Με τον μεγάλο ασθενή με πολλές άγνωστες παραμέτρους μοιάζει ο ελληνικός τουρισμός που μετά από μια αξιοσημείωτη πορεία ακόμα και μέσα στα χρόνια των μνημονίων, φαίνεται ότι βρίσκεται σε μεγάλη καμπή λόγω κορονιού.
Δυστυχώς η πανδημία χτύπησε τη βαριά βιομηχανία της χώρας τη χειρότερη περίοδο, στην έναρξη της σεζόν.
Το Πάσχα θα "ζέστανε" τις "μηχανές" για να ακολουθήσει στην συνέχεια η πλημμυρίδα του καλοκαιριού.
Ήδη σε αρκετές τουριστικές περιοχές της χώρας είχαν αρχίσει οι προετοιμασίες, καθώς ιδιαίτερα στις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες απαιτείται πριν πατήσουν το πόδι τους οι επισκέπτες, το σύστημα να δουλεύει στην εντέλεια. "Φωτιά" είχαν πάρει και τα εργοτάξια νέων ξενοδοχείων, ενώ και οι ιδιοκτήτες τουριστικών δωματίων είχαν βάλει μπροστά τα μερεμέτια.
Η πανδημία ανέστειλε όλα τα σχέδια και τους προγραμματισμούς.
Οι πασχαλινές αποδράσεις ακυρώθηκαν, οι προκαταβολές επιστράφηκαν, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του "TheTOC” υπάρχουν ακυρώσεις και για τον Ιούνιο σε νησιά των Κυκλάδων.
Ξενοδόχοι, εργαζόμενοι αλλά και όλοι όσοι ασχολούνται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό βρίσκονται στο "κενό" διότι κανείς δεν μπορεί ακόμα να διαβεβαιώσει πότε θα υπάρξει άρση των μέτρων. Ωστόσο ακόμα αν συμβεί αυτό υπάρχουν πολλοί άγνωστοι "Χ" που πρέπει να διευκρινιστούν.
Για παράδειγμα αν θα επιτραπεί να ανοίξουν όλα τα ξενοδοχεία και καταλύματα σε ολόκληρη τη χώρα; Τι θα γίνει με τις περιοχές που σηκώνουν το μεγάλο τουριστικό φορτίο (για παράδειγμα τις Κυκλάδες), αλλά δεν διαθέτουν μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες; Πως θα συμπεριφερθούν οι ταξιδιώτες από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο (ΗΠΑ, Αγγλία, Ιταλία, Γαλλία) αλλά και από τη Γερμανία που αποτελούν τις μεγαλύτερες αγορές για την Ελλάδα; Αν θα υπάρχξουν περιορισμοί σε ότι αφορά τις αεροπορικές πτήσεις ή την ναυσιπλοϊα;
Η Πρόεδρος της Ευρωπαικής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν συμβούλεψε πάντως όσους θέλουν να προγραμματίσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές να περιμένουν καθώς όπως είπε δεν μπορεί κανείς να κάνει αξιόπιστες προβλέψεις για τον ερχόμενο Ιούλιο και Αύγουστο.
Αλλά και ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ Νίκος Σύψας σε πρόσφατες δηλώσεις του ανέφερε ότι και για τον τουρισμό θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες και έλεγχος, ενώ σε ότι αφορά το χρονοδιάγραμμα άρσης των περιορισμών των μετακινήσεων, εκτίμησε ότι ενδεχομένως να φτάσουμε έως τα μέσα Ιουνίου.
Υπό τις συνθήκες αυτές ευνόητο είναι ότι το 2020 θα είναι για τον τουρισμό μια πολύ δύσκολη χρονιά.
Το υπουργείο Τουρισμού εκτιμά ότι η πτώση ξεκινά από το 35% και μπορεί να φτάσει το 50% και συνδέει το μέγεθος της ζημίας με την διάρκεια των περιοριστικών μέτρων. Όσο πιο πολύ οι περιορισμοί, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το πλήγμα.
Ποια είναι η γνώμη των παραγόντων της τουριστικής αγοράς.
Προσφάτως ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο "Κύκλος Ιδεών" που έχει δημιουργήσει διοργάνωσε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση (μέσω διαδικτύου) με θέμα την "πανδημία και τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας"
Μεταξύ των προσκεκλημένων ήταν ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος οποίος έδωσε μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη κατάσταση που επικρατεί σήμερα, αλλά και για το τι αναμένουμε στο μέλλον.
Σε μια σύντομη αναδρομή στην προηγούμενη χρονιά, ο κ. Ρέτσος υπογράμμισε ότι από τα 195 δις ευρώ του συνολικού ΑΕΠ τα 25 δις προέρχονταν από τον τουρισμό. Εξήγησε μάλιστα επικαλούμενος στοιχεία του ΙΟΒΕ ότι η συνολική συνεισφορά από το τουριστικό προιόν αγγίζει το 30% του ΑΕΠ.
Υπάρχουν, όπως είπε, περιοχές της χώρας όπως η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου όπου το 97% του ΑΕΠ προέρχεται από τον τουρισμό. Στα νησιά του Ιονίου το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται στο 71% και στην Κρήτη το 50%.
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ δεν έκρυψε ότι αν και το 2020 ξεκίνησε ενθαρρυντικά (Ιανουάριο και Φεβρουάριο είχαμε έσοδα 500 εκατομμυρίων ευρώ), η συνέχεια δεν είναι ανάλογη.
"Χρειάζονται 1,5 με 2 δις ευρώ για την επανεκκίνηση του τουρισμού" σημείωσε και πρόσθεσε ότι το πρόβλημα διογκώνεται περαιτέρω διότι οι πέντε σημαντικότερες χώρες εισερχόμενου τουρισμού στην Ελλάδα (Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και ΗΠΑ) αντιμετωπίζουν μεγάλο υγειονομικό πρόβλημα και για τον λόγο αυτό "πρέπει να θεωρούμε ότι για την τρέχουσα χρονιά, ελάχιστα είναι αυτά που μπορούμε να προσδοκούμε από τις αγορές αυτές".
Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη ότι οφείλουμε να στραφούμε και σε άλλες αγορές όπως τα Βαλκάνια, η Κύπρος και το Ισραήλ.
Όσο για το πότε θα ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος; Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ εκτίμησε τι θα περάσουν τρία με πέντε χρόνια. "Πρόκειται για μια περίοδο ανάκτησης όσων χάσαμε" υπογράμμισε και εξήγησε ότι κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για χασούρα αν σε δύο χρόνια φτάσουμε στα 15 δις ευρώ, διότι πριν από μερικά χρόνια τα έσοδα ανέρχονταν στα 10 δις ευρώ.
Δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας το οποίο διενήργησε έρευνα σε δείγμα 1779 επί συνόλου 9954 μελών κατά το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου.
Σύμφωνα με τα ευρήματα ένα ποσοστό 65% των ξενοδοχείων συνεχούς απασχόλησης θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή την χρεοκοπία, ενώ στα ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας το ίδιο ποσοστό ανέρχεται στο 51,4%.
Οι οικονομικές συνέπειες στο τζίρο εκτιμώνται σε 1,2 δις ευρώ για τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας, και σε 3,2 δις ευρώ στα ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας.
Τέλος στη πρώτη κατηγορία καταλυμάτων εκτιμάται μείωση της απασχόλησης κατά 40% και στην δεύτερη κατά 41,5%.
Ποια είναι όμως η κατάσταση παραμονές του Πάσχα σε τουριστικές περιοχές της χώρας που κανονικά αυτή την περίοδο θα έσφυζαν από επισκέπτες;
Σαντορίνη
Στην Σαντορίνη λειτουργούν περί τις 50.000 κλίνες, και 800 με 900 ξενοδοχειακές μονάδες κάθε κατηγορίας.
"Οι προοπτικές για το 2020 δεν είναι καλές" παραδέχεται ο δήμαρχος του νησιού Αντώνης Σιγάλας καθώς όπως αναφέρει κανείς δεν γνωρίζει πότε θα αρθούν τα μέτρα, αλλά και ποια θα είναι η κατάσταση που θα επικρατήσει στην συνέχεια. "Ο κόσμος θα μπει στα αεροπλάνα και στα πλοία;" διερωτάται.
Ο κ. Σιγάλας έχει την πεποίθηση ότι τα περισσότερα καταλύματα θα ανοίξουν κατά την θερινή περίοδο, αλλά όχι με προοπτική κέρδους αλλά πιο πολύ για λόγους ψυχολογίας. Πιστεύει ότι το 2021 θα είναι η αφετηρία για να πιάσουμε το νήμα από εκεί που κόπηκε.
Αίσθηση προκαλεί η παραδοχή του ότι εξαιτίας του κορονοιού έχει καταρρεύσει και ο προυπολογισμός του Δήμου καθώς πολλές από τις πηγές εσόδων του σχετίζονται με τον τουρισμό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το τελεφερίκ που ο τζίρος του οποίου προέρχεται σε ποσοστό 95% από τα κρουαζερόπλοια. Ο συνολικός κύκλος εργασιών του αγγίζει τα έξι εκατομμύρια ευρώ εκ των οποίων τα 3,5 εκατομμύρια πηγαίνουν στο δήμο. Φέτος είναι άγνωστο πότε θα καταπλεύσει το πρώτο πλοίο.
Μύκονος
Παρόμοια είναι και η κατάσταση που επικρατεί και στην Μύκονο. Κάθε χρόνο την Μεγάλη Τετάρτη ξεκινούσε η κορύφωση των αφίξεων. Τουλάχιστον τέσσερα πλοία έμπαιναν κάθε ημέρα στο λιμάνι γεμάτα με επισκέπτες
Φέτος υπάρχει ερημιά και απαγόρευση της κυκλοφορίας από τις οκτώ το βράδυ έως τις οκτώ το πρωί λόγω της ύπαρξης δύο κρουσμάτων.
Ο Κωνσταντίνος Κούκας αναφέρει ότι "η έναρξη και η εξέλιξη της τουριστικής περιόδου θα εξαρτηθεί από το πότε και με ποιους όρους θα αρθούν τα περιοριστικά μέτρα, ποια θα είναι η τελική εικόνα όσο αφορά την υγειονομική εικόνα της κάθε χώρας προέλευσης των επισκεπτών μας καθώς και από την ευρύτερη οικονομική και κοινωνική κατάσταση".
Σε ότι αφορά τις προβλέψεις για την τρέχουσα σεζόν, ο κ. Κούκας αναφέρει ότι όλοι προσπαθούν να αποτιμήσουν την κατάσταση και να δουν εάν τους συμφέρει να ανοίξουν. Η εκτίμηση είναι όμως ότι θα υπάρξει σημαντική μείωση.
"Αντιλαμβάνομαι ότι οι περισσότεροι ιδιοκτήτες μικρών ξενοδοχειακών μονάδων και ενοικιαζόμενων οικιών θα επιλέξουν, ανεξαρτήτως περιθωρίων κέρδους, να ανοίξουν επειδή θέλουν να στηρίξουν την εικόνα του νησιού" καταλήγει εκφράζοντας την άποψη του.
Προκειμένου να ενισχύσει τις τουριστικές επιχειρήσεις ο Δήμος Μυκόνου έχει προχωρήσει στην απαλλαγή των ανταποδοτικών τελών.