Κώστας Ζουράρις: Ο επιστήμονας της πρόκλησης

Γεννήθηκε -«κομμουνιστής, όπως άλλοι γεννιούνται κωφάλαλοι» όπως έχει πει- στη Θεσσαλονίκη το 1940. Γόνος αστικής οικογενείας και κομμουνιστικών φρονημάτων, που πάντως τον μεγάλωσε με γαλλικά και πιάνο. Ο πατέρας του, Γώργιος Ζουράρις, ήταν από τους πιο γνωστούς γιατρούς αφροδισιολόγους της εποχής με φήμη σε όλη την Ελλάδα λόγω του συγγραφικού έργου του (είχε μεταξύ άλλων γράψει το έργο «Ο Αυνανισμός, το πάθος εις το φως της επιστήμης», για το οποίο οδηγήθηκε στο στρατοδικείο με κατηγορία «την υπονόμευση του μαχητικού φρονήματος του στρατεύματος»). Ταυτόχρονα ήταν κομμουνιστής, φίλος του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη, ο οποίος στάλθηκε σε εξορίες και καταδικάστηκε σε θάνατο το 1950. Εκείνος τότε ήταν 10 χρονών.

Εκείνη την εποχή δημιουργήθηκαν κάποια πρότυπα που παρέμειναν σταθερές αναφορές και πηγές έμπνευσης στη ζωή του. Οπως η γιαγιά του η Χαρίκλεια, μια Φαναριώτισσα από σπίτι, που τον έπαιρνε από το χέρι και πήγαιναν φαγητό στον πατέρα στη φυλακή.

«...Η γιαγιά μου ήταν στα 50 της τότε» έχει ο ίδιος πει σε συνέντευξη στο περιοδικό Ζενίθ. «Σε μια Ελλάδα κατεστραμμένη από την Κατοχή και τον Εμφύλιο, σκέψου σκηνικό: πείνα, λίγδα κλπ. Οι Έλληνες ήταν τόσοι δα και η γιαγιά μου ήταν 1.72! Δεκαπέντε πόντους πάνω από τον μέσο όρο τον γυναικείο. Φορούσε ένα εμπριμέ και μια μεγάλη καπελούρα, ήταν καλοκαίρι και κουβαλούσε ζεστό φαγητό στον μπαμπά μου, κρατώντας με από το χέρι. Θυμάμαι ήταν μπροστά ένας φρουρός, ένας με μπαλάσκες, με κράνος, σε πλήρη εξάρτυση, ένας σκεβρωμένος φαντάρος, η πείνα προσωποποιημένη. Με μουστακάκι αλά Χίτλερ και της κάνει: «Πού πας;». «Φέρνω φαγητό στον γιατρό Ζουράρι». «Δεν θα πας πουθενά!». Φαίνεται ότι αυτός ο κακομοίρης είχε πάρει προσωπικά τον Εμφύλιο και είχε άποψη εναντίον των κομμουνιστών. Ανοίγει λίγο το κουτί, βλέπει τις λιχουδιές και λέει: «αυτές τις λιχουδιές για αυτό το κάθαρμα;». Και ξαφνικά, βλέπω την Χαρίκλεια να του δίνει μια, οι μπαλάσκες να φεύγουν, το κράνος, όλα! Του έριξε ένα χαστούκι, το οποίο θα έχω ως τελευταίο ήχο, όταν θα πεθάνω! Το χαστούκι της Χαρίκλειας!...».

Ο πατέρας έζησε (έφυγε πλήρης ημερών στον τόπο καταγωγής του, το Βραχάσι Κρήτης, έχοντας μείνει πιστός στο ΚΚΕ, που τον αποχαιρέτησε με θλίψη) κι εκείνος σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης (παράλληλα με μουσική στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης -αργότερα έκανε σπουδές μουσικής και στο Σάλτσμπουργκ) και πολιτικές επιστήμες στο Παρίσι.

Στο Παρίσι έφτασε ήδη παντρεμένος, με τη πρώτη σύζυγό του, Μάγδα Κοτζιά, την οποία πρωτογνώρισε στην πρώτη τάξη του Δημοτικού.

Εζησε τα γεγονότα της φοιτητικής εξέγερσης του Μάη του '68 στο Παρίσι ως μέλος ενός κύκλου Ελλήνων διανοούμενων της αριστεράς κι όπως αναφέρει το βιογραφικό του, από το 1969 διδάσκει πολιτικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο Vincennes-Paris στο Παρίσι.

Δραστηριοποιήθηκε στους κύκλους του ΚΚΕ Εσωτερικού ως ένας από τους διανοούμενους πατέρες ενός νέου ιδεολογικού ρεύματος, διατυπώνοντας απόψεις όπως «διαλέγω να είμαι με τον Θουκυδίδη και τον Χρυσόστομο και όχι με τον Μαρξ, διότι διαλέγω τη νηφάλιο μέθη της αμφιβολίας και όχι την υπνηλία της βεβαιότητας» (από το βιβλίο του «Γελάς Ελλάς Αποφράς»).

Στο πλευρό του πια ήταν η δεύτερη σύζυγός του, η ηθοποιός και σκηνοθέτις, Μυρτώ Παράσχη, με την οποία απέκτησε και τη μονάκριβη κόρη του, τη ζωγράφο Ιοκάστη Ζουράρι.

Από το ΚΚΕ Εσωτερικού έφυγε στα μέσα της δεκαετίας του '80 για να ξεκινήσει μια διαδρομή που καλύπτει σχεδόν το σύνολο του φάσματος των πολιτικών ιδεολογιών και να φτάσει σήμερα να συνεργάζεται με το κόμμα των ΑΝΕΛ, το οποίο μετέχει σε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Στη διαδρομή έχει μεσολαβήσει το ΚΚΕ, με το οποίο έθεσε για πρώτη φορά υποψηφιότητα στις ευρωεκλογές του 1999 και στις βουλευτικές εκλογές του 2000 και απομακρύνθηκε μετά την πρότασή του να αυτοδιαλυθεί ή να περιθωριοποιηθεί, για να συνεχίσει με τη Νέα Δημοκρατία, με την οποία κατέβηκε ως υποψήφιος νομάρχης Λασιθίου το 2002.

Στη συνέχεια συναντήθηκε και συνέπλευσε με απολύτως συντηρητικές φιλοσοφίες και πήρε θέσεις που έρχονταν σε απόλυτη σύγκρουση με τις αριστερές ιδεολογίες, με χαρακτηριστικότερες τη θέση του στο θέμα της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες (το έκανε για να πάει κόντρα στους Αμερικανούς που υποστήριζαν το αντίθετο, έχει εξηγήσει) και την επίθεση σε βάρος της Μαρίας Ρεπούση, για την οποία είχε διατυπώσει ένα αστείο που δεν ταιριάζει καθόλου με το συνολικότερα εύστοχο χιούμορ του (είχε προτείνει να την περιστοιχίσουν βουλευτές της Χρυσής Αυγής στη Βουλή, ώστε να καταλάβει τι σημαίνει συνωστισμός).

Ταυτόχρονα, και παράλογα συνεπώς στο προφίλ που είχε σκιαγραφήσει, μπόρεσε να συνδυάσει στο παρελθόν του θέση προέδρου στο Πανελλήνιο Μακεδονικό Μέτωπο (μαζί με τον Στέλιο Παπαθεμελή) και ρόλο μάρτυρα υπεράσπισης του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου στη δίκη της 17 Νοέμβρη.

Εχει επίσης περάσει από τη Σπίθα του Μίκη Θεοδωράκη, έχει ιδρύσει (τέλος του 2013) και παραμένει επίτιμος πρόεδρος του κόμματος «Πυρίκαυστος Ελλάδα» κι όπως είναι γνωστό σήμερα βρίσκεται στη Βουλή μαζί με τους Ανεξάρτητους Ελληνες του Πάνου Καμμένου, ενώ εξακολουθεί να δηλώνει αριστερός -εκ γενετής.

Κι είναι απολύτως πιθανό να μην έχουμε δει τίποτε ακόμα...

Οπως έχει ο ίδιος πει, πέρα από τη γιαγιά του, πηγή έμπνευσης γι' αυτόν ήταν και η δασκάλα που του έμαθε τα πρώτα γράμματα. Μια αγέρωχη, περήφανη, Κωνσταντινουπολίτισσα μεγαλοαστή, που «...ενώ ήταν εθνικόφρων, δεν δίσταζε να κάνει παρέα με τους κομμουνιστές».

Μόνιμοι ήρωές του, βέβαια, παραμένουν ο Θουκυδίδης, ο Άρης Βελουχιώτης, ο Καραϊσκάκης, στους οποίους αναφέρεται σαν να είναι δικοί του άνθρωποι. «Με αυτούς ζω» έχει πει σε συνέντευξή του.

Επιστήμονας του λόγου και άριστος χειριστής της τέχνης της πρόκλησης και της βωμολοχίας, σε όλη τη διάρκεια της πορείας του στον δημόσιο βίο, φάνηκε σταθερός στην ανατροπή αλλά και σε μια σαφή, μόνιμη διάθεση να το διασκεδάσει.

Δείχνει να το διασκεδάζει όταν αιφνιδιάζει το κοινό και συνομιλητές του, με επιχειρήματα που ξεκινούν από λόγια αρχαίων Ελλήνων σοφών και φτάνουν μέχρι παροιμίες που μιλάνε... βρόμικα. Φάνηκε να το διασκεδάζει όταν ίδρυσε το δικό του κόμμα, όταν ανακατεύτηκε -ανεπιτυχώς- με τα διοικητικά του ΠΑΟΚ ιδρύοντας μια εταιρία λαϊκής βάσης, ακόμα κι όταν έδωσε με πάθος αγώνα για να σώσει το χωριό του πατέρα του, το Βραχάσι από το σχέδιο Καποδίστριας -έφτασε μέχρι και την απεργία πείνας και τα κατάφερε.

Κι έδειξε να το διασκεδάζει όταν έδινε συνεντεύξεις, έβγαινε σε πρωινή ή μεσημεριανή ζώνη για να αντιπαρατεθεί με την Μπουλέ, να σχολιάσει το μακιγιάζ της Μακρυπούλια, να αποθεώσει ως ιέρεια της λαϊκής μουσικής την Κατερίνα Στανίση (για τη Βίκυ Μοσχολιού έχει πει ότι «είναι πιο ιερή από έναν νεκροφανείας πληκτικό Μπαχ»), να αποκαλύψει πρόταση της Βάνας Μπάρμπα να κάνουν μαζί παιδί, να μιλήσει για πολιτική, ιδεολογίες, φιλοσοφία, ποίηση, γυναίκες και έρωτα ή να παίξει πιάνο στο Salon de Bricolage, παρουσιάζοντας το τελευταίο βιβλίο του.

Με τις γυναίκες της ζωής του (έχει χωρίσει και από τους δύο γάμους του, εδώ και πάνω από 30 χρόνια), κατά δήλωσή του, υπήρξε «αντάρτης». Τι σημαίνει αυτό; «Το χαρακτηριστικό του αντάρτη είναι το ‘προεπιβουλεύειν’ και το ‘προαμύνεσθαι’. Είναι το λεγόμενο ‘χτυπά και φεύγει’. Ως στρατηγική του έχει πάντα την άτακτη φυγή». Αυτή την άτακτη φυγή, όπως έχει εξομολογηθεί σε συνέντευξη στο «Εγώ», ο ίδιος ακολουθούσε πάντα. Κι εδώ το θέμα είναι εθνικό, γιατί όπως λέει «εκείνο που χαρακτηρίζει τον πραγματικό άνδρα στον ελληνικό πολιτισμό είναι η άτακτη φυγή».

Οχι, δεν υποτιμά τις γυναίκες, αντιθέτως. «Η γυναίκα έχει μια βιαιότητα πολύ πιο επικίνδυνη, που έγκειται στη διάθεση της να ελέγχει τα πάντα. Η μόνη δυνατότητα αν δε πετύχει η άτακτη φυγή είναι να υποταχθείς άνευ αντιρρήσεως. Η διαλεκτική συνύπαρξη με την Ελληνίδα είναι ότι ο άνδρας θα είναι στο σήκω-σήκω, κάτσε-κάτσε».

Στα 75 του σήμερα, παραμένει ακμαίος και δεν δείχνει να έχει χάσει το κέφι του στο ελάχιστο. Δεν φοβάται τον θάνατο, όπως έχει πει, τον είχε πλησιάσει δύο φορές στο παρελθόν κάνοντας ορειβασία, αλλά φοβάται την ασθένεια, τη ρευματική αρθρίτιδα ή την ωχρή κηλίδα. «Ο θάνατος δεν έχει τίποτα απειλητικό. Η αρρώστια έχει».

Οχι πως θα κάτσει να σκάσει. Η πορεία ζωής του Κώστα Ζουράρι δείχνει ασυζητητί πως δεν επιτρέπει σε κανένα και τίποτα να του πρήζει τα μέζεα...