Τα Ιωάννινα είναι μια πόλη που σε μαγνητίζει από την πρώτη στιγμή, ένας τόπος όπου η ιστορία, η παράδοση και η φυσική ομορφιά συναντιούνται αρμονικά. Είναι μία πόλη την οποία μπορεί να επισκεφθεί κανείς όλες τις εποχές του χρόνου, καθώς η ομορφιά της με το φυσικό τοπίο μαγεύει.
Ειδικά για τις γιορτινές ημέρες, μια εξόρμηση στα Γιάννενα -που απέχουν από την Αθήνα λιγότερο από 4 ώρες οδικώς - θα ικανοποιήσει και τον πιο... απαιτητικό ταξιδιώτη.
Οδοιπορικό στην πόλη των Ιωαννίνων
Η περιήγηση στην πανέμορφη πόλη της Ηπείρου ξεκινά πάντα από τη λίμνη Παμβώτιδα, την καρδιά της πόλης. Η παραλίμνια βόλτα, ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες που η ομίχλη απλώνεται σαν πέπλο, δημιουργεί ένα σκηνικό σχεδόν κινηματογραφικό.
Από εκεί, τα καραβάκια σε οδηγούν στο Νησί των Ιωαννίνων (νησάκι του Αλή Πασά), έναν μοναδικό οικισμό χωρίς αυτοκίνητα, με μονές του 16ου αιώνα, μικρά μουσεία και γραφικά μαγαζάκια. Μην φύγετε από το νησάκι αν δεν επισκεφθείτε το Μουσείο Αλή Πασα και
Επαναστατικής Περιόδου.
Οι επισκέπτες του Μουσειακού Συγκροτήματος έρχονται σε άμεση επαφή με εκπληκτικά έργα τέχνης της Ηπειρώτικης ασημουργίας: όπλα, κοσμήματα, χρηστικά αντικείμενα, κεραμικά από τον 17ο εώς τις αρχές του 20ου αιώνα, παραδοσιακές φορεσιές της Ηπείρου, αναπαράσταση χειμωνιάτικου οντά, αναπαράσταση του πνιγμού της Κυρα-Φροσύνης, σπήλαια οπου παρουσιάζονται ιστορικά γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έργα ζωγραφικής, λιθογραφίες και αντικείμενα λαογραφικού ενδιαφέροντος.
Στις προθήκες του μουσείου βρίσκονται, εκτός των άλλων, κάποια μοναδικά εκθέματα, όπως το περίφημο χρυσοποίκιλτο καριοφίλι του Αλή Πασά, το ασημένιο ξιφίδιο του εθνικού ευεργέτη Απόστολου Αρσάκη, το αυθεντικό τσιμπούκι του Αλή πασά μήκους 1,62 μ., και η αυθεντική μεταξωτή φορεσιά της Κυρα-Βασιλικής.
Πίσω στην πόλη, το Κάστρο είναι ο επόμενος σταθμός. Μεσαιωνικοί πύργοι, το Ιτς Καλέ, το Φετιχιέ Τζαμί, το Σεράι του Αλή Πασά, η Εβραϊκή Συναγωγή και το Βυζαντινό Μουσείο συνθέτουν ένα ολοκληρωμένο ταξίδι στον χρόνο.
Το κάστρο των Ιωαννίνων είναι χτισμένο στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης και στη μικρή βραχώδη χερσόνησο που εισχωρεί στη λίμνη Παμβώτιδα. Η σημερινή του μορφή χρονολογείται στην ύστερη οθωμανική περίοδο, ωστόσο, έχουν ενσωματωθεί τμήματα προγενέστερων οχυρώσεων, της αρχαίας και βυζαντινής περιόδου.
Ενδείξεις και ευρήματα για την ύπαρξη του τειχισμένου οικισμού, στο κάστρο, υπάρχουν ήδη από την όψιμη κλασσική και ελληνιστική περίοδο, Ωστοσο η μέχρι σήμερα έρευνα, δεν έχει ταυτίσει τον οικισμό αυτό με κάποια από τις αναφερόμενες στις ιστορικές πηγές, ηπειρωτικές πόλεις.
Το Βυζαντινό Μουσείο διαθέτει εργαστήριο συντήρησης κεραμεικής, τοιχογραφίας, ψηφιδωτού και λίθου καθώς και αποθηκευτικό χώρο στο υπόγειο υποδοχής των ανασκαφικών ευρημάτων. Επίσης διαθέτει χώρους περιοδικών εκθέσεων και άλλων δραστηριοτήτων και πωλητήριο.
Αξίζει οπωσδήποτε μια στάση στο Μουσείο Αργυροτεχνίας του ΠΙΟΠ, όπου η λεπτοδουλειά των παλιών μαστόρων αποκαλύπτει γιατί τα Γιάννενα έγιναν πανελλήνιο κέντρο αργυροχοΐας.
Η αργυροτεχνία στα Ιωάννινα γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση κατά την οθωμανική περίοδο, όταν οι Γιαννιώτες τεχνίτες έγιναν περιζήτητοι σε ολόκληρη την αυτοκρατορία για τη δεξιοτεχνία, τη φαντασία και την ακρίβεια του χεριού τους. Το μουσείο έχει ως στόχο να παρουσιάσει αυτή τη διαδρομή της τέχνης μέσα στον χρόνο, αναδεικνύοντας τόσο τα τεχνικά χαρακτηριστικά της αργυροχρυσοχοΐας όσο και τον κοινωνικό και οικονομικό ρόλο της για την περιοχή.
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη, συναντά κανείς τη Μονή Ντουραχάνης, έναν τόπο πνευματικότητας και ηρεμίας. Η Μονή, με την απλότητα και την γαλήνια ατμόσφαιρά της, αποτελεί σημαντικό σταθμό για κάθε επισκέπτη που θέλει να γνωρίσει την ανθρώπινη πλευρά της ηπειρώτικης παράδοσης.
Η παράδοση αναφέρει πως το μοναστήρι χτίστηκε από έναν Οθωμανό στρατιωτικό, τον Ντουραχάν πασά. Ο Ντουραχάν πασάς κατεβαίνοντας από το Δρίσκο ενώ κινούνταν με το στράτευμά του προς το Αργυρόκαστρο είδε σε κάποιο σημείο ένα χτιστό εικονοστάσι και πίστεψε πως ήταν θαύμα (καταγόταν από χριστιανική οικογένεια, ήταν και ο ίδιος κρυφοχριστιανός). Το βράδυ βάδισε με το στράτευμά του πάνω στη παγωμένη λίμνη νομίζοντας πως ήταν πεδιάδα. Όταν αργότερα κατάλαβε τον κίνδυνο στον οποίο βρέθηκε γύρισε στο σημείο της εικόνας και έχτισε το μοναστήρι.
Στην πρόσφατη δράση της μονής, ιδιαίτερα στο φιλανθρωπικό της έργο, μεγάλο ρόλο έπαιξε ο πατέρας Αθανάσιος (κατά κόσμον Σωτήρης Χατζής) ιδρύοντας το "Άνθος", ένα οικοτροφείο που λειτουργεί Δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο.
Επόμενη στάση, το Αρχοντικό Φρόντζου, ένα από τα ομορφότερα νεοκλασικά της περιοχής.
Η Οικία του Κων/νου Φρόντζου είναι ένα αρχοντικό ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου, έχει λάμψει και πάλι. Συμβάλλει με την παρουσία και τη λειτουργία του στην πολιτιστική ζωή της πόλης και αποτελεί ταυτόχρονα παράδειγμα συνέργειας μέσα από τη χορηγία που ενέκρινε η Βουλή των Ελλήνων προς το Ιδρυμα Μελετών Ιονίου και Αδριατικού Χώρου (ΙΜΙΑΧ), στο οποίο ανήκει το οίκημα. Το κτίριο παραδόθηκε πλήρως αποκατεστημένο το τελευταίο τρίμηνο του 2023 και έχει πλέον περάσει στη νέα, δημιουργική περίοδο της ιστορίας του.
Η Οικία Φρόντζου, χτισμένη το 1936-37, ενσωματώνει μορφολογικά σπαράγματα από τη μεσοπολεμική παράδοση των Ιωαννίνων, όχι εκείνης του μοντερνισμού, αλλά εκείνης της σύζευξης λαϊκότροπων και βυζαντινών στοιχείων που εκβάλλουν σε ένα λεξιλόγιο υβριδικό και μεταβατικό. Τα Ιωάννινα, άλλωστε, κοσμούνται από έργα του Αριστοτέλη Ζάχου, με το δικό του ιδίωμα της βαλκανικής αρ νουβό και της έρευνας στις αρχέγονες μορφές της λαϊκής τέχνης. Η Οικία Φρόντζου, που διαθέτει και προαύλιο και σκεπαστό εξώστη, διαθέτει επίσης πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο καθώς και εξαιρετικές συλλογές και ιστορικά κειμήλια.
Η περιήγηση ολοκληρώνεται στο ιστορικό κέντρο, με τα παραδοσιακά μαγαζάκια, τα εργαστήρια αργυροχοΐας, τις στοές και τις ηπειρώτικες γεύσεις που καθιστούν την πόλη έναν ζωντανό καμβά εμπειριών. Πίτες, μεζέδες, καφενεία, μοντέρνα μπαρ και μικρές γωνιές πολιτισμού συνθέτουν τον παλμό μιας πόλης που συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν.
Τα Ιωάννινα δεν είναι απλώς ένας προορισμός. Είναι ένα ταξίδι μνήμης, φύσης και πολιτισμού που μένει βαθιά χαραγμένο στον επισκέπτη.