Την προέλευση της πυρόσφαιρας που δημιουργήθηκε κατά τη σύγκρουση των δύο τρένων στα Τέμπη επιχειρεί να εξηγήσει η έκθεση του ειδικού τεχνικού συμβούλου, Αναστάσιου Δέδε, που είδε το φως της δημοσιότητας.
Ο γνωστός ηλεκτρολόγος-μηχανολόγος, με εξειδίκευση στη διερεύνηση σιδηροδρομικών δυστυχημάτων, διορίστηκε από την οικογένεια της 19χρονης Αναστασίας Παπαγγελή.
Στην έκθεσή του αποδίδει τη δημιουργία της πυρόσφαιρας στην ανάφλεξη των ελαίων των μετασχηματιστών της επιβατικής αμαξοστοιχίας και όχι σε κάποιο παράνομο εύφλεκτο υλικό.
Σύμφωνα με την έκθεση Δέδε, δύο δευτερόλεπτα πριν τη σύγκρουση παρατηρήθηκε έντονος φωτισμός που πιθανότατα προήλθε από την τροχοπέδηση της επιβατικής αμαξοστοιχίας. Τα στοιχεία καταγραφής ταχύτητας αποκαλύπτουν ότι και η εμπορική αμαξοστοιχία τροχοπέδησε πριν τη σύγκρουση, οδηγώντας σε σύγχρονη τροχοπέδηση των ηλεκτραμαξών και των δύο αμαξοστοιχιών.
Πώς προκλήθηκε η πυρόσφαιρα
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η τροχοπέδηση των δύο τρένων τη στιγμή της σύγκρουσης είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή σπινθήρων στις σιδηροτροχιές. Αμέσως μετά τη σύγκρουση, η συρρίκνωση του φέροντος οργανισμού των ηλεκτραμαξών προκάλεσε τη διάρρηξη των δοχείων που περιείχαν έλαιο ψύξης των μετασχηματιστών.
Το συγκεκριμένο έλαιο είχε σημείο ανάφλεξης άνω των 300 βαθμών Κελσίου και σημείο έκρηξης άνω των 400 βαθμών Κελσίου. Η συνολική ποσότητα του ελαίου ψύξης ήταν 7.200 κιλά, καθώς κάθε μετασχηματιστής περιείχε 2.400 κιλά ψυκτικού σιλικονούχου ελαίου.
Με τη σύγκρουση στα Τέμπη, η μεγάλη ποσότητα του λαδιού διασκορπίστηκε στο σημείο και αναμίχθηκε, εκτοξευόμενο σαν εκνέφωμα, με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας.
Ο πραγματογνώμονας Αναστάσιος Δέδες εντόπισε δύο εστίες πυροδότησης:
-Η πρώτη εστία βρισκόταν στο ύψος των σιδηροτροχιών, ακριβώς κάτω από τους μετασχηματιστές, και πυροδοτήθηκε από τους σπινθήρες της τριβής λόγω τροχοπέδηση.
-Η δεύτερη πυροδότηση έγινε στο εκνέφωμα που είχε κατακλύσει τον χώρο πάνω από τις οροφές, όπου με την αποκοπή του αγωγού παροχής ρεύματος στον παντογράφο δημιουργήθηκε η δεύτερη μεγάλη λάμψη.
Το φαινόμενο Arc Flash
Η έκθεση του Αναστάσιου Δέδε για το δυστύχημα στα Τέμπη επισημαίνει ότι το φαινόμενο Arc Flash αποτελεί μια επικίνδυνη κατάσταση που συνοδεύεται από την απελευθέρωση τεράστιας ποσότητας ενέργειας, προκαλούμενη από ένα ηλεκτρικό τόξο (σύμφωνα με το πρότυπο NFPA 70E του National Fire Protection Association).
Η κλιμάκωση ενός φαινομένου Arc Flash εκδηλώνεται με τη μορφή έκρηξης τόξου (Arc Blast).
Η συνέχιση του φαινομένου αυτού καταλήγει σε βραχυκύκλωμα, όπως στην περίπτωση του δυστυχήματος στα Τέμπη, που ενεργοποιεί τον αντίστοιχο διακόπτη προστασίας. Αυτός μετά από συγκεκριμένο χρόνο διακόπτει την παροχή ρεύματος και τελικά έχουμε διακοπή. Κατά την εξέλιξη του φαινομένου αναπτύσσονται θερμοκρασίες έως 20.000°C, γεγονός που εξηγεί την ένταση της πυρόσφαιρας που παρατηρήθηκε στο δυστύχημα.
Η δεύτερη πυροδότηση πυροδότησε το εκρηκτικό μείγμα των παραγώγων χημικών στοιχείων του ελαίου ψύξης μαζί με το οξυγόνο και διατήρησε τη λάμψη. Όταν μειώθηκαν τα προϊόντα της καύσης, η "μπάλα φωτιάς" άρχισε σταδιακά να μειώνει τη διάμετρό της και τελικά, μετά από λίγα δευτερόλεπτα, κατέπεσε, σύμφωνα με την έκθεση του ειδικού τεχνικού συμβούλου.
Η δημιουργία της πυρόσφαιρας δευτερόλεπτο το δευτερόλεπτο, σύμφωνα με την έκθεση Δέδε:
Οι διαφορές της ώρας που εμφανίζονται στις φωτογραφίες και στην πραγματική ώρα αποδίδονται από τον κ. Δέδε στη ρύθμιση του ρολογιού της κάμερας.
Δείτε όλη την έκθεση: