Στον Συνήγορο του Πολίτη τα περιστατικά αστυνομικής βίας

Τα πολυθρύλητα και πολυ-ανακοινωμένα γραφεία «Αντιμετώπισης Περιστατικών Αστυνομικής Αυθαιρεσίας», ο επικοινωνιακός κυματοθραύστης, υπουργών και αστυνομικών που βρίσκονταν με την πλάτη στον τοίχο μετά από περιστατικά αστυνομικής βίας, δεν λειτούργησαν ποτέ.

Η καταγγελία παράξενου θανάτου Αλβανού, που έδινε το παρών στο Αστυνομικό Τμήμα Πατησίων, ο οποίος πήδηξε στο κενό από παράθυρο του τμήματος στις 3 Αυγούστου, άλλη καταγγελία για εξευτελιστική συμπεριφορά σε βάρος πέντε ανήλικων από τη Συρία στο Αστυνομικό Τμήμα Ομονοίας στις 27 Σεπτεμβρίου, ακόμη και η χρήση χημικών στην πορεία συνταξιούχων, θα μπορούσαν, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, να αποτελέσουν περιστατικά έρευνας αυτών των «γραφείων».

Τώρα καταργούνται, φεύγουν από την αρμοδιότητα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, και τη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων και καταγγελιών αναλαμβάνει, έστω και καθυστερημένα, ο Συνήγορος του Πολίτη. Το σχέδιο νόμου που παρουσιάζει ο «Ελεύθερος Τύπος», αφορά όχι μόνο αστυνομικούς, αλλά πυροσβέστες, λιμενικούς και προσωπικό φύλαξης φυλακών. Μάλιστα θα είναι το πρώτο νομοσχέδιο που αναμένεται να φέρει προς ψήφιση το επόμενο χρονικό διάστημα το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Είχε μείνει η… ταμπέλα

Αυτά τα «γραφεία» ουσιαστικά ποτέ δεν τέθηκαν σε λειτουργία, υπήρχε απλά μια «ταμπέλα» σε ένα αστυνομικό γραφείο, και «καρκινοβατούσαν», ενώ δεν μπορούσαν να στελεχωθούν από δικηγόρους παρά Αρείο Πάγο καθώς δεν υπήρχε εκδήλωση ενδιαφέροντος εξαιτίας των μικρών οικονομικών αποδοχών. Δικαστικοί του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους δεν πληρούσαν την ανεξαρτησία και έτσι αποφασίστηκε η αρμοδιότητα να δοθεί στον Συνήγορο του Πολίτη.

Τα γραφεία Αντιμετώπισης Περιστατικών Αυθαιρεσίας συστάθηκαν με τον ν.3938/2011 για την… ταχεία και αποτελεσματική διερεύνηση αναφορών που σχετίζονται με περιστατικά παράνομης συμπεριφοράς του ένστολου προσωπικού των σωμάτων ασφαλείας σε βάρος πολιτών και την παραπομπή τους για περαιτέρω διερεύνηση στις αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες στις περιπτώσεις όπου κρίνεται αναγκαίο.

Τον Μάιο του 2015, τέσσερις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, είχαν καταθέσει ερώτηση προς τον τότε υπουργό Προστασίας του Πολίτη Γιάννη Πανούση, σημειώνοντας την ανακοίνωση της οργάνωσης Human Rights Watch, που ανέφερε ότι τέσσερα χρόνια μετά δεν λειτουργούν τα συγκεκριμένα γραφεία, όπως ότι ήταν αναγκαία η δημιουργία μιας ανεξάρτητης από τις αστυνομικές δυνάμεις αρχής, ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η αξιοπιστία της διερεύνησης πράξεων αστυνομικής βίας.

Οι βουλευτές ρωτούσαν πότε θα λειτουργούσαν, αν θα αποφαίνονταν μόνο επί του παραδεκτού των καταγγελιών και αν εξετάζεται το ενδεχόμενο λειτουργίας ανεξάρτητης αρχής με δυνατότητα αυτεπάγγελτης έρευνας των περιστατικών όπως είχε ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων. Η «απάντηση» έρχεται 17 μήνες μετά.

Το σχέδιο νόμου

Σύμφωνα με το νέο νομοθέτημα ο Συνήγορος του Πολίτη καλείται να διερευνήσει καταγγελίες για πράξεις του ένστολου προσωπικού ΕΛ.ΑΣ., Λιμενικού, Ελληνικής Ακτοφυλακής, Πυροσβεστικού Σώματος και υπαλλήλων καταστημάτων κράτησης, οι οποίες εκδηλώθηκαν κατά την άσκηση των καθηκόντων του ή κατά κατάχρηση της ιδιότητάς τους.

Αυτά αφορούν:

• Βασανιστήρια και άλλες προσβολές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας κατά την έννοια του άρθρου 137Α του Ποινικού Κώδικα.
• Παράνομες εκ προθέσεως προσβολές κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας ή υγείας ή της προσωπικής ή γενετήσιας ελευθερίας.
• Παράνομη χρήση πυροβόλου όπλου και
• Παράνομη συμπεριφορά για την οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι διενεργήθηκε με ρατσιστικό κίνητρο ή η οποία ενέχει άλλου είδους διακριτική μεταχείριση λόγω χαρακτηριστικών φυλής, χρώματος εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.

Οι καταγγελίες πρέπει να είναι επώνυμες και γραπτές και να υποβάλλονται στο Συνήγορο του Πολίτη, αυτοπροσώπως ή μέσω πληρεξούσιου δικηγόρου. Το όνομα και τα άλλα στοιχεία ταυτότητας του καταγγέλλοντος μπορεί να μην ανακοινώνονται κατά το στάδιο της διερεύνησης αν το ζητήσει εγγράφως ο ενδιαφερόμενος. Αν κατά την κρίση του ΣτΠ η διερεύνηση δεν είναι δυνατή χωρίς ανακοίνωση του ονόματος, ο ενδιαφερόμενος ενημερώνεται ότι η καταγγελία του θα τεθεί στο αρχείο, εφόσον ο ίδιος δεν συναινέσει εγγράφως στην ανακοίνωσή του ονόματός του.

Όταν η καταγγελία είναι ανώνυμη διερευνάται μόνο εφόσον περιέχει συγκεκριμένα στοιχεία που παρέχουν βάση για τη διερεύνηση της, άλλως τίθεται στο αρχείο με πράξη του ΣτΠ. Αν η καταγγελία ή το περιστατικό αφορά και αξιόποινη πράξη αυτεπαγγέλτως διωκόμενη, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 37 του Κ.Π.Δ..

Τα διοικητικά μέτρα που προβλέπονται από το πειθαρχικό δίκαιο κάθε υπηρεσίας και έχουν ληφθεί σε βάρος του πειθαρχικά ελεγχόμενου δεν θίγονται. Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει τη δυνατότητα να επιληφθεί και αυτεπαγγέλτως, ύστερα από πληροφορίες με συγκεκριμένα στοιχεία, ακόμη και από δημοσιεύματα ή εκπομπές ΜΜΕ ή ύστερα από παραπομπή της υπόθεσης από τον αρμόδιο υπουργό ή τον γενικό γραμματέα.

Όλα τα στοιχεία εκτός από… απόρρητα

Ο Συνήγορος του Πολίτη μπορεί να ζητά στοιχεία από οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία ή υπηρεσία του ευρύτερου δημόσιου τομέα, οι οποίες υποχρεούται να τα γνωστοποιούν ή να διαβιβάζουν αντίγραφα εγγράφων που αφορούν την υπόθεση, εκτός αν χαρακτηρίζονται ως απόρρητα, επειδή αφορούν την εθνική άμυνα, την κρατική ασφάλεια και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας.

Επίσης, δεν ισχύει το ιατρικό απόρρητο για τα στοιχεία που ζητούνται με αιτιολογημένο έγγραφο του ΣτΠ και είναι αναγκαία για τη διερεύνηση των υποθέσεων. Στο σχέδιο νόμου επισημαίνεται ότι η λειτουργία του ΣτΠ ως Εθνικός Μηχανισμός Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας δεν υποκαθιστά τις υφιστάμενες δομές υποβολής και εξέτασης καταγγελιών αυθαιρεσίας σε άλλα όργανα ή αρχές. Παράλληλα δεν μπορεί επιλαμβάνεται υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον δικαστηρίου ή άλλης δικαστικής αρχής

Ο ανεξάρτητη αρχή θα δημοσιεύει σχετικές εκθέσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν και εισηγήσεις μέτρων για την πρόληψη και την καταπολέμηση των περιστατικών αυθαιρεσίας στα σώματα ασφαλείας και τους υπαλλήλους καταστημάτων κράτησης και θα κοινοποιούνται στον Αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, αρμόδιο σε θέματα Προστασίας του Πολίτη, στον υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής και στον υπουργό Δικαιοσύνης.

Στο άρθρο 3 του σχεδίου νόμου καταργείται το π.δ. 78/2011 «Οργάνωση-αρμοδιότητες Γραφείου Αντιμετώπισης Περιστατικών Αυθαιρεσίας»…

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr