Θησείο: Εκεί που «χτυπά» η καρδιά του Έλληνα συλλέκτη

Θησείο, πρωί Σαββάτου. Η εικόνα βγαίνοντας από τον σταθμό του Ηλεκτρικού θυμίζει παλιά Αθήνα. Εκατοντάδες άνθρωποι, τουρίστες και ντόπιοι απολαμβάνουν την βόλτα τους στο ηλιόλουστο (ενίοτε) κέντρο της πρωτεύουσας, οδεύοντας προς την καθιερωμένη ιεροτελεστία του πρωινού καφέ. Περπατάνε αμέριμνα, με αυτή την αίσθηση απουσίας του καθημερινού άγχους αποτυπωμένη στα πρόσωπά τους, χαζεύοντας τους πάγκους των μικροπωλητών που είναι στοιχισμένοι στις δυο άκρες του πεζόδρομου. Κοσμήματα, χειροτεχνήματα και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο νους του ανθρώπου βρίσκεται σε αυτούς τους πάγκους και διατίθεται προς πώληση, ικανοποιώντας προσωπικές ανάγκες ή ακόμα - γιατί όχι - και χαμένα παιδικά όνειρα.

Το μάτι σταματά σε μια ομάδα ανθρώπων που το «εμπόρευμα» είναι διαφορετικό. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με κοσμήματα ή περίεργες ιδιοκατασκευές (χειροτεχνήματα) αλλά με ένα μέρος της «ζωντανής» ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού και του μέσου που αυτός επέλεξε για τις συναλλαγές του: Κέρματα και χαρτονομίσματα…

Στις αρχές του πεζόδρομου βρίσκεται εδώ και μερικά χρόνια το στέκι των μελών του «Συλλόγου Παραδοσιακών Συλλεκτών Κίμων ο Αθηναίος». Πάγκοι στολισμένοι με νομίσματα ή χαρτονομίσματα που το καθένα τους έχει να πει μια ιστορία. Που είναι τα ίδια από μόνα τους μια ιστορία. Γι’ αυτό άλλωστε και αποτελούν «συλλεκτικά αντικείμενα».

Οι περισσότεροι «μικροπωλητές» ξεκίνησαν από χόμπι, ή γιατί ήθελαν να μοιραστούν μαζί με άλλους τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους για τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα. Από την εποχή της κρίσης και μετά όμως, για πολλούς από αυτούς ο δρόμος αποτελεί το μέσο για την καθημερινή τους επιβίωση. Με ήλιο ή βροχή, με καύσωνα ή καταιγίδες είναι εκεί, κάτω από τις ομπρέλες τους περιμένοντας με «εμπόρευμα», πολλές φορές ανεκτίμητης αξίας… Και πραγματικής και συναισθηματικής. Είναι οι «πρίγκιπες του δρόμου»…

Ο Μιχάλης Μανιμάνης είναι ο πρόεδρος του Συλλόγου και από τους πρώτους που υλοποίησαν την ιδέα για την συγκέντρωση των συλλεκτών στο Θησείο. Ο «Κίμων ο Αθηναίος» ιδρύθηκε το 2004 και εγκαταστάθηκε στην οδό Αδριανού. Πριν υπήρχε η «Λέσχη Συλλεκτών Νομισμάτων» που είχε το στέκι της στον Άγιο Φίλιππο στην είσοδο της Παλαιάς Αγοράς, αλλά κάποια στιγμή αποδείχτηκε πολύ μικρή για να τους χωρέσει όλους.

«Γιατί δημιουργήσαμε το Σύλλογο; Ωραία ερώτηση. Γιατί είναι διαρκής η ανάγκη της εξέλιξης όσον αφορά τα συλλεκτικά αντικείμενα στην Ελλάδα. Γιατί δεν υπήρχε το νομικό υπόβαθρο, είτε η απαραίτητη παιδεία και η ανταλλαγή γνώσεων σε αυτόν τον τομέα είναι πολύ σημαντική. Γιατί έπρεπε να υπάρχει μια οργανωμένη επαφή με τον δήμο, αλλά και με συλλόγους του εξωτερικού που έχουν την ίδια τρέλα με εμάς», λέει ο κ. Μανιμάνης για να συμπληρώσει με νόημα: «Περνάγανε από τα χέρια μιας πράγματα και δεν ξέραμε τι ήταν. Τι αξία είχαν, πόσο πολύτιμα ήταν. Ειδικά την εποχή προ Internet, το να είσαι συλλέκτης σήμαινε πολύ διάβασμα και πολύ μελέτη για να είναι το αποτέλεσμα αξιόπιστο».

«Θα σας αναφέρω μια κουβέντα περί συλλογών μεταξύ του συλλέκτη Βασίλη Πισιμίση και του Μάνου Ελευθερίου στο περιοδικό Συλλογές στα Εξάρχεια» συνεχίζει ο κ. Μανιμάνης. «Ο Μάνος πολύ εύστοχα είχε πει ότι αν δεν είσαι συλλέκτης ηθελημένα ή άθελά σου γίνεσαι αναξιόπιστος ιστορικός. Αυτό, νομίζω, τα λέει όλα».

Κάθε κομμάτι, ένα κομμάτι ιστορίας

Οι πάγκοι στην αρχή της Αδριανού πλημμυρίζονται από νομίσματα και χαρτονομίσματα, ελληνικά και ξένα. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Μετάλλια, σπάνια χειρόγραφα, ακόμα και προσωπικά αρχεία διασημοτήτων έχουν μια θέση στους πάγκους και αποτελούν πόλο έλξης για τους συλλέκτες. Ο Μιχάλης Μανιμάνης μας δείχνει μια αναμνηστική πλάκα, αφιερωμένη στον αρχιχειρουργό του νοσοκομείου Βαλουκλή στην Κωνσταντινούπολη Τομάζο Σγουρδαίο. «Αυτό βρέθηκε στα scrap. Είχε πάει σαν μέταλλο για λιώσιμο. Ευτυχώς κάποιος το είδε και το έσωσε από του χάρου τα δόντια. Είναι και αυτό ένα κομμάτι ιστορίας» μας λέει.

Το επόμενο ξεχωριστό «αντικείμενο» είναι ένα μέρος του αρχείου του Λουκά Νταράλα (ναι, σωστά, Νταράλα και όχι Νταλάρα), πατέρα του Γιώργου Νταλάρα. «Αυτό βρέθηκε επίσης πεταμένο στα σκουπίδια. Όταν πέθανε ο Λουκάς στο παλιό του σπίτι στη Νέα Ελβετία, όλα τα πράγματά του πετάχτηκαν στα σκουπίδια. Το αρχείο αυτό βρέθηκε στο χαρτάδικο της οικογένειας Αράπη στον Πειραιά. Προοριζόταν για χαρτοπολτός, αλλά ευτυχώς κάποιος από εμάς το βρήκε και το έσωσε» τονίζει.

Οι ιστορίες για αντικείμενα που λίγο πριν καταστραφούν πεταμένα στα σκουπίδια «σώθηκαν» από συλλέκτες είναι πολλές. Όπως ότι το αρχείο της 3ης Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου βρέθηκε σε κάδο στα Εξάρχεια και – ευτυχώς – κάποιος (συλλέκτης) το βρήκε και το παρέδωσε. Σήμερα βρίσκεται στο αρχείο της Παλαιάς Βουλής. Συλλέκτης εντόπισε σε δημοπρασία στο Λονδίνο προσωπικά αντικείμενα ενός Άγγλου δημίου την εποχή κατοχής της Κύπρου από τους Βρετανούς. Μόνο που τα προσωπικά αντικείμενα του Άγγλου ήταν στην ουσία προσωπικά αντικείμενα εκτελεσθέντων Κύπριων πατριωτών, καθώς ο δήμιος είχε το… χόμπι να κρατάει κάτι τι από τον καθένα που οδηγούσε στον θάνατο. Σήμερα βρίσκονται σε Μουσείο στη Λευκωσία…

Ή το αρχείο της υπόθεσης «Λαμπράκη» που κάποια στιγμή, στο Αρχείο Εφετών Θεσσαλονίκης, ο φάκελος πήρε πρωτόκολλο καταστροφής και την τελευταία στιγμή κάποιος συλλέκτης πρόλαβε και το έσωσε.

Και το κερασάκι στην τούρτα, το αφήνουμε όπως το περιγράφει ο κ. Μανιμάνης: «Μέχρι το 1994 δεν γνωρίζαμε που βρίσκεται ο τάφος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Κάποιος συλλέκτης ερεύνησε, έψαξε και εντόπισε στο Α’ Νεκροταφείο τον σταυρό με το όνομα του Γέρου του Μωριά. Σήμερα εκεί βρίσκεται ανδριάντας που φτιάχτηκε από την αδελφότητα Πισιμισέων και την Πανγορτυνιακή Ένωση».

Αρχαία; Ευχαριστώ δεν θα πάρω…

Στους πάγκους δεν έχει μόνο κέρματα και χαρτονομίσματα. Η ποικιλία μπορεί να ικανοποιήσει κάθε συλλεκτικό γούστο αφού υπάρχουν μετάλλια, μάρκες, παράσημα, γραμματόσημα, καρτ-ποστάλ, τηλεκάρτες, ακόμα και pins (καρφίτσες με σηματάκια, κυρίως αθλητικού περιεχομένου). Τι λείπει; Αρχαία…

«Καλώς δεν πωλούνται αρχαία νομίσματα στην Ελλάδα, παρόλο που στο εξωτερικό η διάθεσή τους είναι ελεύθερη, γιατί εδώ όλοι θα ήταν με μια τσάπα στο χέρια» μας λέει ο κ. Μανιμάνης.

Η θέση των αρχαίων νομισμάτων είναι στα Μουσεία. Όπως σε μουσεία βρίσκονται αρκετά αντικείμενα που έχουν περάσει από τους πάγκους του Θησείου. «Έχουμε εμπλουτίσει και στελεχώσει με σπάνια και συλλεκτικά αντικείμενα τα περισσότερα τοπικά μουσεία της Ελλάδας. Ξέρουνε που θα μας βρούνε, ξέρουμε τι ζητάνε» λέει και εξηγεί κάτι πολύ βασικό: «Είμαστε διασώστες, συντηρητές και τα τελευταία χρόνια, με το Internet, έχουμε γίνει και οι καλύτεροι ερευνητές. Ουσιαστικά είμαστε η βάση της πληροφορίας σε ότι αφορά στα συλλεκτικά. Άλλωστε μην το ξεχνάμε. Τα τεκμήρια και η γλώσσα είναι που γράφουν ιστορία».

Από μικρό παιδάκι

Συλλέκτης ο ίδιος, μαζεύει κέρματα από τότε που θυμάται τον εαυτό του. «Πριν καν πάω σχολείο, ο νονός μου που ήταν εισπράκτορας σε λεωφορείο μου έφερνε ότι ξένο κέρμα έπεφτε στα χέρια του. Ήταν η αμοιβή μου που τακτοποιούσα την κερματοθήκη του. Σιγά-σιγά ξεκίνησα τη συλλογή μου και μέσα από αυτά έμαθα πολλά. Τα νομίσματα και τα γραμματόσημα είναι μια αστείρευτη πηγή πληροφορίας. Μέσω αυτών αγάπησα τον εθελοντισμό, τον προσκοπισμό, τη φύση και πολλά άλλα» σημειώνει ο Μιχάλης αποκαλύπτοντας την – μεγαλύτερη ίσως - αλήθεια για τους συλλέκτες: «Είναι να μην σου κολλήσει το μικρόβιο. Μετά αλλάζει η ζωή σου».

Το ξεκίνημα του «Κίμωνα» και τα χρόνια της κρίσης

Ο Σύλλογός τους απαριθμεί περίπου 40 μέλη και εκατοντάδες φίλους. Ξεκίνησε από τον Άγιο Φίλιππο για να καταλήξει το 2004 στην οδό Αδριανού. «Εκεί υποδεχτήκαμε πολλά γνωστά ονόματα της Αθήνας και όχι μόνον» μας λέει ο κ. Μανιμάνης. «Υπουργοί, βουλευτές, στρατιωτικοί, μέχρι και η πρώην βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας έχει περάσει από τους πάγκους μας σε ένα ταξίδι της στην Ελλάδα».

Τότε οι πάγκοι ήταν λίγοι και προβλήματα με τον δήμο Αθηναίων δεν υπήρχαν. «Στη συνέχεια όμως, η κρίση ανάγκασε πολύ κόσμο, ιδιώτες συλλέκτες κυρίως, να βγουν στον δρόμο και να πωλούν προσωπικά τους αντικείμενα. Το 2008 έφυγαν πράγματα ανεκτίμητης αξίας από συλλογές στον βωμό της κρίσης» λέει ο Μιχάλης.

«Όσο βάθαινε η κρίση όλο και περισσότεροι εμφανίζονταν στον δρόμο και τα επόμενα 2-3 χρόνια η οδός Αδριανού και η οδός Αγίου Παύλου έγιναν η «αγορά» που ήταν ήδη γνωστή και στο εξωτερικό». Παρόλα αυτά το καθημερινό μετερίζι συνεχιζόταν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. «Ο Νικήτας Κακλαμάνης, τότε δήμαρχος, μας είχε αφήσει στην Αγίου Παύλου, ώστε να διακινούνται ελεύθερα απόψεις, εκφράσεις και καλλιτεχνικές δημιουργίες. Και από τότε μέχρι σήμερα δεν είχαμε αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα, είτε με την ανοχή του δήμου, είτε με την καλή προαίρεση των εμπλεκομένων φορέων. Πάντα βρίσκαμε την άκρη. Σήμερα που η κρίση έχει βαθύνει έχουν αμβλυνθεί και οι ανισότητες» λέει ο κ. Μανιμάνης, που συμπληρώνει με παράπονο: «Τους τελευταίους μήνες ξεκίνησαν κάποια προβλήματα που δεν είχαμε συναντήσει μέχρι σήμερα. Δεν ενοχλούμε κανέναν, δεν πήραμε τη θέση κανενός. Εδώ ήμασταν και πριν. Το μόνο που έχουμε στα χέρια μας είναι αυτός ο δρόμος. Πάνω σε αυτόν αναπνέουμε, εμπνεόμαστε από την ιστορία του, φωτιζόμαστε από την αύρα του. Έχουμε γίνει ένα με την ενέργειά του. Ήμασταν και είμαστε η γενιά των Homo Hloridas».

- Homo Hloridas; Τι εννοείς; «Τα δέντρα τριγύρω μας μόνο καλό προσφέρουν. Αν τα ξεριζώσεις χαθήκαμε. Όχι εμείς συγκεκριμένα, αλλά όλοι μας, έτσι δεν είναι;» λέει ο Μιχάλης. «Έτσι και εμείς λοιπόν. Αν ξεριζωθούμε από τον δρόμο μας, τον χώρο μας χαθήκαμε. Όχι φιλολογικά, αλλά κυριολεκτικά…».

Κατά τον πρόεδρο του Συλλόγου «πρέπει ο δήμος και η Πολιτεία να δουν πολύ σοβαρά το πρόβλημα και να βρεθεί μια λύση για όλους αυτούς τους πρίγκιπες του δρόμου. Δεν ζητάμε πολλά. Έχουμε και εμείς δικαίωμα στη ζωή και στο όνειρο» λέει με παράπονο, περιμένοντας μαζί με τους υπόλοιπους την πολυπόθητη λύση. Μια λύση που όσο δεν έρχεται τόσο πιο κοντά φέρνει στον αφανισμό ένα κομμάτι της παραδοσιακής παλιάς Αθήνας, που τόσο ανάγκη έχουμε όλοι μας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr