"Επιχείρηση Καλάβρυτα". Αυτή ήταν η κωδική ονομασία της επιχείρησης των ναζί που κατέληξε σε αυτό που έμεινε στην ιστορία ως το "ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων". Την υλοποίηση της αιματηρής αποστολής ανέλαβαν μονάδες της 117ης Μεραρχίας Κυνηγών, που έδρευε στην Πελοπόννησο και είχε επικεφαλής τον υποστράτηγο Καρλ φον Λε Ζουίρ.
Όταν σφραγίστηκε η μοίρα των Καλαβρύτων
Τον Οκτώβριο του 1943, δύο μήνες πριν το ολοκαύτωμα, γίνεται η μάχη της Κερπινής με τους ναζί να παθαίνουν πανωλεθρία. Η συντριπτική τους ήττα από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ τους οδηγεί σε ομαδικές εκτελέσεις στην περιοχή της Αιγιάλειας.
Παρά τις εκκλήσεις από διάφορες πλευρές, ακόμα και προτάσεις για διαμεσολάβηση ώστε να απελευθερωθούν Γερμανοί αιχμάλωτοι των ανταρτών, οι εκτελέσεις συνεχίζονται.
Οι Γερμανοί ανησυχούν, καθώς καταλαβαίνουν ότι επί της ουσίας βρίσκονται σε μέγγενη. Αφενός, το ηθικό τους έχει πέσει στα τρίσβαθα, ειδικά μετά την καταστροφή στην Κερπινή, Αφετέρου, η ορεινή Αιγιάλεια, Αχαϊα μέχρι και την Ηλεία, η μία πλευρά της Πελοποννήσου δηλαδή, είναι ουσιαστικά σε ελεύθερο καθεστώς.
Είναι χαρακτηριστική η αναφορά της Μεραρχίας Κυνηγών τον Νοέμβριο του 1943:
"Ολόκληρη η Πελοπόννησος πρέπει να θεωρείται σήμερα συμμορίτικη περιοχή. Οι διαρκείς επιθέσεις δείχνουν ότι κι εκεί όπου υπάρχουν συγκεντρωμένα γερμανικά στρατεύματα, δεν μπορεί να γίνεται λόγος για ειρηνοποίηση της χώρας. Η ορεινή ενδοχώρα είναι υπό την πλήρη κυριαρχία των συμμοριών. Εκεί αυτές αποτελούν κράτος εν κράτει κι ασκούν απεριόριστα την κομμουνιστική κυβερνητική εξουσία τους...".
Δεν είναι όμως μόνο η Πελοπόννησος. Οι γερμανοί έχουν παρόμοια προβλήματα σε Φθιώτιδα, Ρούμελη και Ήπειρο, περιοχές που το ΕΑΜικό κίνημα και ο ΕΛΑΣ τους προξενούν τεράστια προβλήματα. Παράλληλα, υπενθυμίζεται πως στις αρχές του 1943 έχει παραδοθεί η Ιταλία, στερώντας δυνάμεις από τους κατακτητές.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο σχεδιάζεται η "επιχείρηση Καλάβρυτα". Με στόχο να χτυπηθούν περίπου 5.000 αντάρτες. Η ισχυρότερη δηλαδή αντάρτικη δύναμη σ' ολόκληρη την Πελοπόννησο.
Μετά και την ταπεινωτική ήττα στη μάχη της Κερπινής, η οδηγία που δόθηκε ήταν να μη διστάσουν οι ναζί στρατιώτες να προχωρήσουν σε οποιαδήποτε πράξη εκδίκησης ήθελαν.
Η αρχή της μεγάλης σφαγής
Στις 25 Νοεμβρίου εκδίδεται η 1296 διαταγή για την επιχείρηση Καλάβρυτα. Ξεκινά στις 4 Δεκεμβρίου με δυνάμεις που χτυπούν ταυτόχρονα από Αίγιο, Πάτρα, Πύργο και Τρίπολη. Όλη η περιοχή μπαίνει σε κλοιό από κάθε κατεύθυνση. Αμέσως ξεκινούν τα εγκλήματα. Μόνο η μονάδα που ξεκίνησε από το Αίγιο είναι υπεύθυνη για 1.100 νεκρούς.
Ενδεικτικά: Αιγείρα εκτέλεσαν 5, στην Ανω Ζαχλωρού 12, στα Κλειτοριά και Χανιού 19, στο Σκεπαστό 16, στη Βρώσθαινα 7, στα Ζαχλωρίτικα 14, στην Κερπινή όπου είχαν ηττηθεί από τον ΕΛΑΣ 45, στη Ροδοδάφνη 2, στην Ακράτα, στην Κροκόβη 4, στη Μαμουσιά 5. Ολόκλήρη η περιοχή της Αιγιάλειας θρηνεί.
Στις 9 Δεκεμβρίου έφθασαν στα Καλάβρυτα, δημιουργώντας κλοιό γύρω από την πόλη. Αρχικά καθησύχασαν τους κατοίκους, διαβεβαιώνοντας ότι στόχος τους ήταν αποκλειστικά η εξόντωση των ανταρτών. Το οποίο ήταν ψέμα, διότι από την πρώτη στιγμή στόχος τους ήταν και όσοι υπέθαλπταν αντάρτες και τους βοηθούσαν, ήτοι τα χωριά και οι κωμοπόλες της Αιγιάλειας και της Αχαϊας.
Ο Γερμανός διοικητής θέλησε να καθησυχάσει τους φοβισμένους κατοίκους. Ανέβηκε σ' ένα μπαλκόνι, του Ανδρέα Αντωνακόπουλου συγκεκριμένα, κι άρχισε να μιλάει.
"Οι κάτοικοι δεν πρέπει να φοβούνται. Να ησυχάστε πρώτα εσείς και να βοηθήσετε κι εμάς να ησυχάσουμε. Να παραδώσετε, αν έχετε, όπλα και πολεμικό υλικό. Εμείς καταδιώκουμε μόνο αντάρτες. Εσείς, εφόσον είσθε φιλήσυχοι και φιλόνομοι, δεν πρέπει να φοβάσθε. Επειδή βγαίνουν περίπολα δεν πρέπει να κυκλοφορείτε πέραν της 16.00 ώρας. Από την πόλη επίσης δε θα βγείτε, διότι, όποιος επιχειρήσει κάτι τέτοιο, θα θεωρηθεί ως αντάρτης και αμέσως θα θανατώνεται. Να μας υποδείξετε, πού κρύβονται οι αντάρτες να τους τιμωρήσουμε. Εμείς αθώους δεν τους πειράζουμε καθόλου".
Στη συνέχεια ζήτησε ακόμη έναν κατάλογο με τα ονόματα των οικογενειών που είχαν μέλη τους αντάρτες.
Οι Καλαβρυτινοί παρέδωσαν τον κατάλογο που τους ζήτησε. Ο διοικητής όμως δεν έμεινε ευχαριστημένος, αποδεικνύοντας πόσο προσχηματικό ήταν όλο αυτό.
"Υπάρχουν κι άλλοι παρτιζάνοι", ήταν η απάντησή του για να συνεχίσει: "Είσαστε όλοι παρτιζάνοι!"
Στρατιωτικές δυνάμεις πήγαν στο ξενοδοχείο "Χελμός", το οποίο οι αντάρτες είχαν χρησιμοποιήσει ως νοσοκομείο και το έκαψαν. Στη συνέχεια στράφηκαν προς τα σπίτια των οικογενειών που είχαν μέλη τους στην Αντίσταση.
Για να πείσουν για τα λεγόμενά τους, οι ναζί πυρπόλησαν σπίτια που ανήκαν σε αντάρτες, ενώ αναζήτησαν την τύχη των Γερμανών τραυματιών της μάχης της Κερπινής.
Η επιλεκτική πυρπόληση σπιτιών ήταν και αυτό ένα μεγάλο τέχνασμα εξαπάτησης που χρησιμοποίησαν οι ναζί στα Καλάβρυτα. Έδιναν την εντύπωση πως τιμωρούσαν μόνο τις οικογένειες όσων είχαν μέλη επίσημα αναμεμειγμένα στην Αντίσταση.
Το Ολοκαύτωμα
Το πρωί της Δευτέρας 13 Δεκεμβρίου άρχισαν να χτυπούν οι καμπάνες. Συγκέντρωσαν όλο τον πληθυσμό στην κεντρική πλατεία, στο δημαρχείο. Στη συνέχεια οδήγησαν όλους τους άνδρες άνω των 13 ετών στην τοποθεσία "Ράχη του Καπή", ενώ τα γυναικόπαιδα τα κλείδωσαν στο σχολείο. Αργά το μεσημέρι ξεκίνησε η θηριωδία. Με ριπές πολυβόλων οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους συγκεντρωμένους, γύρω στους 800 ανθρώπους. Μόνο 13 Καλαβρυτινοί διασώθηκαν και αυτοί επειδή είχαν καλυφθεί από τα πτώματα των συμπολιτών τους και οι Γερμανοί τους θεώρησαν νεκρούς.
Το σήμα για την εκτέλεση έδωσε με φωτοβολίδα από το κέντρο των Καλαβρύτων ο ταγματάρχης Χανς Εμπερσμπέργκερ και επικεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος ήταν ο υπολοχαγός Βίλιμπαντ Ακαμπχούμπερ.
Συνολικά, κατά τη διάρκεια της "Επιχείρησης Καλάβρυτα", οι Γερμανοί σκότωσαν 1.101 άτομα, κατέστρεψαν και λεηλάτησαν πάνω από 1.000 σπίτια, κατάσχεσαν 2.000 αιγοπρόβατα και απέσπασαν 260.000.000 δραχμές.
Κανείς από τους υπευθύνους του Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων δεν λογοδότησε στη Δικαιοσύνη. Ο στρατηγός Λε Ζουίρ πέθανε αιχμάλωτος των Σοβιετικών το 1954, ο Εμπερσμπέργκερ σκοτώθηκε στο Ανατολικό Μέτωπο και ο Ακαμπχούμπερ πέθανε στην Αυστρία το 1972, σε ηλικία 67 ετών.
Μόνο ο κατοχικός στρατιωτικός διοικητής της Ελλάδας, στρατηγός Χέλμουτ Φέλμι καταδικάσθηκε το 1948 σε κάθειρξη 15 ετών από το Δικαστήριο της Νυρεμβέργης για όλα τα εγκλήματα πολέμου του Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα, αλλά μετά από τρία χρόνια αφέθηκε ελεύθερος.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr