Τέμπη: Αναλυτικά το τμήμα του πορίσματος για τα αίτια της πυρόσφαιρας - Οι λόγοι για τους οποίους δημιουργήθηκε

Οι λόγοι για τους οποίους δημιουργήθηκε η πυρόσφαιρα καταγράφονται αναλυτικά στο τμήμα του πορίσματος του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας των Συγκοινωνιών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), για το δυστύχημα των Τεμπών.

Υπενθυμίζεται ότι το πόρισμα κατέδειξε τις τεράστιες παραλείψεις και παθογένειες στη διαχείριση, λειτουργία και συντήρηση του ελληνικού σιδηροδρόμου. Το πόρισμα του Οργανισμού δείχνει επίσης το επιχειρησιακό χάος τις πρώτες ώρες μετά το δυστύχημα που οδήγησε να χαθούν σημαντικά στοιχεία. Όπως σημειώθηκε, "αυτό που συνέβη εκεί, συνέβη λόγω έλλειψης γνώσης και προετοιμασίας για ένα τέτοιο μεγάλο γεγονός – οι άνθρωποι από τις υπηρεσίες που έσπευσαν εκεί δεν ήταν προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο περιστατικό και να διασφαλίσουν τα τεκμήρια στο χώρο".

Αναλυτικά το τμήμα του πορίσματος

449 Αυτή η δευτερεύουσα φωτιά του συρμού Β2 ξεκίνησε από το κάτω μέρος και σε εύθετο χρόνο (γύρω στις 23:35) ανέβηκε στο μπροστινό μέρος του συρμού Β2 και κατανάλωσε όλο το μήκος του, χωρίς καμία ενεργή πυρόσβεση μέχρι που η πυρκαγιά έφτασε στο τέλος του βαγονιού και άρχισε να απειλεί το βαγόνι Β3 (Εικόνα 57). Μέχρι τις 23:38 ή μετά από 16-20 λεπτά περίπου το μπροστινό μέρος του Β2 άρχισε να καίγεται με πολύ ισχυρές φλόγες. Μετά από αυτό το στάδιο, η φωτιά δεν έδειξε οποιαδήποτε μη φυσιολογική ή απροσδόκητη ταχύτητα και δύναμη φλόγας (Εικόνα 57). Η αργή ταχύτητα αυτής της πυρκαγιάς είναι σύμφωνη με φωτιά που τροφοδοτείται από την ταπετσαρία, τα εξαρτήματα και τα υλικά κατασκευής του ίδιου του συρμού, χωρίς εμφανή παρουσία οποιουδήποτε επιταχυντή. Χωρίς καμία πυρόσβεση (είτε ενεργή είτε αυτόματη), η φωτιά πήρε το δρόμο της και έκαψε κάθε διαθέσιμο εύφλεκτο υλικό. Μετά από περίπου 35-40 λεπτά, η φωτιά είχε προχωρήσει περαιτέρω κατά μήκος του συρμού και μέχρι τις 00:00 είχε περάσει στη μέση του διαθέσιμου μήκους. Μέχρι τις 00:40 η φωτιά είχε καταβροχθίσει ολόκληρο το μήκος του Β2 και είχε αρχίσει να σβήνει μόνη της, πιθανότατα καθώς δεν είχε τίποτα άλλο να κάψει.

450 Όσον αφορά την πυροπροστασία, οι τεχνικές προδιαγραφές για τη διαλειτουργικότητα των μηχανών έλξης και των επιβατών (δηλαδή ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1302/2014 της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε) αναφέρονται στα πρότυπα EN 45545-2:2013 και EN 1363-1:2012. Το πρότυπο EN 45545-2 θεωρήθηκε σημαντική εξέλιξη στον τομέα αυτό, καθώς επέτρεψε την εναρμόνιση των προϋπαρχόντων εθνικών κανόνων πυρασφάλειας από διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ (π.χ. DE, ES, FR, IT, UK και PL). Ωστόσο, η εν λόγω ΤΠΔ δεν απαιτεί καμία υποχρεωτική αναβάθμιση της πυρασφάλειας για το υπάρχον τροχαίο απόθεμα (εκτός από την ανανέωση, την αναβάθμιση ή τις καταστάσεις που αναφέρονται ειδικά στην ΤΠΔ).

451 Σε ερώτηση σχετικά με το υλικό που χρησιμοποιείται στα βαγόνια επιβατών της αμαξοστοιχίας IC-62, η Hellenic Train αναφέρθηκε στην επαλήθευση της συμμόρφωσης με τους υφιστάμενους κανονισμούς που ελέγχεται και διασφαλίζεται από κοινοποιημένο οργανισμό, κάθε φορά που υπάρχει αίτηση για έγκριση. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχει μια κατάσταση όπου τα οχήματα εγκρίθηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν χωρίς τέτοια απόφαση πριν τεθεί σε ισχύ το πραγματικό νομικό πλαίσιο. Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η συμμόρφωση ελέγχθηκε, και έτσι, ακόμη και με τους υφιστάμενους κανονισμούς πυρασφάλειας, παραμένει δυνατό να βρεθούν παλιές αμαξοστοιχίες που δεν συμμορφώνονται με καμία από αυτές τις απαιτήσεις.

452 Δείγματα από τρία διαφορετικά καθίσματα από δύο διαφορετικές αμαξοστοιχίες στάλθηκαν από την EODASAAM στα εργαστήρια RST στη Γερμανία για να δοκιμαστούν σύμφωνα με το πρότυπο ISO 5660-1. Τα αποτελέσματα αυτών των δοκιμών κατά τη στιγμή της σύνταξης της παρούσας έκθεσης δεν έχουν γίνει γνωστά. Μένει να εκτιμηθεί κατά πόσον τα καλύτερα πυροπροστατευτικά υλικά θα μπορούσαν να έχουν παίξει ρόλο στην επιβίωση των θυμάτων που επέζησαν από την αρχική σύγκρουση και στη συνέχεια έχασαν τη ζωή τους από τη φωτιά.

4.4.3. Πιθανές αιτίες της πυρόσβεσης και των πυρκαγιών
4.4.3.1. Παρατηρήσεις

453 Από την εξέταση όλων των διαθέσιμων βίντεο (2 κάμερες από τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, 1 κάμερα από το "MaliakosKleidi", 4 μικρά βίντεο που τραβήχτηκαν από επιβάτες) μπορούν να γίνουν οι ακόλουθες παρατηρήσεις σε σχέση με το συμβάν.

Διαβάστε Επίσης

Τέμπη: Τι γράφει το πόρισμα για τη φονική πυρόσφαιρα αμέσως μετά τη σύγκρουση των τρένων - Φωτογραφίες, γραφήματα, πίνακες

454 Ο όρος "έκρηξη" έχει τη διττή έννοια της ανάφλεξης (υποηχητική ταχεία καύση κάποιου είδους καυσίμου με εξωτερικό οξειδωτή) και της έκρηξης (υπερηχητική ανάφλεξη άκρως εκρηκτικής ύλης). Σε αυτό το ατύχημα, η πυρόσβεση που παρατηρήθηκε ήταν πιθανότατα μια αάφλεξη - και όχι μια έκρηξη - όπως μπορεί να παρατηρηθεί στην καρέ-καρέ ανάλυση. Επίσης, δεν υπάρχουν αναφορές για υπερηχητικό ήχο ή έκρηξη που να ακούστηκε ή να έγινε αισθητή από οποιονδήποτε από τους επιζώντες, γεγονός που υποδεικνύει περαιτέρω ότι επρόκειτο για πυρόσβεση και όχι για έκρηξη.

455 Το πρώτο ηλεκτρικό τόξο που καταγράφεται στο βίντεο μπορεί να παρατηρηθεί σε ύψος που αντιστοιχεί στο ύψος της γραμμής του συρματόσχοινου πάνω από τις γραμμές του τρένου. Το τόξο αυτό προκαλείται πιθανώς από την ατμομηχανή του επιβατικού τρένου που ανυψώνεται προς τα πάνω και έρχεται σε επαφή με την ηλεκτροφόρα γραμμή.

456 Η ανάφλεξη πραγματοποιείται περίπου 0,3 δευτερόλεπτα μετά την παρατήρηση του ηλεκτρικού τόξου και ξεκινά στο επίπεδο του εδάφους (σημειώστε το ημισφαιρικό σχήμα) με την τεράστια ποσότητα σπινθήρων από τα φρένα έκτακτης ανάγκης που μπλοκάρουν τους τροχούς του και των δύο αμαξοστοιχιών (σύμφωνα με τις μαρτυρίες των θυμάτων) που είναι η πιο πιθανή πηγή ανάφλεξης.

457 Μια σύγκριση μεταξύ των γωνιών θέασης των τριών διαθέσιμων καμερών με μια προσπάθεια (μέσω τριγωνισμού συζευγμένου με κινηματική ανάλυση της ακολουθίας της σύγκρουσης) για τον εντοπισμό του ακριβούς σημείου της αρχικής ανάφλεξης δείχνει ένα πιθανό σημείο στην περιοχή μεταξύ της 2ης ατμομηχανής της εμπορευματικής αμαξοστοιχίας 63603 και του πρώτου βαγονιού με επίπεδη καρότσα της ίδιας αμαξοστοιχίας (εικόνα 58).

458 Η ακόλουθη αλληλουχία εικόνων (καρέ από το βίντεο του Αυτοκινητόδρομου Αιγαίου) αρχίζει 2 δευτερόλεπτα μετά την αρχική έκρηξη που ξεκίνησε στο σημείο που υποδεικνύεται από το κόκκινο βέλος. Όπως μπορεί να παρατηρηθεί από αυτά τα καρέ βίντεο, ένα σκούρο ακανόνιστο σχήμα κινείται προς τα βόρεια για διάρκεια περίπου 4 δευτερολέπτων, κατά τη διάρκεια των οποίων παρατηρούνται ισχυρές φλόγες να βγαίνουν. Η απόσταση που καλύφθηκε ήταν περίπου 40 μέτρα, οπότε αυτό δίνει μια μέση ταχύτητα 10m/sec ή 36kph για το βαγόνι μέχρι να σταματήσει.

459 Το σχήμα της αρχικής ανάφλεξης και της επακόλουθης πύρινης σφαίρας συνάδει με υγρό εύφλεκτο καύσιμο και όχι με υγροποιημένο αέριο, το οποίο θα δημιουργούσε πυρκαγιά πίδακα και όχι πύρινο σύννεφο. Η πυρκαγιά πίδακα είναι "μια φλόγα υψηλής θερμοκρασίας από καύσιμο που καίγεται και απελευθερώνεται υπό πίεση σε συγκεκριμένο προσανατολισμό", πράγμα που σημαίνει ότι μια πυρκαγιά πίδακα θα είχε διαφορετικό σχήμα και τυχαίο προσανατολισμό (όχι μόνο προς τα πάνω). Περαιτέρω ένδειξη αυτού, είναι η ύπαρξη πυρκαγιών σε δευτερεύουσα ομάδα καυσίμων που συνέχισαν να καίγονται και οι οποίες δεν θα μπορούσαν να δημιουργηθούν από αέριο. Η πολύ γρήγορη αρχική ανάφλεξη και το σχήμα και η ανύψωση της μορφής "μανιταριού" δείχνουν επίσης προς ένα εύφλεκτο, υγρό καύσιμο (μια πυρκαγιά πετρελαίου θα έπεφτε γρήγορα στο έδαφος).

460 Το δεύτερο στάδιο της πυρόσβεσης φαίνεται να περιλαμβάνει ένα ξεχωριστό σημείο ανάφλεξης, που ξεκινά από το εσωτερικό της αρχικής σφαίρας φωτιάς. Η διάρκεια αυτού του 2ου σταδίου, το πραγματικό ύψος της φωτιάς και η τροφοδοσία της πυρόσβεσης, δείχνουν ότι μια σημαντική ποσότητα (μάζα) καυσίμου εμπλέκεται σε αυτό το στάδιο, δημιουργώντας αυτού του είδους τη μορφή "συννέφων"και τροφοδοτώντας την αρχική ανάφλεξη κατά τη διάρκεια περίπου 4 δευτερολέπτων μέχρι να σταματήσει η κίνηση και η πυρόσβεση να εισέλθει στη φάση της καύσης. Δεδομένου του παρόμοιου χρώματος της φλόγας και των παρόμοιων χαρακτηριστικών καύσης, μπορούμε να υποθέσουμε με ασφάλεια ότι το είδος του καυσίμου που καίγεται είναι το ίδιο με το στάδιο 1. Αυτό αποτελεί ένδειξη ότι είτε: 1) ένας δεύτερος όγκος του ίδιου καυσίμου καίγεται, ενώ κινείται προς τα βόρεια, ή 2) ότι ο αρχικός όγκος, αφού έχασε ένα μέρος του περιεχομένου του κατά το στάδιο 1 της εκτόνωσης (0-2 δευτερόλεπτα από την ανάφλεξη), κινείται τώρα προς τα βόρεια, ακολουθώντας την κίνηση της αμαξοστοιχίας επιβατών.

461 Τα παραπάνω καρέ από το βίντεο του Αυτοκινητόδρομου Αιγαίου (Εικόνα 59) δεν επιτρέπουν τον εντοπισμό του σκούρου ακανόνιστου σχήματος. Για να μπορέσουμε να αναγνωρίσουμε αυτό το τμήμα της επιβατικής αμαξοστοιχίας που έκανε τη σφαίρα φωτιάς να κινηθεί προς τα βόρεια, τα στοιχεία από το βίντεο που έχει καταγράψει το συμβάν από τη νότια πλευρά (κάμερα "Μαλιακός-Κλειδί"), και άλλα διαθέσιμα βίντεο που συλλέχθηκαν από επιβάτες λίγα λεπτά μετά τη σύγκρουση συσχετίστηκαν.

462 Τα βίντεο των επιβατών δείχνουν μια πολύ ισχυρή αλλά πολύ συμπυκνωμένη φωτιά να καίει σφοδρά από το κάτω μέρος του βαγονιού εστιατορίου (προστέθηκε κίτρινο χρώμα), ενώ τα υπολείμματα της ατμομηχανής του επιβατικού τρένου (συμπεριλαμβανομένου του μετασχηματιστή που ήταν γεμάτος με λάδι σιλικόνης) μπορούν να παρατηρηθούν σε πολύ κοντινή απόσταση αλλά σαφώς δεν φλέγονται. Η παρατήρηση αυτή μπορεί να επαληθευτεί από την εξέταση των υπολειμμάτων των αμαξοστοιχιών την επόμενη ημέρα (Εικόνα 60, Εικόνα 61), όπου είναι σαφές ότι η ατμομηχανή (πράσινο χρώμα προστέθηκε) έχει καταστραφεί μηχανικά και, όπως και ο μετασχηματιστής (κόκκινο χρώμα προστέθηκε), έχει μόνο σημάδια εγκαύματος στη μία πλευρά, ενώ το βαγόνι εστιατορίου (μπλε χρώμα προστέθηκε) έχει καταναλωθεί πλήρως από τη φωτιά.

463 Ακολουθώντας την πυρκαγιά αυτή προς τα πίσω στο χρόνο, είναι πολύ πιθανό ότι η πυρκαγιά που κατέκαψε το βαγόνι εστιατορίου είναι η ίδια πυρκαγιά που καταγράφηκε 4 λεπτά μετά τη σύγκρουση, να καίγεται από το κάτω μέρος του (τρακαρισμένου και λυγισμένου σε σχήμα S) βαγονιού εστιατορίου (προστέθηκε κίτρινο χρώμα). Πρόκειται επίσης για την ίδια φωτιά που παρατηρείται από την κάμερα του "Μαλιακός-Κλειδί" (Εικ. Υ), ως μια αδιάκοπη συνεχής κίνηση από το σύννεφο πυρκαγιάς (στάδιο 2) προς την πυρόσφαιρα #2 (στάδιο 3).

464 Παρατηρείται ότι οι δύο πυρόσφαιρες καίνε τυχόν εναπομείναντα καύσιμα που δεν καταναλώθηκαν από την πυρόσβεση. Συγκρίνοντας τη γεωμετρία των νυχτερινών καρέ του βίντεο με τις εικόνες κατά τη διάρκεια της ημέρας, επιβεβαιώνεται ότι οι δύο πυρόσφαιρες βρίσκονται εκεί όπου βρέθηκαν στοιχεία πυρκαγιάς το πρωί.

465 Ακολουθώντας τη λογική αυτών των παρατηρήσεων, είναι εξαιρετικά απίθανο η ατμομηχανή και ο μετασχηματιστής της που ήταν γεμάτος με λάδι σιλικόνης να διαδραμάτισαν πρωταρχικό ρόλο στο σύννεφο πυρκαγιάς σταδίου 2 και στην πυρόσφαιρα σταδίου 3 #2.

466 Αυτή η πυρκαγιά που κατατρώει το βαγόνι εστιατορίου δεν είναι εύκολο να αξιολογηθεί, καθώς δεν πρόκειται για πυρόσφαιρα σε καθαρό έδαφος αλλά μια πυρκαγιά που ξεκινά ανάμεσα στα συντρίμμια των βαγονιών και στη συνέχεια τροφοδοτεί τα υλικά του βαγονιού και πιθανότατα από τα έλαια σιλικόνης που διαρρέουν από τον μετασχηματιστή της ατμομηχανής (ο οποίος τροφοδοτεί τη φωτιά από μια υπερυψωμένη θέση σε κοντινή απόσταση). Η σταδιακή αλλαγή του χρώματος της φλόγας (από μωβ-λευκό σε βαθύ κίτρινο) είναι επίσης σύμφωνη με την υπόθεση ότι το αρχικό καύσιμο είναι ενεργό μόνο κατά τη διάρκεια των πρώτων λεπτών και στη συνέχεια εμπλέκονται άλλα καύσιμα.

467 Ένα βίντεο που τραβήχτηκε από έναν επιβάτη 2 λεπτά μετά τη σύγκρουση δείχνει αυτή τη φωτιά να καίει τα υπολείμματα του βαγονιού του εστιατορίου με ισχυρή φλόγα για τουλάχιστον 60 δευτερόλεπτα πριν προστεθούν άλλα εύφλεκτα υλικά (αλλαγή χρώματος φλόγας).

Ένα άλλο βίντεο, τραβηγμένο από απόσταση, στα 14 λεπτά μετά τη σύγκρουση, δείχνει τις φλόγες να έχουν μεγαλώσει και η φωτιά αυτή συνεχίζει να μεγαλώνει για τα επόμενα 30 λεπτά, όπως καταγράφεται από διάφορα άλλα βίντεο από επιβάτες και από άτομα που ανταποκρίνονται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

468 Λόγω της έλλειψης οριστικής καταγραφής της συνολικής κατανάλωσης της αρχικής πηγής καυσίμου, είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί με απόλυτη ακρίβεια η πυρόσφαιρα #2. Ωστόσο, υπάρχουν έγκυρες παρατηρήσεις που μπορούν να γίνουν από τα γεγονότα που καταγράφηκαν, καθώς και υπολογισμοί με τη χρήση των εργαλείων που παρέχει το USNRC (www.nrc.gov):

a. Λαμβάνοντας υπόψη τα πρώτα λεπτά της πυρόσφαιρας #2, το μικρό αποτύπωμα της αρχικής πυρκαγιάς, όπως καταγράφηκε από τα βίντεο που τράβηξαν οι επιβάτες, δίνει ένα κατά προσέγγιση μέγεθος που δεν υπερβαίνει τα 10 τετραγωνικά μέτρα. Με ένα γενικό καύσιμο υδρογονανθράκων 300 λίτρων, που τροφοδοτεί μια πυρόσφαιρα 10 τετραγωνικών μέτρων, υπολογίζεται μια εκτιμώμενη διάρκεια 290 δευτερολέπτων (4,8 λεπτά) και 12 μέτρα ύψος φλόγας.

b. Για την εκτίμηση της διάρκειας μιας δευτερεύουσας πυρόσφαιρας που τροφοδοτείται με λάδια σιλικόνης, μια ποσότητα 1500 λίτρων λαδιού σιλικόνης που τροφοδοτεί μια πυρόσφαιρα 30 τετραγωνικών μέτρων (μια μεγαλύτερη επιφάνεια που αντιστοιχεί στο αποτύπωμα των στρεβλών και παραμορφωμένων υπολειμμάτων του βαγονιούτου εστιατορίου) δίνει μια εκτιμώμενη διάρκεια 160 λεπτών, η οποία είναι σύμφωνη με το χρόνο που η πυρκαγιά που ξέσπασε στο βαγόνι εστιατορίου είχε αυτοκατασβεστεί, πιθανώς λόγω έλλειψης εύφλεκτου υλικού.

469 Δεν είναι σαφές σε ποιο σημείο η φωτιά άρχισε να καίει τα δομικά υλικά του εστιατορίου του βαγονιού, αλλά από τη μεταγενέστερη εξέταση της διάταξης των συντριμμιών, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το λάδι σιλικόνης αποστραγγιζόταν σιγά-σιγά από τον μετασχηματιστή του επιβατικού τρένου και τροφοδοτούσε αυτή τη φωτιά που συνέχισε να καίει για τουλάχιστον 90 λεπτά με ισχυρές φλόγες.

470 Όπως μπορεί να παρατηρηθεί από την απομακρυσμένη κάμερα του "Μαλιακός-Κλειδί" μέχρι περίπου 18 δευτερόλεπτα μετά τη σύγκρουση, η πυρόσφαιρα #1 από την άλλη πλευρά, έκαιγε έντονα για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα στις γραμμές κοντά στις μηχανές της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Στη συνέχεια, οι μεγαλύτερες φλόγες σβήνουν και μικρότερες φλόγες συνεχίζουν να καίνε στο επίπεδο του εδάφους, όπως παρατηρήθηκε από το βίντεο που τράβηξε επιβάτης 4 λεπτά μετά τη σύγκρουση (Εικόνα 64).

471 Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία που παρέχονται από το USNRC (www.nrc.gov) για την εκτίμηση της κατά προσέγγιση ποσότητας καυσίμου που καταναλώθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της πυρόσφαιρας #1, και υποθέτοντας μια περιοχή 40 τετραγωνικών μέτρων και μια διαρροή 100 λίτρων γενικού καυσίμου υδρογονανθράκων, μπορεί να υπολογιστεί μια διάρκεια πυρόσφαιρας 25 δευτερολέπτων. Μια δευτερεύουσα πυρκαγιά που συνέχισε να καίει τοπικά τροφοδοτήθηκε για λίγο με λάδι σιλικόνης που έβγαινε από τις μικρές ρωγμές των δύο μετασχηματιστών, όπως μπορεί να συμπεράνει κανείς από τα υπολείμματα λευκής σκόνης SiO2 (διοξείδιο του πυριτίου, διοξείδιο του πυριτίου) που φαίνονται σε φωτογραφίες (π.χ. εικόνα 66).

Διαβάστε Επίσης

Στα κάγκελα η αντιπολίτευση για το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ - "Πόσοι προλάβατε να διαβάσατε 180 σελίδες;" ρώτησε ο Τσιάρας

472 Η ποσότητα δεν μπορεί να προσδιοριστεί ποσοτικά, καθώς δεν έχουμε καταγραφή της έναρξης και του τέλους, αλλά δεν μπορεί παρά να είναι σχετικά μικρή, δεδομένης της μικρής ποσότητας λευκού υπολείμματος που βρέθηκε στον τόπο του συμβάντος. Επίσης, η μεγάλη ποσότητα άκαυστου λαδιού που μούσκεψε το έδαφος κάτω από τις δύο μηχανές και στη γύρω περιοχή αποτελεί ένδειξη ότι η πυρόσφαιρα #1 σβήνει μόνη της πριν κάψει τη συνολική ποσότητα λαδιού στον μετασχηματιστή και στην περιοχή. Αυτή η πυρκαγιά δεν προκάλεσε τραυματισμό επιβατών και δεν κατέστρεψε κανένα βαγόνι ή τμήμα των συρμών.

473 Επιπλέον, η εμπορική αμαξοστοιχία 63503 δεν παρουσίασε περαιτέρω αλληλεπίδραση με τη φωτιά, εκτός από μια πολύ μικρή τοπική φωτιά στο εσωτερικό του σπασμένου μετασχηματιστή της πρώτης μηχανής 120-022 και μια μικρή φωτιά σε λίμνη έξω από τις δύο μηχανές που καίγεται στο έδαφος (Εικόνα 65) και δημιουργεί υπολείμματα στο πλάι των δύο μηχανών χωρίς να καίει πραγματικά κανένα μέρος των μηχανών. Το λευκό υπόλειμμα παραπάνω υποδεικνύει και πάλι την καύση λαδιού σιλικόνης.

474 Το γεγονός ότι η πυρόσφαιρα #1 έχει αφήσει δύο διαφορετικά κατάλοιπα αποτελεί άμεση ένδειξη ότι στο συμβάν φαίνεται να εμπλέκονται δύο διαφορετικά καύσιμα: 1) λευκό υπόλειμμα, που είναι SiO2, χαρακτηριστικό για την καύση λαδιού σιλικόνης, και 2) μαύρο υπόλειμμα με ίχνη ξυλενίου, που συνάδει με καύσιμα υδρογονανθράκων. Η μικρή ποσότητα SiO2 που παρατηρήθηκε στο σημείο της σύγκρουσης συνάδει με την τοπική πυρκαγιά σε λίμνη μετά την αρχική ανάφλεξη, αλλά όχι με την ποσότητα που μπορεί να αναμένεται αν κάηκε μεγάλη ποσότητα καυσίμου.

475 Σύμφωνα με την έκθεση πραγματογνωμοσύνης του καθηγητή Κωνσταντόπουλου, "από τα 2400 κιλά πυριτιούχου λαδιού μετασχηματιστή θα προέκυπταν περίπου 1,94 μετρικοί τόνοι διοξειδίου του πυριτίου (SiO₂) ως υπόλειμμα καύσης, το οποίο θα διασκορπιζόταν σε όλες τις επιφάνειες και θα έδινε παντού μια χαρακτηριστική λευκή, σκονισμένη υφή. Αυτό δεν παρατηρήθηκε σε μεγάλη κλίμακα, εκτός από μερικές πολύ συγκεκριμένες περιοχές όπου κάηκε το λάδι του μετασχηματιστή". (Εικόνα 66, 485).

476 Από τον τόπο του ατυχήματος δεν ελήφθησαν δείγματα χώματος και υλικών ή δείγματα επιφανειών, προτού τα υπολείμματα των συρμών μεταφερθούν ήδη στο Κουλούρι. Κατόπιν αιτήματος των οικογενειών των θυμάτων, ο δικαστής διέταξε να ληφθούν δείγματα από το έδαφος στον τόπο του ατυχήματος και από τα υπολείμματα των τρένων στο Κουλούρι, στις 28 Μαρτίου 2023, 29 ημέρες μετά το ατύχημα. Τα αποτελέσματα της χημικής ανάλυσης (που έγινε από το επίσημο Κρατικό Χημείο) κρίθηκαν ασαφή, λόγω της καθυστέρησης των 28 ημερών και της μόλυνσης του τόπου του ατυχήματος.

477 Ακόμα και έτσι, παρατηρούμε ότι βρέθηκαν ίχνη διαφόρων υδρογονανθράκων, μεταξύ των οποίων κυρίως ίχνη ξυλενίου που βρέθηκαν στο δείγμα με αριθμό EMP12-21 σε δείγμα εδάφους στην πλευρά των σιδηροδρομικών γραμμών. Όταν πραγματοποιήθηκε δεύτερη δειγματοληψία και ανάλυση τον Οκτώβριο του 2023, δύο δείγματα εδάφους που ελήφθησαν από την ίδια ακριβώς περιοχή (δείγματα με αριθμούς EMP51-5 και EMP51-6) δεν περιείχαν ξυλόλιο, γεγονός που υποδηλώνει ότι το ξυλόλιο δεν υπάρχει συνήθως ως αποτέλεσμα ρύπανσης ή άλλων φυσικών αιτιών. Αυτό ενισχύει την ασυνήθιστη παρουσία ξυλενίου στο πρώτο δείγμα.

Διαβάστε Επίσης

Πόρισμα για τα Τέμπη: Ο σταθμάρχης Λάρισας είχε κάνει το ίδιο λάθος νωρίτερα και ήταν συναισθηματικά φορτισμένος

478 Εάν γινόταν σωστή δειγματοληψία και ανάλυση στον τόπο του δυστυχήματος την 1η Μαρτίου 2023 (10-12 ώρες μετά το ατύχημα), θα υπήρχαν αρκετές πληροφορίες για τον προσδιορισμό του τύπου και της θέσης της πηγής του άγνωστου καυσίμου (βλ. αυτοψία στον τόπο του ατυχήματος).

479 Η σύγκριση της σχετικά μικρής ποσότητας καυσίμου που παρατηρείται στην τροφοδοσία της πυρόσφαιρας #1 σε σύγκριση με τις ποσότητες που εμπλέκονται κατά την αρχική πυρόσφαιρα, το σύννεφο πυρκαγιάς του σταδίου 2 και τις δύο πυρόσφαιρες #1 και #2, οδηγεί στην υπόθεση ότι το υπόλοιπο καύσιμο που δεν καταναλώθηκε κατά την αρχική απελευθέρωση και την πυρόσφαιρα, δεν χύθηκε στο έδαφος, αλλά ότι η πηγή του παγιδεύτηκε και μεταφέρθηκε μαζί με τα διαστρεβλωμένα και λυγισμένα υπολείμματα του βαγονιού του εστιατορίου. Αυτή η υπόθεση αποτελεί μια πιθανή εξήγηση για μια συνολική ποσότητα καυσίμου που μοιράστηκε μεταξύ διαφορετικών σταδίων, δηλαδή μια πρώτη απελευθέρωση για να τροφοδοτήσει την αρχική ανάφλεξη, μια δεύτερη απελευθέρωση για να τροφοδοτήσει το κινούμενο σύννεφο πυρκαγιάς και η υπόλοιπη ποσότητα που τροφοδοτούσε την πυρόσφαιρα που ξεκίνησε την πυρκαγιά που κατέκαψε το βαγόνι του εστιατορίου.

480 Λαμβάνοντας υπόψη τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους και τις ποσότητες των υλικών στα τρένα που θεωρητικά θα μπορούσαν να έχουν συμβάλει (π.χ. υγρές μπαταρίες στα διαπλεκόμενα συστήματα κίνησης και στα επιβατικά βαγόνια, ηλεκτρονικό υγρό στην έλξη μετατροπέα, ψυκτικό μέσο για τα κλιματιστικά ανά βαγόνι επιβατών, δεξαμενές πεπιεσμένου αέρα σε κάθε ατμομηχανή), αυτά δεν παρέχουν αρκετή καύσιμη ύλη για να εξηγήσουν τη δημιουργία και την εξέλιξη της παρατηρούμενης ανάφλεξης (80m και που διατηρήθηκε για 10 δευτερόλεπτα). Επιπλέον, η τεχνική περιγραφή του βαγονιού του εστιατορίου (βαγόνι WRMZ) δεν αναφέρει καμία εγκατάσταση οποιουδήποτε τύπου υγροποιημένου αερίου και οι πληροφορίες που παρέχονται είναι ότι δεν πραγματοποιείται πραγματικό μαγείρεμα στο βαγόνι- χρησιμοποιούνται μόνο ηλεκτρικές τοστιέρες και φούρνοι μικροκυμάτων για τη θέρμανση προμαγειρεμένων φαγητών.

Επομένως, αποκλείοντας οποιοδήποτε άλλο εύφλεκτο υλικό από το ίδιο το βαγόνι εστιατορίου και αποκλείοντας όλα τα άλλα ενδεχόμενα, η πιο πιθανή εξήγηση για τα παραπάνω ευρήματα φαίνεται να είναι ότι ένας άγνωστος όγκος υγρού καυσίμου που εγκλωβίστηκε μέσα στην καμπύλη S του πλαισίου του βαγονιού εστιατορίου κατά τη 2η σύγκρουση μεταξύ του βαγονιού εστιατορίου και της πρώτης πλατφόρμας της εμπορικής αμαξοστοιχίας 63503 και το οποίο μεταφέρθηκε στην τελική του θέση ανάμεσα στα άλλα συντρίμμια των βαγονιών.

4.4.3.2. Γνώμες εμπειρογνωμόνων και προσομοιώσεις

481 Με τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες μέσω του υλικού βίντεο από 3 διαφορετικές κάμερες που κατέγραψαν το γεγονός να είναι τα μόνα διαθέσιμα στοιχεία, έγιναν επίσης προσπάθειες υπολογισμού ή/και προσομοίωσης των πιθανών αιτιών της αναφλέξεως, της πυρόσβεσης και της φωτιάς, μέσω αντίστροφης μηχανικής.

482 Για το σκοπό αυτό, η EODASAAM απευθύνθηκε σε φορείς με ειδική τεχνογνωσία σε θέματα ατυχημάτων, εκρήξεων και πυρκαγιών. Πέντε από αυτούς, από διάφορες χώρες, αρνήθηκαν να υποστηρίξουν την έρευνα λόγω συγκεκριμένων και νόμιμων λόγων. Παρόλα αυτά, η EODASAAM κατάφερε να οργανώσει την απαιτούμενη υποστήριξη, όπως περιγράφεται κατωτέρω.

483 Κατ' αρχάς, το RI.SE, ένα κρατικό ερευνητικό ινστιτούτο που συνεργάζεται με τον ακαδημαϊκό χώρο, τη βιομηχανία και την κοινωνία ως κεντρικό τμήμα του σουηδικού συστήματος καινοτομίας, ανέλαβε ένα έργο αξιολόγησης διάρκειας 2 εβδομάδων σχετικά με την πιθανότητα ανάφλεξης γνωστών υλικών και ουσιών στο τρένο.

484 Η RI.SE παρείχε μια έκθεση που προσφέρει μια γνώμη σχετικά με την πιθανότητα διάσπασης υγρού ελαίου σιλικόνης σε σταγονίδια με μέγεθος που κυμαίνεται από 0,5 έως 4 χιλιοστά σε διάμετρο και διασπορά αυτών των σταγονιδίων σε μια περιοχή που θα συμφωνούσε με τις παρατηρήσεις του μεγέθους της ανάφλεξης και τα ευρήματα στον τόπο του ατυχήματος. Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση, είναι δυνατόν το πυριτιοέλαιο να διασπαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργηθούν σταγονίδια των αναφερόμενων μεγεθών και να διασκορπιστούν στην περιοχή. Έτσι, ο μηχανισμός ανάφλεξης του ελαίου σιλικόνης και δημιουργίας ανάφλεξης θεωρείται θεωρητικά δυνατός σύμφωνα με τις αναφορές στη βιβλιογραφία.

485 Επιπλέον, η ΕΟΔΑΣΑΑΜ απευθύνθηκε στον κ. Κωνσταντόπουλο, καθηγητή Χημικού Μηχανικού στο Εργαστήριο Τεχνολογίας Αερολυμάτων & Σωματιδίων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με ερωτήματα σχετικά με την την πιθανότητα σχηματισμού ενός εύφλεκτου μίγματος αερολύματος από λάδι σιλικόνης ως άμεση αιτία της συντριβής.

Ο καθηγητής προσέφερε μια σύντομη τεχνική έκθεση σχετικά με τα εν λόγω ζητήματα, αναφέροντας ότι, δεδομένου του κατά προσέγγιση χρόνου των 0,4 δευτερολέπτων για την αρχική έκρηξη και ανάφλεξη, δεν υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να υποθέσουμε ότι μια τέτοια μεταφορά ενέργειας και ανάφλεξη και καύση του ελαίου σιλικόνης θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ρυθμό ανάπτυξης της καύσης. Επιπλέον, ο καθηγητής Κωνσταντόπουλος υπολόγισε την ποσότητα λευκής σκόνης (διοξείδιο της σιλικόνης, SiO₂) που θα είχε σχηματιστεί μετά την καύση 2,4 μετρικών τόνων ελαίου PDMS, σε ποσότητα 1,94 μετρικών τόνων που σαφώς δεν υπήρχαν στον τόπο του ατυχήματος.

486 Παράλληλα, υπό την επίβλεψη του EDAPO, εκτελέστηκαν προσομοιώσεις υπολογιστικής ρευστοδυναμικής (CFD) σε μια προσπάθεια να αναπαρασταθεί το γεγονός όπως καταγράφηκε από τις κάμερες, χρησιμοποιώντας μόνο μαθηματικά υπολογιστικά μοντέλα και τα εργαλεία απεικόνισής τους:

- Ο Fire Dynamics Simulator (FDS) είναι ένα μοντέλο CFD για τη διαχείριση της ροής των υγρών από τη φωτιά. Το λογισμικό επιλύει αριθμητικά μια μορφή των εξισώσεων Navier-Stokes που είναι κατάλληλη για ροή χαμηλής ταχύτητας με θερμική ροή, με έμφαση στον καπνό και τη μεταφορά θερμότητας από πυρκαγιές.

- Το Smokeview (SMV) είναι ένα πρόγραμμα οπτικοποίησης που χρησιμοποιείται για την εμφάνιση της εξόδου των προσομοιώσεων FDS και CFAST.

487 Τα προηγμένα χαρακτηριστικά των μοντέλων CFD (όπως ο χειρισμός πολύπλοκων τρισδιάστατων γεωμετριών και περιβαλλόντων, η ανάλυση αντιδραστικής ή μη αντιδραστικής ροής συμπιεστών ή μη συμπιεστών ρευστών) γίνονται δεκτά και έγκυρα επιστημονικά εργαλεία για την υποστήριξη της δυναμικής εκτίμησης των συνεπειών με την προοπτική της εφαρμογής σε προηγμένες μελέτες ασφάλειας που αφορούν πυρκαγιές, εκρήξεις και διασπορά τοξικών ουσιών.

Αυτό επιβεβαιώθηκε από εμπειρογνώμονες από τα πανεπιστήμια της Πίζας και της Γάνδης, με τους οποίους ήρθαν σε επαφή κατόπιν σύστασης του TU Delft ως γνωστών διεθνών εμπειρογνωμόνων στον τομέα της CFD.

488 Τόσο το Πανεπιστήμιο της Πίζας όσο και το Πανεπιστήμιο της Γάνδης εξέφρασαν γνώμη σχετικά με την επιστημονική εγκυρότητα της ανάλυσης CFD για τη μοντελοποίηση των αναφλέξεων. Επιπλέον, η EODASAAM ανέθεσε στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης να επανεξετάσει τις εργασίες για την CFD ανάλυση του ατυχήματος στα Τέμπη, όπως είχε ήδη κάνει η EDAPO.

Η επανεξέταση αυτή κατέληξε σε μια έκθεση που προσέφερε μια τεχνική γνωμοδότηση σχετικά με την εγκυρότητα των μεταβλητών και των παραμέτρων για τη μοντελοποίηση που είχε χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα στις CDF προσομοιώσεις, ώστε να αναπαραχθεί το γεγονός όπως καταγράφηκε από τις κάμερες με τα πιο ρεαλιστικά σενάρια. Η προσαρμογή ορισμένων μεταβλητών και παραμέτρων οδήγησε σε ένα βελτιωμένο και πιο αξιόπιστο σύνολο προσομοιώσεων CFD και ανάλυσης, που οδήγησε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

a. Μεταξύ των διαφόρων τύπων καυσίμων υδρογονανθράκων που δοκιμάστηκαν, διαπιστώθηκε ότι τα αποτελέσματα ήταν πολύ παρόμοια για πολλούς διαφορετικούς τύπους καυσίμων με παρόμοιες φυσικές ποσότητες, με την πιο σημαντική παράμετρο να είναι η μάζα του καυσίμου. Το υγραέριο, το καύσιμο βενζίνης, το μείγμα νάφθας κ.λπ. της ίδιας συνολικής μάζας παρέχουν σχεδόν το ίδιο αποτέλεσμα (παρόμοιο μέγεθος και διάρκεια της ανάφλεξης) με πολύ μικρές μόνο διαφορές στο σχήμα της.

b. Οι υπολογισμοί, με τα μαθηματικά μοντέλα CFD, δείχνουν ότι περίπου 2.500 κιλά γενικού υδρογονάνθρακα καυσίμου απαιτούνται για να αναπαραχθούν τα 3 διακριτά στάδια (1000, 1200 και 300 κιλά αντίστοιχα) της έκρηξης, της ανάφλεξης και των δευτερογενών πυρόσφαιρων που καταγράφηκαν στα 3 βίντεο που δείχνουν το συμβάν από 3 διαφορετικές γωνίες.

c. Η διάρκεια της απελευθέρωσης των καυσίμων κατά το στάδιο 2 (περίπου 4 δευτερόλεπτα) και το παρατηρούμενο αποτέλεσμα (φωτιά που αυξάνεται από 40 έως 80 μέτρα σε διάμετρο) υποδηλώνουν ποσότητα καυσίμου η οποία εκτιμάται σε περίπου 1200 κιλα από τις προσομοιώσεις CFD. Εάν αληθεύει, αυτό αποκλείει την πιθανότητα υγρού καυσίμου (λάδι σιλικόνης από τον μετασχηματιστή ή οποιοδήποτε άλλο υγρό καύσιμο από άγνωστη πηγή) να "πιτσιλάει παντού" το βαγόνι του εστιατορίου, διότι μια τέτοια ενέργεια δεν θα μπορούσε να συγκρατήσει και να απελευθερώσει 1000 κιλά καυσίμου για 4 δευτερόλεπτα. Η μόνη τέτοια πιθανότητα θα ήταν το υγρό καύσιμο να εισέλθει στο βαγόνι του εστιατορίου μέσω των σπασμένων παραθύρων του, αλλά οι 6 επιζώντες του δεν υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, ούτε έχουν εγκαύματα που να συνάδουν με την καύση 1000 κιλών καυσίμου. μέσα από το βαγόνι τους.

d. Εκτιμάται επίσης ότι στην πυρόσφαιρα μπορεί να εμπλέκονται 300 κιλά καυσίμου υδρογονανθράκων #2, η οποία κατανάλωσε το βαγόνι του εστιατορίου και συνέχισε να καίγεται για περισσότερες από 2 ώρες τροφοδοτώντας επίσης το λάδι σιλικόνης και τα υλικά των εσωτερικών εξαρτημάτων του βαγονιού. Ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να υπολογιστεί με ακρίβεια η ποσότητα αυτή λόγω του άγνωστου χρόνου δευτερογενούς ανάφλεξης των πρόσθετων εμπλεκόμενων καυσίμων, κάτι που ισχύει και για την ποσότητα καυσίμου που κάηκε στην άλλη πυρόσφαιρα.

e. Η εξέταση του βιντεοσκοπημένου υλικού και η αντίστοιχη ανάλυση CFD για το 2ο στάδιο του σημείου εκτόνωσης προς μία και μόνη πηγή για το 2ο στάδιο της αναφλέξεως. Αν και δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί ότι το καύσιμο για το 1ο στάδιο της ανάφλεξης έχει την ίδια προέλευση με το καύσιμο για το 2ο στάδιο, είναι πολύ πιθανό ότι και τα 3 στάδια του φαινομένου καίνε την ίδια πηγή καυσίμου.

489 Χρησιμοποιώντας τις παραδοχές της RI.SE (484), εκτελέστηκε μια επιπλέον προσομοίωση CFD με τη χρήση της μικρότερης διαμέτρου σταγονιδίων που αναφέρθηκε (0,5 mm) και πλήρη ψεκασμό ολόκληρης της μάζας του καυσίμου, από την οποία προέκυψαν τα ακόλουθα ευρήματα:

Το έλαιο σιλικόνης του τύπου που χρησιμοποιείται στους μετασχηματιστές ισχύος των μηχανών δεν μπορούσε να εκραγεί και να δημιουργήσει μια μεγάλη μπάλα φωτιάς με κανέναν τρόπο. Ακόμα και αν προστίθεντο μεγάλες πηγές θερμότητας και ανοικτές φλόγες ως πιθανή πηγή ανάφλεξης και ακόμα και αν το λάδι σιλικόνης ψεκάζονταν με διάφορους τρόπους σε έναν τοίχο για να δημιουργηθεί διασπορά και μικρότερα σταγονίδια, το μόνο δυνατό αποτέλεσμα ήταν μια πολύ σύντομη ανάφλεξη 0,3-0,4 δευτερολέπτων που δεν μεταδιδόταν στην υπόλοιπη ποσότητα του λαδιού.

490 Αυτό επιβεβαιώνεται περαιτέρω από την εξέταση του εξωτερικού περιβλήματος χύτευσης των τριών μετασχηματιστών, η οποία δείχνει ότι η ποσότητα λαδιού σιλικόνης που θα μπορούσε ενδεχομένως να διαφύγει κατά τα πρώτα 0,3-0,4 δευτερόλεπτα δεν θα ήταν αρκετή για τη μεγάλη μπάλα φωτιάς που παρατηρήθηκε (εικόνα 67).

491 Η παραπάνω προσομοίωση αντιστοιχεί επίσης στη διαπίστωση ότι δεν υπάρχει μηχανισμός για τη δημιουργία λεπτού νέφους από σταγονίδια σε αυτό το στάδιο, δεδομένου ότι το αρχικό σημείο πρόσκρουσης βρίσκεται πλέον 5-6 δευτερόλεπτα στο παρελθόν, 30 μέτρα νοτιότερα και με τον άνεμο να πνέει προς την αντίθετη κατεύθυνση. Το γεγονός αυτό από μόνο του θα πρέπει να αποκλείσει οποιοδήποτε καύσιμο με παρόμοια χαρακτηριστικά με τα έλαια σιλικόνης.

492 Ακόμη και αν η υπόθεση της ανάφλεξης και της δημιουργίας της αρχικής πυρόσφαιρας μπορούσε να γίνει αποδεκτή, το 2ο στάδιο της πυρόσφαιρας είναι πιο δύσκολο να εξηγηθεί με το λάδι σιλικόνης ως καύσιμο: το σύννεφο φωτιάς παρατηρείται ότι προέρχεται από μια πηγή καυσίμου που ήδη καίγεται έντονα, προφανώς χωρίς καμία πρόσθετη πηγή θερμότητας και σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Οι επιζώντες από το βαγόνι του εστιατορίου δεν ανέφεραν καμία σημαντική μεταβολή της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου και δεν παρουσιάζουν εγκαύματα λόγω ακτινοβολίας. Τα στοιχεία αυτά υποδεικνύουν ότι το άγνωστο καύσιμο είναι πτητικό και πολύ εύφλεκτο.

ΠΗΓΗ: Capital.gr

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr