατής βομβαρδίζεται καθημερινά με εικόνες και πληροφορίες, πολλές φορές χωρίς το απαραίτητο πλαίσιο για να τις κατανοήσει. Αυτό οδηγεί σε μια επιφανειακή αντίληψη των γεγονότων και, ενίοτε, σε παραπληροφόρηση. Το Forcé επιδιώκει να προσφέρει ουσιαστική ενημέρωση, εστιάζοντας στις στρατηγικές αποφάσεις και τις γεωπολιτικές ισορροπίες που καθορίζουν τις εξελίξεις και πολλές φορές και την επόμενη μέρα. Μέσα από συνεντεύξεις με έγκυρους αναλυτές στο στούντιο και ρεπορτάζ από την εξαιρετική ομάδα ανταποκριτών της ΕΡΤ, επιχειρούμε να προσφέρουμε στο κοινό τα εργαλεία για να ερμηνεύσει τα γεγονότα με βάθος και με ακρίβεια.

Πιστεύετε ότι υπάρχει χώρος για την παραδοσιακή τηλεόραση στην εποχή των social media και του tik tok;

Η ερώτηση δεν είναι "αν υπάρχει χώρος για την τηλεόραση", αλλά ποια τηλεόραση έχει μέλλον. Το μόνο που έχει τελειώσει είναι ο παθητικός τρόπος με τον οποίο κάποτε καταναλώναμε την ενημέρωση. Η τηλεόραση ως πλατφόρμα παραμένει ισχυρή. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ο τρόπος με τον οποίο συνδέεται με το κοινό και ο λόγος για τον οποίο κάποιος την επιλέγει. Πλατφόρμες όπως το TikTok και το YouTube έχουν αναδιαμορφώσει ριζικά τις συνήθειες κατανάλωσης περιεχομένου, ειδικά στις νεότερες ηλικίες, δίνοντας προτεραιότητα στη συντομία, την προσωποποίηση και τη διαδραστικότητα. Αυτή είναι η "TikTok-οποίηση" του media landscape. Λιγότερο βάθος, περισσότερη ταχύτητα. Όμως η τηλεόραση δεν έχει πεθάνει. Το αντίθετο. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία η γραμμική τηλεθέαση εξακολουθεί να καταλαμβάνει σημαντικό μερίδιο, ειδικά στις βραδινές ζώνες, εκεί όπου οι τηλεθεατές επιζητούν κάτι πιο συγκροτημένο.

Το Forcé στήθηκε πάνω σε αυτή τη λογική. Σέβεται την ανάγκη του τηλεθεατή να καταλάβει τον κόσμο γύρω του και όχι απλώς να καταναλώσει πληροφορίες. Δεν παίζει επικαιρότητα. Την ερμηνεύει. Δεν ακολουθεί τον αλγόριθμο και τις τάσεις. Δίνει στον τηλεθεατή εργαλεία για να κατανοεί τις στρατηγικές μεταβολές. Άρα, η απάντηση δεν είναι τεχνολογική. Είναι θα έλεγα αξιακή. Η τηλεόραση έχει μέλλον όταν μιλάει με ουσία και σέβεται τον τηλεθεατή.

Έχετε υπάρξει πολεμικός ανταποκριτής, έχετε ταξιδέψει σε περισσότερες από 80 χώρες, έχετε καλύψει πολέμους και ανθρωπιστικές κρίσεις σε ολόκληρη την υφήλιο. Τι έχει αλλάξει στη δημοσιογραφία όλα αυτά τα χρόνια;

Αυτό που έχει αλλάξει ριζικά είναι το μέσο και τα μέσα. Η ουσία της δημοσιογραφίας παραμένει ίδια, η αναζήτηση της αλήθειας, η τεκμηρίωση των γεγονότων, η ανάγκη να ακουστούν όλες οι φωνές, όλα αυτά παραμένουν αναλλοίωτα. Μεταβάλλονται οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ο δημοσιογράφος καλείται να λειτουργήσει: η ταχύτητα, η μετάδοση, η πρόσληψη της πληροφορίας, η αλληλεπίδραση με τα social media, οι αλγόριθμοι κλπ.

Σήμερα, κάθε χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να γίνει "πομπός", κάθε γεγονός μπορεί να αναπαραχθεί σε πραγματικό χρόνο, και η είδηση διασπάται σε θραύσματα πριν καν κατανοηθεί. Αυτό δημιουργεί δύο σημαντικές προκλήσεις: η πρώτη είναι η αποδόμηση της αξιοπιστίας, και η δεύτερη η πληθωριστική αποδυνάμωση της πληροφορίας. Και η πληροφορία χωρίς ερμηνεία γίνεται θόρυβος. Σε αυτό το μεταβαλλόμενο τοπίο, η δημοσιογραφία οφείλει να επιστρέψει στον πυρήνα της: τη δουλειά στο πεδίο, την έρευνα, την ακρίβεια, την αξιολόγηση της πηγής, το σχόλιο με τεκμηρίωση. Αυτό προσπαθούμε να πετύχουμε και στο Forcé: η έννοια της "παρουσίασης" μιας είδησης θα ήθελα να συνοδεύεται από κατανόηση και ερμηνεία, ώστε να διατηρεί την αξία της. Με δυο λόγια, δεν αλλάζει η δημοσιογραφία. Εξελίσσεται, όπως εξελίσσεται και η εποχή μας. Και παραμένει, όσο ποτέ, απαραίτητη.

Ποια στιγμή θα ξεχωρίζατε στη δημοσιογραφική σας καριέρα και θα λέγατε πως σας έχει μείνει αξέχαστη;

Δεν ξεχωρίζω στιγμή. Ξεχωρίζω πρόσωπα. Στη δουλειά αυτή, δεν είναι τα γεγονότα που σε ακολουθούν, είναι οι άνθρωποι που συνάντησες. Δεν είναι ο πόλεμος, η βία ή η ένταση που αφήνουν το βαθύτερο αποτύπωμα, ούτε οι στιγμές από τις οποίες βγήκαμε ζωντανοί, αλλά οι σιωπές της επόμενης μέρας, η ζωή που προσπαθεί να σταθεί στα συντρίμμια, τα βλέμματα που ψάχνουν την ελπίδα. Στις αποστολές δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές. Πολλές από αυτές τις κρίσεις που κάλυψα, εξακολουθούν να εξελίσσονται. Δεν τελειώσαμε ποτέ μαζί τους. Απλώς το φως της κάμερας απομακρύνθηκε.

Αυτό που μένει, λοιπόν, δεν είναι "μια στιγμή", αλλά μια σταθερή σκέψη: ότι η δημοσιογραφία έχει ουσία όταν υπηρετεί τους άλλους. Κι έχει αξία όταν επιμένει να καταγράφει την αλήθεια των γεγονότων, ακόμα κι όταν αυτά δεν είναι πια στην επικαιρότητα.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει σήμερα το επάγγελμα του δημοσιογράφου, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς;

Οι δημοσιογράφοι σήμερα αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις: την πίεση για άμεση μετάδοση, την παραπληροφόρηση, τις επιθέσεις στην ελευθερία του Τύπου και την οικονομική αβεβαιότητα. Στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς, η ανεξαρτησία και η αξιοπιστία της δημοσιογραφίας δοκιμάζονται καθημερινά. Είναι απαραίτητο να ενισχύσουμε την επαγγελματική δεοντολογία, την εκπαίδευση και την προστασία των δημοσιογράφων, ώστε να μπορούν να επιτελούν το έργο τους με ακεραιότητα και ασφάλεια.

Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο άνθρωπο που θέλει να ακολουθήσει το συγκεκριμένο επάγγελμα, και να γίνει -για παράδειγμα- πολεμικός ανταποκριτής;

Η δημοσιογραφία είναι ένα επάγγελμα που απαιτεί πάθος, αφοσίωση και αντοχή. Για όσους επιθυμούν να γίνουν δημοσιογράφοι και κάποια στιγμή στη ζωή τους να καλύψουν γεγονότα σε μία εμπόλεμη ζώνη, η προετοιμασία είναι κρίσιμη: εκπαίδευση σε θέματα ασφάλειας, κατανόηση των γεωπολιτικών συγκρούσεων και, κυρίως, σεβασμός προς τους ανθρώπους που συναντούν στο ρεπορτάζ. Η αποστολή μας δεν είναι να μετρήσουμε πυραύλους και τραγωδίες, να θέσουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο προτάσσοντας το θάρρος της άγνοιας, να γίνουμε εμείς μέρος της ιστορίας, αλλά να την καταγράψουμε με ακρίβεια και ευαισθησία. Η αλήθεια και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια πρέπει να είναι πάντα οι οδηγοί μας.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr