Χριστούγεννα: Μύθοι, αλήθειες, περίεργα

Aγιος Βασίλης από την Καισαρεία ή Santa claus από την Ολλανδία; Κομήτης, μετεωρίτης ή μήπως σουπερνόβα το άστρο της Βηθλεέμ; Και αυτοί οι μάγοι τι ήταν, πρόγονοι του Ούρι Γκέλερ; Ο Χριστός γεννήθηκε την 25η Δεκεμβρίου ή μήπως ήταν Ανοιξη; Γιατί το Χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι έλατο και όχι βελανιδιά; Oι μύθοι, οι παραδόσεις και οι αναφορές των Ευαγγελιστών για τη Γέννηση «προκαλούν» τους επιστήμονες, ερευνητές, ιστορικούς και λαογράφους.

Πότε γεννήθηκε ο Χριστός

H Γέννηση του Χριστού στην εποχή της βασιλείας του Ηρώδη αμφισβητήθηκε έντονα από τους ιστορικούς, καθώς είναι αποδεδειγμένο ότι ο Ηρώδης βασίλευσε στην Ιουδαία από το 37 π.X. ως και το 4 π.X., δηλαδή τέσσερα χρόνια πριν από τη Γέννηση. Οι θεολόγοι θεωρούν πάντως ότι πρόκειται για λαθος που έκανε ενας μοναχός από την Αλεξάνδρεια. Πεντακόσια χρόνια μετά τη Βηθλεέμ, ο Διονύσιος προσπάθησε να ορίσει την ημερομηνία της Γεννήσεως του Χριστού, έχοντας ως βάση το 756 από κτίσεως της Ρώμης. Κατά τους θεολόγους όμως έκανε λάθος προσέγγιση στις μετρήσεις του κατά πέντε ή έξι έτη. Επομενως, τώρα θα έπρεπε να υποδεχθούμε το 2020!.

Γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου; Οι περισσότεροι μελετητές συγκλίνουν ότι δεν γεννήθηκε αυτή την ημερομηνία, επικαλούμενοι μεταξύ άλλων το γεγονός ότι το χειμώνα οι βοσκοί με τα κοπάδια τους δεν μπορεί να ήταν στην ύπαιθρο, αλλά στα χειμαδιά. Το βεβαιο είναι ότι η επέτειος της Γέννησης εορταζόταν ως και τα μέσα του 4ου αιώνα στις 6 Ιανουαρίου, μαζί με τα Θεοφάνια. Υπηρχε όμως ένα πρόβλημα, που έχει να κάνει με την εξάπλωση του Χριστιανισμού. Η νεα θρησκεια έπρεπε να απαντήσει σε ειδωλολατρικές εορτές. Την ημερομηνία αυτή, την 25η Δεκεμβρίου, εορτάζονταν στην επικράτεια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας η μεγάλη εορτή του "ακατανίκητου" θεού Ήλιου (Dies Natalis Solis Invicti), αλλά και τα γενέθλια του Μίθρα. Ετσι στα μέσα του 4ου αιώνα για πρώτη φορά η Εκκλησία της Ρώμης εγείρει το ζήτημα του εορτασμού της Γέννησης. Και προφανώς επελέγη η 25η Δεκεμβρίου, προς αντικατάσταση των παγανιστικών γιορτών, όπως τα Σατουρνάλια και τα Μπρουμάλια.

Γιατί στη Βηθλεέμ: Όπως σημειώνει η διδάκτωρ Θεολογίας του ΑΠΘ, βιβλική θεολόγος Ελένη Κασσελούρη «η Γέννηση του Ιησού στη Βηθλεέμ υποδηλώνει τη σχέση με την αποστολή από τον Θεό κάποιου βασιλιά Δαβιδίδη, απογόνου του Δαβίδ, που θα ελευθερώσει το ιουδαϊκό έθνος όχι μόνον από τους Ρωμαίους αλλά και από τις αμαρτίες του, εγκαθιδρύοντας μια νέα πολιτική και θρησκευτική τάξη».

Ποιος καθιέρωσε αργία τα Χριστούγεννα; Το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός, ο οποίος απαγόρευσε την εργασία και τα δημόσια έργα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και ανακήρυξε δημόσια αργία.

Τι σημαίνει η λέξη Μεσσίας :«Ο όρος μεσσίας αποτελεί ελληνική μεταφορά του εβραϊκού όρου μασιάχ , που σημαίνει «χρισμένος», Χριστός. Αρχικά σήμαινε οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο χριόταν με λάδι κατά την ανάληψη ενός αξιώματος μεταξύ των αρχαίων Ισραηλιτών. Η χριστήρια διαδικασία αφορούσε τον Αρχιερέα τον Βασιλιά και, μεταγενέστερα, τους προφήτες

Οι τρεις μάγοι

Πρώτος αναφέρεται ονομαστικὰ στους Μάγους ο Βέδας ο αιδέσιμος (Venerαble Bede, 672-735), επιφανὴς Αγγλος εκκλησιαστικὸς συγγραφέας, με τα ονόματα Γκαθεσπά, Μελχιὼρ και Βιθισαρεὰ

Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος δεν δίνει λεπτομέρειες ούτε για τον αριθμό τους, ούτε για το τι ακριβώς ήταν αυτοί οι μάγοι, ίσως επειδή το θεωρούσε κάτι γνωστό και δεδομένο για τους ανθρώπους της εποχής του. H πληροφορία πάντως ότι έφτασαν από την Ανατολή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έρχονταν από την Περσία, καθώς ανατολικά της Παλαιστίνης δεν υπήρχαν άλλες χώρες, στις οποίες να υπήρχε παράδοση για μάγους με κάποια θετική σημασία της λέξης. Πράγματι, στις περιοχές εκείνες, μάγοι ονομάζονταν σοφοί, οι οποίοι ασχολούνταν με τις φυσικές επιστήμες, την αστρονομία (αστρολογία ονομαζόταν τότε), την ιατρική, αλλά και με θρησκευτικά ζητήματα ή με απόκρυφες γνώσεις (μαντεία, ερμηνεία φυσικών φαινομένων, ονειροκριτική), και κατείχαν θέση βασιλικών συμβούλων, ακολουθώντας ακόμη και το στρατό στις εκστρατείες.

Τι ήταν το άστρο της Βηθλεέμ;

Αναφορά στο άστρο κάνει μόνο ο Ευαγγελιστής Ματθαίος. Το Άστρο της Βηθλεέμ θα έπρεπε να ήταν κάτι το ασυνήθιστο, προκειμένου να τραβήξει την προσοχή των Μάγων και να έχει μεγάλη διάρκεια ζωής -εβδομάδες ή μήνες- ώστε να «οδηγήσει» τους Μάγους σε αυτό το μακρινό ταξίδι. Επίσης, δεν πρέπει να ήταν ορατό στον πολύ κόσμο, καθώς δεν υπάρχει αναφορά για αυτό από Γραμματείς, Φαρισαίους ή από τους βοσκούς.

Ποιες είναι λοιπόν οι διάφορες επιστημονικές εκδοχές:

Μετέωρο: Τα μετέωρα όμως δεν είναι καθόλου σπάνιο φαινόμενο που να αποτελεί ξεχωριστό σημάδι για τους Μάγους.

Κομήτης: Συνολικά, έχουν καταγραφεί έως και τη γέννηση του Χριστού 135 κομήτες. Όμως ήταν κομήτης, θα έπρεπε να τον έβλεπαν πολλοί. Εξάλλου, οι αρχαίοι λαοί θεωρούσαν τους κομήτες ως προάγγελους δυσάρεστων γεγονότων και καταστροφών

Νόβα ή σουπερνόβα: Όταν ένα άστρο μεταβληθεί σε σουπερνόβα μπορεί να εκπέμψει εκατομμύρια φορές περισσότερο φως και ακτινοβολία απ' ότι ο Ήλιος μας. Αλλά, πάλι κάτι τέτοιο θα ήταν ορατό απ όλους τους ανθρώπους, ενώ θα υπήρχε και κάποια καταγραφή από αστρονόμους της εποχής.

Σύνοδος πλανητών ή συζυγία πλανητών: Η θεωρία αυτή διατυπώθηκε από τον Γιόχαν Κέπλερ, αλλά και πάλι θα είχε καταγραφεί από αστρονόμους της εποχής, αφού δεν ήταν άγνωστο φαινόμενο.

Το 1911, ο Γερμανός Alfred Jeremias υποστήριξε πως το Άστρο της Βηθλεέμ ήταν το λαμπρότερο άστρο του αστερισμού του Λέοντος, ο Βασιλίσκος, ενώ το 1913 ο A. Stenzel υποστήριξε πως «οδηγός» των Μάγων ήταν ο κομήτης του Χάλεϊ.

O Aη Βασίλης

Αν όπως λένε τα κάλαντα είναι από την Καισαρεία, γιατι τα παιδιά στέλνουν γράμματα στο χωριό του Αη Βασίλη, κάπου στη Λαπωνία, και γιατί στο πασίγνωστο τραγουδάκι είναι Santa Claus; Να τα ξεκαθαρίσουμε:
Ο δικός μας Άγιος Βασίλης είναι ένας πρωτοχρονιάτικος άγιος, κάτι ανάμεσα στον πραγματικό Ιεράρχη της Καισαρείας και σ’ ένα πρόσωπο συμβολικό του Ελληνισμού, που ξεκινούσε από τα βάθη της ελληνικής Ασίας, κι έφτανε την ίδια μέρα σ’ όλα τα πλάτη, από τον Πόντο ως την Επτάνησο κι από την Ήπειρο ως την Κύπρο. Ξεκινούσε πεζοπόρος, αμέσως μετα Χριστούγεννα, με το ραβδί στο χέρι, και περνούσε απ’ τους διάφορους τόπους, καλόβολος πάντα έπιανε κουβέντα με όσους συναντούσε. Δεν ήταν φορτωμένος με δώρα, το μόνο που κουβαλούσε ήταν η ευλογία του και η «χαρά της γνώσης». Γι αυτό « βαστάει κόλλα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι».

Στην Ευρώπη και ιδίως στην Ολλανδία υπήρχε ο Sinter Klaas, ο οποίος ήταν ο προστάτης των ναυτικών, των εμπόρων και των παιδιών. Τον 17ο αιώνα Ολλανδοί Καλβινιστές μεταναστεύοντας στην Αμερική πήραν μαζί τους και την εικόνα του Αγίου Νικολάου και έτσι «δημιουργήθηκε» ο Saint Nick και ο Santa Claus. Για ευνόητους λόγους, δηλαδή για εμπορικους, και εμείς ταυτίσαμε τον δικό Αγιο Βασίλειο με τον Δυτικο Αγιο του αγγλοσαξωνικού κόσμου.

Το 1931 η coca cola αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον Σάντα Κλάους στη χειμωνιάτικη διαφημιστική της εκστρατεία και ανέθεσε σε έναν αμερικανό καλλιτέχνη, τον Χάντον Σάνμπλομ, να τον σχεδιάσει. Εκείνος, όπως ήταν φυσικο, επέλεξε τα χρώματα της Coca cola και έτσι μας προέκυψε ο κόκκινος Αγιος Βασίλειος.

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο

Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο έφερε στην Αθήνα ο Οθων το 1833. Για την ακρίβεια, πρώτα στο Ναύπλιο και μετά στην Αθήνα, όπου μάλιστα οι κάτοικοι σχημάτισαν ουρές για να το θαυμάσουν.

Ως χριστουγεννιάτικο σύμβολο καταγράφεται περι το 750, όταν ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε να εξαλείψει την βελανιδιά των "ειδωλολατρών" στην βελανιδιά, αντικαθιστώντας την με το έλατο . Το πρώτο στολισμένο δένδρο εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν συσκευασμένα φαγητά ή είδη ρουχισμού ή άλλα χρήσιμα είδη, που στο πέρασμα των χρόνων και με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου εξελίχθηκαν μόνο σε διακοσμητικά αντικείμενα. Κατά την παράδοση ο πρώτος που στόλισε δέντρο ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος.

Βασιλόπιτα

Το έθιμο αυτό είναι πολύ παλαιό, με καταγωγή από την αρχαία εορτή των «Κρονίων», την οποία «εξέλιξαν» οι Φράγκοι, τοποθετώντας ένα νόμισμα ή ένα …φασόλι μέσα στην πίτα, προκειμένου να ανακηρύξουν τον «Βασιλιά της βραδιάς» ή τον «Φασουλοβασιλιά». Υπάρχει όμως και η χριστιανική εκδοχή του εθίμου. Κάποτε στη Καισαρεία της Καππαδοκίας, όταν επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος,ήλθε να καταλάβει και να λεηλατήσει την πόλη ο Έπαρχος της Καππαδοκίας. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης του να μαζέψουν ότι χρυσαφικά μπορούσαν προκειμένου να τα παραδώσει ως "λύτρα" στον κατακτητή. Πράγματι συγκεντρώθηκαν πολλά τιμαλφή. Κατά την παράδοση, όμως είτε επειδή μετάνιωσε ο έπαρχος, είτε (κατ΄ άλλους) επειδή ο Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων απομάκρυνε τον στρατό του, ο Έπαρχος δεν κατέκτησε την πόλη. Προκειμένου όμως ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους και μη γνωρίζοντας σε ποιόν ανήκει τι, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι. Μέσα τοποθέτησε τα νομίσματα και τα τιμαλφή και την επομένη του εκκλησιασμού διένειμε τους άρτους στους κατοίκους της πόλης του.

Η «Αγια Νύχτα»

Το τραγούδι "Άγια Νύχτα", γράφτηκε» το 1818 από τον Αυστριακό ιερέα Τζόσεφ Μορ (Joseph Mohr). Το έγραψε επειδή το μουσικό όργανο της εκκλησίας είχε χαλάσει, μία μέρα πριν από την παραμονή των Χριστουγέννων. Έτσι κάθισε και έγραψε ένα τραγούδι για να τραγουδήσουν οι πιστοί με συνοδεία κιθάρας. Λίγο αργότερα το ίδιο βράδυ, τραγουδίστηκε το Άγια Νύχτα για πρώτη φορά!

Το πνεύμα των Χριστουγέννων σταμάτησε τον πόλεμο

Τα μεσάνυχτα της παραμονής Χριστουγέννων του 1914, οι πυροβολισμοί από τα γερμανικά στρατεύματα του Ά παγκοσμίου πολέμου, σταμάτησαν και ξαφνικά άρχισαν να ακούγονται χριστουγεννιάτικοι ρυθμοί από την πλευρά των Γερμανών. Νωρίς το πρωί οι Γερμανοί, βγήκαν από τα χαρακώματα πηγαίνοντας προς τα χαρακώματα των συμμάχων φωνάζοντας "Καλά Χριστούγεννα". Στην αρχή οι στρατιώτες των συμμάχων νόμισαν ότι είναι κόλπο των Γερμανών, αλλά σύντομα βγήκαν και αυτοί από τα χαρακώματα και έκαναν χειραψίες με τους αντιπάλους τους. Η εκεχειρία διήρκεσε λίγες μέρες και οι άντρες αντάλλαξαν μεταξύ τους τσιγάρα και πίτες τραγούδησαν και στο τέλος έπαιξαν ποδόσφαιρο.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr