Παρόλο που εδώ και δεκαετίες τα κράτη εφαρμόζουν πολιτικές μείωσης του καπνίσματος, υπολογίζεται ότι σήμερα περίπου 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως συνεχίζουν να καπνίζουν.
Ο στόχος που είχαν θέσει οι παγκόσμιοι φορείς για τη δημόσια υγεία ήταν να επιτευχθεί μείωση του καπνίσματος και της χρήσης προϊόντων καπνού έως το 2040, σε ποσοστό μικρότερο του 5% του ενήλικου πληθυσμού της κάθε χώρας. Ένας στόχος που φαίνεται ανέφικτος για τις περισσότερες χώρες. Με μια εξαίρεση, τη Σουηδία.
Το Σουηδικό μοντέλο πρότυπο για τη μείωση του καπνίσματος
Όπως διαβάζουμε στην έκθεση "Saving Lives like Sweden” την οποία υπογράφουν διεθνείς επιστήμονες και ειδικοί, ένας τεράστιος αριθμός θανάτων θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί εάν και άλλες χώρες είχαν εφαρμόσει την στρατηγική της Σουηδίας για τη μείωση της βλάβης από τον καπνό.
Οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν πώς η Σουηδία κατάφερε όχι μόνο να είναι κοντά στον στόχο της μείωσης του καπνίσματος, αλλά να τον πετύχει σχεδόν 17 χρόνια νωρίτερα, την ώρα που οι περισσότερες χώρες είναι πολύ μακριά από αυτόν τον στόχο.
Για τον λόγο αυτό εξέτασαν το σουηδικό μοντέλο που εφαρμόστηκε, με εντυπωσιακά αποτελέσματα, αφού μέσα σε λιγότερο από 15 χρόνια, το ποσοστό καπνίσματος μειώθηκε από το 15% στο 5,6%, το οποίο αναμένεται να μειωθεί κι άλλο μέσα στην χρονιά. Εξίσου εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η χώρα έχει το μικρότερο ποσοστό ασθενειών που σχετίζονται με το κάπνισμα μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Πώς το πέτυχαν αυτό; Είναι πολύ απλό: Μέσα από την προσβασιμότητα και την αποδοχή προϊόντων που είναι εναλλακτικά στο κάπνισμα.
Ουσιαστικά, η Σουηδία κατάφερε να φτάσει το ιστορικό ορόσημο του 5% μέσα από τον επιτυχημένο συνδυασμό ελέγχου του καπνού και εφαρμογής στρατηγικής για τη μείωση της βλάβης.
Πώς μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα το μοντέλο της Σουηδίας
Η ομάδα των επιστημόνων, αφού μελέτησε την πετυχημένη στρατηγική της Σουηδίας, ανέπτυξε ένα μοντέλο που υπολογίζει τα οφέλη που μπορούν να έχουν και άλλα κράτη εάν υιοθετήσουν την προσέγγιση της σκανδιναβικής χώρας απέναντι στα προϊόντα καπνού και νικοτίνης.
Η συγκεκριμένη έρευνα εστιάζει και στην Ελλάδα λόγω του υψηλού ποσοστού καπνιστών που υπάρχει στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, στοιχεία δείχνουν ότι στη χώρα μας το 42% του πληθυσμού καπνίζει ενώ περισσότεροι από 24.000 θάνατοι τον χρόνο αποδίδονται στο κάπνισμα. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι σε περίπτωση που η Ελλάδα είχε το ίδιο ποσοστό θανάτων και περιστατικών νόσησης με την Σουηδία κατά την περίοδο 2000 – 2019, δυνητικά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί σχεδόν 170.000 θάνατοι σε διάστημα περίπου 20 ετών χάρις στο σουηδικό μοντέλο μοντέλο απέναντι στα παραδοσιακά και στα νέα προϊόντα.
Σήμερα, οι ειδικοί καλούν τις κυβερνήσεις να μελετήσουν και να ακολουθήσουν το προοδευτικό μοντέλο ελέγχου του καπνού που εφαρμόζει η σκανδιναβική χώρα, το οποίο θα μπορούσε να σώσει 3,5 εκατομμύρια ζωές μέσα στην επόμενη δεκατία.
Το σουηδικό μοντέλο είναι το παράδειγμα που όλες οι χώρες πρέπει να ακολουθήσουν για τον έλεγχο του καπνού, υποστηρίζοντας την παροχή εναλλακτικών λύσεων μειωμένου κινδύνου στους ενήλικες καπνιστές και παράλληλες στρατηγικές μείωσης της βλάβης του καπνίσματος.