Τα ντοκουμέντα της διακίνησης των προσφύγων: Μπούρας-Πεχλιβανίδης στο TOC

O ερευνητής δημοσιογράφος και φωτορεπόρτερ Δημήτρης Μπούρας και ο κινηματογραφιστής Χρόνης Πεχλιβανίδης έχουν να πουν πολλές ιστορίες για τους μετανάστες. Κάποιες τις έχουν ήδη αποτυπώσει σε φωτογραφίες - ντοκουμέντα και συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ για τη διακίνηση ανθρώπων, την εκμετάλλευση και την εμπορία τους. Στο βιβλιοπωλείο Free Thinking Zone, την επόμενη Πέμπτη 12 Νοεμβρίου στις 8 το βράδυ, το κοινό θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να ακούσει και να μάθει τις πολλές όψεις της μεγάλης περιπέτειας και του οδοιπορικού των προσφύγων από τις ευάλωτες, δύσκολες πατρίδες τους προς την Δύση.

Δεν κινδυνεύετε κάθε φορά που βρίσκεστε σε αυτές τις περιοχές;

Δ.Μ. : Το 99% των δημοσιογράφων που συλλαμβάνονται είναι αυτοί που θέλουν να φτάσουν στην περιοχή αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο. Πηγαίνουν σε συνοριακές πόλεις και αρχίζουν να ψάχνουν στα τυφλά. Χωρίς fixer, χωρίς σύνδεσμο εκεί, δε ζεις. Θα σε πάρει η ISIS από κάποια ομάδα που θα σε πουλήσει για πέντε χιλιάρικα και θα ζητήσει λύτρα από τη χώρα σου. Δηλαδή και στην Κωνσταντινούπολη, στα γεγονότα του Γκεζί που δεν έπεφταν σφαίρες, πάλι και εκεί, αν ήθελες να πας, έπρεπε να έχεις σύνδεσμο.

Αυτή η δουλειά πώς πληρώνεται;

Δ.Μ. Δεν πληρώνεται πια. Ένα μικρό τέτοιο ταξίδι κοστίζει 5.000 ευρώ. Εκτός αν συνεργάζεσαι με ένα μεγάλο πρακτορείο και κάνεις κάτι συγκεκριμένο. Τις στιγμές, τα στιγμιότυπα όλοι τα βρίσκουν μέσα από τα σόσιαλ μίντια. Και πολλές φορές ακόμα και τα μεγάλα μέσα βάζουν στο lightbox τους φωτογραφίες που είναι λάθος.

Εσύ Χρόνη πώς αποφάσισες να κάνεις ντοκιμαντέρ σε αυτές τις περιοχές;

Χ.Π. Είχα ξεκινήσει να κάνω δουλειές στην Πόλη, πάντα με ενδιέφερε το κομμάτι του ντοκιμαντέρ, αλλά στην Τουρκία δε μπορείς να ζήσεις από αυτό. Είναι μια χώρα με τεράστιο ενδιαφέρον κοινωνικοπολιτικό, με ενδιέφερε η παγκόσμια κατάσταση πάντα, αλλά υπάρχουν θέματα λογοκρισίας και δεν υπάρχει αντίστοιχα παράδοση ερευνητικής δημοσιογραφίας. Δεν υπάρχουν τέτοια δίκτυα να την υποστηρίξουν. Είναι όλα τουρκοκεντρικά, έχουν πολλά θέματα δικά τους. Το μεταναστευτικό το ξεκίνησα το 2010, έβραζε τότε ο τόπος με τη Θράκη.

Από το μεταναστευτικό με ποιο κομμάτι ασχολήθηκες περισσότερο;

Χ.Π.: Με ενδιέφερε πολύ το κομμάτι των διακινητών, το πώς λειτουργούν, τα δίκτυά τους. Αυτές είναι παραγωγές που μπορεί να κρατήσουν μήνες. Τότε περνούσαν τον Έβρο 450.000 άτομα το χρόνο που σήμερα μπορεί να μη φαίνονται πολλά. Από τότε με πλησίασε το Αλ Τζαζίρα και δουλεύω μαζί τους, πάντα για το μεταναστευτικό και τους διακινητές.

Μπορείτε να κάνετε ένα προφίλ των μεταναστών;

Χ.Π: Οι Σύριοι που έφταναν εδώ μέχρι πριν λίγες εβδομάδες δεν ξεκίνησαν χθες από τη Συρία. Το μεγαλύτερο ποσοστό είναι άνθρωποι που έχουν στην πλάτη τους μήνες ή χρόνια στην Τουρκία.

Και γιατί αποφάσισαν να περάσουν στην Ευρώπη;

Χ.Π.: Ακολουθούν το ρεύμα. Οι Πακιστανοί γιατί το αποφάσισαν; Οι Ιρακινοί;

Και πώς ζουν;

Δ.Μ: Στην Τουρκία δουλεύουν. Στο βόρειο Ιράκ έχουν χρήματα. Στο Μπαγκλαντές είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας. Ο καθένας προσπαθεί να επιβιώσει με τον τρόπο του.

Εσείς δραστηριοποιείστε σε μια περιοχή καταγωγής αυτών των ανθρώπων. Τι βλέπουμε εμείς, ως θεατές;

Δ.Μ. Ο κόσμος βλέπει πολύ συγκεκριμένα πράγματα και αυτά ζητά. Αν ήθελε θα έβλεπε και άλλα πράγματα. Θέλει να βλέπει αίμα, παιδάκια...

Θα δούμε ποτέ ειρήνη σε αυτές τις περιοχές;

Δ.Μ.: Ποτέ. Και αυτό θα πρέπει να το καταλάβουν όλοι πολύ σύντομα. Η μοναδική θέση εργασίας στη Συρία για παράδειγμα θα είναι να πολεμήσεις. Δε θα μείνει κανένας εκεί. Φεύγουν, ζουν σε στρατόπεδα, στην Ιορδανία, στην Τουρκία, εκεί που δεν έχεις φόβο να πεθάνεις, τρως το φαγητό που σου δίνουν. Γίνεσαι αμέσως αυτός που θέλει να φύγει. Γιατί πρέπει να κάνεις κάτι. Γίνεσαι ο καταναλωτής σε αυτή την αγορά μεταναστών. Και ψάχνεις να βρεις τον τρόπο, δηλαδή τον διακινητή.

Υπάρχει μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που εξαπατώνται;

Δ.Μ: Πολύ μεγάλο.

Ο διακινητής είναι ο σύγχρονος δαίμονας;

Χ.Π.: Θα το πω αλλιώς. Είναι η ανάγκη που γέννησε το ζήτημα της τεράστιας μετακίνησης ανθρώπων που υπάρχει είτε από εμπόλεμες ζώνες είτε από πολύ φτωχές περιοχές, είτε από κλιματικές αλλαγές. Επίσης λόγω τρομοκρατίας και ISIS. Με το πρώτο που ασχολούνται είναι ποιό «ταξιδιωτικό πρακτορείο» είναι καλύτερο. Για να ταξιδέψουν ασφαλείς, αφού δεν έχουν την πληροφορία. Αυτό το ρόλο παίζουν τα συστήματα διακινητών. Τους κατηγορώ γιατί είναι κακοί επαγγελματίες, και με αυτό τον κακό τρόπο που δουλεύουν χάνονται ανθρώπινες ζωές.

Υπάρχουν Έλληνες διακινητές;

Χ.Π: Δεν υπάρχουν. Οι μεγάλοι διακινητές ειναι οι ομοεθνείς των μεταναστών με την βοήθεια φυσικά των Τούρκων. Στην Τουρκία μέχρι πρότινος δεν ήταν κακούργημα, ήταν πταίσμα. Η χώρα όταν θέλει μπορεί να το ελέγξει πολύ καλά αυτό το σύστημα. Έχει μεγάλο μηχανισμό. Πρόσφατα έγινε ένα κίνημα πολιτών για να μην χρησιμοποιήσουν διακινητές και να μη χάσουν τα χρήματά τους και να φτάσουν ασφαλείς στην Ευρώπη. Τώρα, σε ένα άναρχο σύστημα που επικρατεί, γίνονται πολλά άτοπα και στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές.

Πόσο μεγάλα θύματα εκμετάλλευσης είναι οι μετανάστες;

Όσοι μπορούν να τους εκμεταλλευτούν το κάνουν. Αλλά, στην Ελλάδα, στο κομμάτι της ανθρωπιάς, είμαστε σε καλό σημείο. Επίσης δεν υπάρχουν οι αντιδράσεις που υπήρχαν λίγους μήνες πριν, αυτές των ακραίων στοιχείων. Σε όλες τις κοινωνίες υπάρχουν οι άθλιοι που εκμεταλλεύονται και κάνουν λεφτά. Αλλά να σημειώσουμε εδώ ότι υπάρχει πια και μεγάλο κίνημα αλληλεγγύης των Ευρωπαίων.

Ποιό είναι το πολυτιμότερο πράγμα που έχουν οι μετανάστες μαζί τους;

Χ.Π.: Το κινητό τους.

Είμαστε πιο αλληλέγγυοι σε κάποιους λαούς;

Χ.Π.: Σίγουρα στους Σύριους. Τους Πακιστανούς δεν τους θέλουμε. Ούτε τους Αφρικανούς.

Ποιά χώρα παίζει μεγάλο ρόλο στην μετανάστευση;

Χ.Π.:
Οι μεταναστευτικοί δρόμοι χαράσσονται από τους διακινητές και από τις ανάγκες και απαιτήσεις των προσφυγικών ροών.Φυσικά, από την Τουρκία, γεωγραφικά περνάνε όλοι αυτοί οι δρόμοι που οδηγούν στην Ευρώπη.
Αυτοί οι δρόμοι σε λίγο καιρό, με την έλευση του χειμώνα θα αλλάξουν πάλι. Δε θα είναι μέσω θαλάσσης, αλλά μέσω του Έβρου. Και εκεί θα μπορούμε να παίξουμε και εμείς ρόλο σε αυτή τη διευθέτηση. Θα είναι ένας πιο ασφαλής δρόμος, δε θα πνίγονται. Βάζουμε δυσκολίες οι Ευρωπαίοι, για να αντιμετωπίσουμε ένα ρεύμα που δεν αντιμετωπίζεται. Οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να μετακινούνται ακόμα και με δέκα μποφόρ. Πιστεύουν ότι θα τα καταφέρουν στην Ευρώπη.

Αυτή η κατάσταση που αντιμετωπίζετε σας έχει αλλάξει σαν χαρακτήρες; Πόσο σας επηρεάζει;

Δ.Μ.: Θυμώνεις πιο εύκολα, σε ενοχλούν πολλά καθημερινά. Είναι μια εξάρτηση να δουλεύεις με αυτό τον τρόπο.

Φωτογραφίες / Video: Δημήτρης Μπούρας / Χρόνης Πεχλιβανίδης

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr