Μέσα από ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα της οργάνωσης παιδικής προστασίας Terre des hommes Hellas (Γη των ανθρώπων) σε κατασκηνώσεις, τα παιδιά εκπαιδεύονται σε τρόπους να αυτοπροστατεύονται και να προλαμβάνουν τον κίνδυνο κακοποίησης.
Πόσο καλά γνωρίζουμε τι σημαίνει παιδική κακοποίηση και παραμέληση; Ποια παιδιά είναι περισσότερο ευάλωτα σε αυτούς τους κινδύνους; Τι κινδύνους αντιμετωπίζουν τα παιδιά στους χώρους που αθλούνται και ψυχαγωγούνται;
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που σχετίζονται με ένα από τα πιο σοβαρά κοινωνικά θέματα σήμερα, ελάχιστοι όμως είμαστε σε θέση να τα απαντήσουμε. Η κοινή αντίληψη είναι πως η κακοποίηση είναι σεξουαλική, πλήττει συνήθως τα κορίτσια και συμβαίνει κάπου "εκεί έξω", όχι στο δικό μας περιβάλλον, όχι στη δική μας γειτονιά.
Κι όμως τα πράγματα δεν έχουν ακριβώς έτσι. Η παιδική κακοποίηση είναι κάθε μορφή φυσικής, συναισθηματικής, ή σωματικής βλάβης και κάθε μορφή έλλειψης φροντίδας που ενδέχεται να προκαλέσει βλάβη σε ένα παιδί. Η κακοποίηση αφορά σε όλα τα φύλα, τις ηλικίες και τις κοινωνικές τάξεις. Πλήττει αγόρια και κορίτσια και μπορεί να εντοπιστεί ακόμη και περιβάλλοντα που θεωρούνται ασφαλή. Μπορεί να προκληθεί από ενήλικο άτομο αλλά και από άλλα παιδιά.
Η διεθνής οργάνωση παιδικής προστασίας Terre des hommes Hellas, με πορεία 60 ετών σε όλο τον κόσμο, έχει αναλάβει να εδραιώσει και στην Ελλάδα μηχανισμούς που προλαμβάνουν και αντιμετωπίζουν περιστατικά κακοποίησης και παραμέλησης, μέσα από το πρόγραμμα "Κeeping Children Safe in Sports" που στόχο έχει να προωθήσει ή να ενισχύσει υπάρχουσες πολιτικές που διασφαλίζουν και προστατεύουν τα παιδιά από κακοποίηση και παραμέληση σε περιβάλλοντα αθλητισμού και ψυχαγωγίας.
"Η ομάδα μας βοηθά να εδραιωθούν απαραίτητα πρωτόκολλα, να αναπτυχθούν οι δεξιότητες των επαγγελματιών (ομαδάρχες, προπονητές κ.λπ), και να ενδυναμωθούν τα ίδια τα παιδιά σε μια προσπάθεια πρόληψης και αυτοπροστασίας" εξηγεί η διευθύντρια της οργάνωσης, Λήδα Αυγουστή. "Επίσης, ενθαρρύνει τη διακρατική συνεργασία και την ανταλλαγή πρακτικών ως προς την παιδική προστασία σ’ αυτούς τους τομείς".
Το πρόγραμμα ξεκίνησε δυναμικά στις αρχές του 2020 και αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του ’21. Η Terre des hommes Hellas έχει ξεκινήσει συνεργασία με κατασκηνώσεις από όλη τη χώρα, οι οποίες με την συμμετοχή τους στο έργο θα λάβουν πιστοποίηση από την Ευρωπαική Επιτροπή. Φέτος το καλοκαίρι, στο πλαίσιο του έργου, προσωπικό της οργάνωσης με εξειδίκευση σε ζητήματα Διασφάλισης Παιδιού υλοποίησε δράσεις με ομάδες παιδιών/εφήβων σε 7 παιδικές κατασκηνώσεις (Θάσος, Καβάλα, Κόρινθος, Αττική). Στις δράσεις αυτές συμμετείχαν συνολικά 152 παιδιά (74 κορίτσια και 78 αγόρια).
Σχετικά με τη μεθοδολογία που εφαρμόστηκε στις κατασκηνώσεις, η συντονίστρια του προγράμματος, Μαρία Αθανατσίκη, επισημαίνει:
"Συμβουλευτήκαμε διεθνείς επιστημονικούς συμβούλους με εξειδίκευση σε ζητήματα Διασφάλισης Παιδιού. Κάποιες ενδεικτικές θεματικές που προσεγγίσαμε κατά τη διάρκεια των εκπαιδευτικών δράσεων με παιδιά αφορούν σε ζητήματα όπως: το δικαίωμα των παιδιών σε προστασία από οποιοδήποτε είδους κίνδυνο, η πρόληψη φαινομένων εκφοβισμού/κυβερνο-εκφοβισμού και στρατηγικές αντιμετώπισης τους, το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και η διαφοροποίηση μεταξύ "καλού" και "κακού" αγγίγματος στο σώμα, οι αισθήσεις και να συναισθήματα που συνδέονται με καταστάσεις επικινδυνότητας για τα παιδιά, κ.ά.
Πώς όμως βίωσαν την εμπειρία της "εκπαίδευσής" τους τα ίδια;
Μια από τις εκπαιδεύτριες, η ψυχολόγος της Tdh Hellas, Ηρώ Λαγού, μας μεταφέρει:
"Τα παιδιά στην αξιολόγησή τους έγραψαν ότι η εκπαίδευσή τους ήταν μια όμορφη εμπειρία για αυτά, διότι βρήκαν κάποιον να μιλήσουν για πράγματα που θεωρούσαν άβολα. Ιδιαίτερα τους άρεσε η άσκηση για το κακό και το καλό άγγιγμα στο σώμα. Εμείς, ως ομάδα, προσπαθήσαμε να χτίσουμε ένα "περιβάλλον" συζήτησης που να είναι διασκεδαστικό, χαρούμενο ώστε να περάσουν όμορφα. Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκανε η δήλωση ενός κοριτσιού που είπε: "Όταν δε νιώθω ασφαλής, χρειάζεται να ξέρω πώς να αντιμετωπίζω το φόβο μου. Πρέπει να είμαι καλά προετοιμασμένη, για να μπορώ να φεύγω μακριά από αυτό που με κάνει να φοβάμαι". Ενώ κάποιο άλλο παιδί, ένα αγόρι, δήλωσε: "Τώρα ξέρω, πως είναι δικαίωμά μου να πω όχι σε ό,τι με κάνει να μη νιώθω ασφαλής. Δε θέλω ο άλλος να με κάνει ό,τι θέλει!".
Το πρόγραμμα "Keeping Children Safe in Sports" αποτελεί συνέχεια του επιτυχημένου έργου που υλοποιεί η οργάνωση Terre des hommes σε συνεργασία με την Ένωση Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών UEFA. Η Terre des hommes και η UEFA ένωσαν τις προσπάθειές τους το 2018 για την ανάπτυξη ενός πανευρωπαϊκού προγράμματος διασφάλισης παιδιών με στόχο την παροχή μιας ασφαλούς και θετικής εμπειρίας για όλα τα παιδιά και τους νέους στο ποδόσφαιρο.
*Η Terre des hommes Hellas ευχαριστεί τις εξής κατασκηνώσεις για τη συνεργασία τους κατά την διάρκεια του Αυγούστου στο πλαίσιο της υλοποίησης δραστηριοτήτων αυτοπροστασίας με τα παιδιά: Ευρωκατασκήνωση Θάσου, Pitsas Camp (Θάσος), Freeland Adventure Camp (Κορινθία), Summerfun (Κορινθία), Κατασκήνωση Tsaf Tsouf (Καβάλα), Η Φωλιά του Παιδιού – Κατασκηνώσεις Ασημακόπουλου (Αττική), Το ξένοιαστο μελίσσι (Αττική)
*To πρόγραμμα "Keeping Children Safe in Sports" συντονίζεται από το γραφείο της Tdh στη Βουδαπέστη και εφαρμόζεται από το γραφείο της Οργάνωσης στην Ελλάδα και τη Ρουμανία, με την υποστήριξη του Προγράμματος της ΕΕ "Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια".