Οταν πριν από ενάμιση χρόνο η Le Monde είχε δημοσιεύσει έρευνα 50 επιστημόνων για τις περιοχές της Ευρώπης που βρίσκονται... στο κόκκινο εκδήλωσης σεισμού, είχε προκαλέσει αίσθηση. Ανάμεσα σε αυτές και το ρήγμα της Ανατολίας!
Τμήμα του, που δεν ξεπερνά τα 100 χιλιόμετρα, καταλήγει στο βόρειο Αιγαίο κάτω από τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη μέχρι και τις ακτές των Σποράδων
Στην Ελλάδα -στους κύκλους των σεισμολόγων- η αναφορά στο ρήγμα, που σύμφωνα με τους επιστήμονες μπορεί να δώσει σεισμό μέχρι και 7,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ήταν κάτι που λίγο ή πολύ το γνώριζαν.
Το ρήγμα έχει μήκος 1.500 χιλιόμετρα. Διασχίζει τις βόρειες περιοχές της Τουρκίας και φθάνει στην Ανατολία. Τμήμα του, που δεν ξεπερνά τα 100 χιλιόμετρα, καταλήγει στο βόρειο Αιγαίο κάτω από τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη μέχρι και τις ακτές των Σποράδων.
Είναι ένας «γνώριμος» και χαρτογραφημένος κίνδυνος για τους Ελληνες σεισμολόγους, που θεωρείται ότι ως προέκταση του κυρίως ρήγματος δεν μπορεί να δώσει στην Ελλάδα έναν ενιαίο σεισμό, γιατί σπάει σε μικρότερα κομμάτια.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, όμως, έχει προκαλέσει καταστροφικότατους σεισμούς, από εκείνον στο Γκανός (δυτική Τουρκία) το 1912, έως τον σεισμό στο Ερζιντσάν (ανατολική Ανατολία) το 1939. Οι πιο πρόσφατες δονήσεις χρονολογούνται από το 1999, κοντά στο Ιζμίτ και το Ντιζτσέ, ανατολικά της Κωνσταντινούπολης. Και οι δύο είχαν ένταση άνω των 7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και είχαν προκαλέσει χιλιάδες θύματα. Στην περίπτωση του Ιζμίτ -δηλαδή της Νικομήδειας- συνολικά 20.000 άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους...
Από τότε η σεισμική δραστηριότητα του ρήγματος φαίνεται να έχει σιγάσει κατά μήκος του τμήματος του άξονα βορρά-Ανατολίας που φθάνει έως τα νότια της Πόλης. Η ζώνη αυτή, μήκους 150 χλμ, είναι η μοναδική ζώνη που δεν έχει παράξει σημαντική δόνηση από τις αρχές του 20ού αιώνα, και οι γεωλόγοι συλλέγουν ενδείξεις ότι οι τεκτονικές εντάσεις συνεχίζουν να συσσωρεύονται στην περιοχή αυτή.
Η σεισμική δόνηση των 6,3 βαθμών μεταξύ Λήμνου και Σαμοθράκης, επαναφέρει στην επιστημονική κοινότητα μελέτες και αναφορές για το ρήγμα της Ανατολίας. Μια από αυτές, του Μάρκο Μπόνχοφ του Γερμανικού Κέντρου για τις Γεωεπιστήμες του Πότσνταμ που με την ομάδα τους μελετά τη σεισμική δραστηριότητα της ζώνης αυτής αναλύοντας τα ποιοτικά στοιχεία από 835 μικρο-σεισμούς που καταγράφηκαν εκεί από το 2006 έως το 2010.
Σύμφωνα με τα πορίσματα της ανάλυσής τους, ένα τμήμα του ρήγματος, μήκους μόλις 30 χλμ, που κείται σε βάθος μόνον λίγων χιλιομέτρων στο αρχιπέλαγος των Πριγκιπονήσων, φαίνεται να αποτελεί το σημείο σύγκλισης και απορρόφησης των τεκτονικών εντάσεων. Ακριβώς «κάτω από τα πόδια» της Κωνσταντινούπολης, δηλαδή, γεγονός που είναι γνωστό στους κατοίκους της Πόλης και εξηγεί σε μεγάλο βαθμό των πανικό που τους κατέλαβε από τον σημερινό σεισμό. Κι αυτό γιατί οι επιστήμονες έχουν επισημάνει ότι αν αυτό το σημείο χαλαρώσει και ξεσπάσει βίαια, τότε ενδέχεται να δώσει μία σεισμική δόνηση άνω των 7 Ρίχτερ.