Μπομπ Ντίλαν: Αυτός είναι ένας άλλου τύπου λογοτέχνης

΄Eχει πάρει 13 φορές το βραβείο Grammy. ΄Εχει επίσης πάρει 'Οσκαρ και Χρυσή Σφαίρα – για το τραγούδι του «Τhings Have Changed» στην ταινία «Wonder Boys» (2000). Στη προσωπική του «βιτρίνα» τώρα μπαίνει κι ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας. Γιατί, άραγε, η ανακοίνωση του ονόματος του Μπομπ Ντίλαν για την ύψιστη διάκριση του κόσμου των Γραμμάτων προκάλεσε τόσο μεγάλη έκπληξη; Και γιατί στη συνέχεια πολλοί συμφώνησαν ότι ήταν μια από τις δικαιότερες επιλογές που θα μπορούσαν να γίνουν, ενώ δεν έλειψαν και οι ... μάχες χαρακωμάτων στα social media από όσους δεν συγχωρούν την Ακαδημία για τη λιγότερο «κλασσική» επιλογή που έκανε ποτέ. «Ποιος είναι ο αγαπημένος σου λογοτέχνης;;», «Μα φυσικά, ο Ντίλαν. Εχω όλα του τα βιβλία...» (μια από τις χαρακτηριστικές ατάκες που κυκλοφορούν).

Η «πρωτιά» του Ντίλαν

Απλούστατα διότι για πρώτη φορά στην ιστορία του 115χρονου θεσμού τιμήθηκε ένας εκπρόσωπος της μουσικής βιομηχανίας και μάλιστα με το βαρύτιμο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Να θυμήσουμε ότι οι επιλογές των προηγούμενων χρόνων (Σβετλάνα Αλεξόιεβιτς, Πατρίκ Μοντιανό, Αλις Μονρό) είναι πολύ «κλασσικές» σε σχέση με του 2016). Η επιλογή αυτή επενδύει μεν στη «νεωτερικότητα» (και μάλλον θα παραμείνει ένα από τα πιο διάσημα Νόμπελ όλων των εποχών), από την άλλη, όμως, αναδεικνύει τη σαρωτική επίδραση ενός ποιητή των καιρών μας που μέσα από τη μουσική του διαμόρφωσε την αμερικανική - κι όχι μόνο - κουλτούρα.

Ενας νέος ΄Ομηρος

Οταν η μόνιμη γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας, Σάρα Ντάνιους, έκανε την ανακοίνωση το μεσημέρι της Πέμπτης δεν ήταν λίγοι εκείνοι που δεν δίστασαν να τη ρωτήσουν ευθέως αν πιστεύει ότι είναι μια παράξενη επιλογή, ένας μουσικός να τιμάται με το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Και εκείνη απάντησε: «Μα αν δείτε πίσω στην Ιστορία, πριν από 2.000 και 3.000 χρόνια, είχαμε τον Ομηρο, τη Σαπφώ. Ηταν ποιητές που έλεγαν ιστορίες. Αλλά αυτές οι διηγήσεις συνοδεύονταν από μουσικά όργανα» εξήγησε η γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας, η οποία εξήρε την ικανότητα του Ντίλαν εδώ και μισό αιώνα να επανεφευρίσκει τον εαυτό του και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να μεταδώσει την ποίησή του.

Οι θετικές αντιδράσεις

«Με ενέπνευσε και μου έδωσε ελπίδα...» είναι το μήνυμα που στέλνει μαζί με τα συγχαρητήριά του για την επιλογή του Μπομπ Ντίλαν ο Μπρους Σπρίνγκστιν. «Νομίζω ότι είναι ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνης παγκοσμίως κι άλλαξε τις ζωές μας με το γράψιμο και την ποίησή του», ανέφερε η Μάριαν Φέιθφουλ. «Συγχαρητήρια Μπομπ Ντίλαν για ένα - απολύτως επάξιο - Νόμπελ για τους σοφούς, δυνατούς στίχους που άγγιξαν μυαλό και καδιά», αναφέρει στο twitter του ο Μπιλ Κλίντον.

Τα μεγάλα ορόσημα της ζωής του

Ο Ρόμπερτ Άλλεν Ζίμμερμαν γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1941 στο Ντουλούθ της Μινεσότα. Ως μαθητής γυμνασίου άρχισε να παίζει φυσαρμόνικα, πιάνο και κιθάρα, ενώ συμμετείχε για πρώτη φορά σε συγκρότημα, τους Golden Chords. Το 1959 φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Μινεάπολης. Εκεί άκουσε για πρώτη φορά την μουσική του φολκ θρύλου Γούντι Γκάρθι, έγινε λάτρης του και αποφάσισε να τον συναντήσει. Για το σκοπό αυτό παράτησε τις σπουδές του και έφτασε στη Νέα Υόρκη την μητρόπολη της μουσικής αλλά και το μέρος που μπορούσε να συναντήσει το ίνδαλμά του.

Από που πήρε το όνομά του;

Ο Γκάθρι, που νοσηλευόταν σε νοσοκομείο, έχρισε τον νεαρό θαυμαστή του από τη Μινεσότα διάδοχό του. Εν τω μεταξύ, ο Ρόμπερτ Ζίμμερμαν μετονομάστηκε σε Μπομπ Ντίλαν. Κατά μία εκδοχή, αυτό οφείλεται στην επιρροή από τον Ουαλό ποιητή Ντίλαν Τόμας ο οποίος πέθανε στην Νέα Υόρκη το 1953, στα 39 του χρόνια, από υπερβολική χρήση οινοπνευματωδών. Έμελλε με αυτό το όνομα, πέρα από μουσικός να γίνει και ποιητής-στιχουργός. Το 1960 άρχισε να παίζει σε διάφορους μουσικούς χώρους, με το νέο του όνομα και έχοντας ως μουσικό πρότυπο τον Γκάθρι. Ο γνωστός μουσικός δημοσιογράφος Ρόμπερτ Σέλτον έγραψε γι' αυτόν: «Αυτό το αγόρι, μια διασταύρωση παιδιού του κατηχητικού και μπήτνκς έχει μεγάλο ταλέντο».

Η επιρροή των μεγάλων συμβολιστών

Ο Ντίλαν είναι η νέα φωνή της Αμερικής, είναι η διαμαρτυρία, η άρνηση, η αμφισβήτηση, η επανάσταση. Αυτός όμως αρνείται τον ρόλο της φωνής του κινήματος. Εγκαταλείπει τα τραγούδια διαμαρτυρίας και επηρεασμένος από τους μεγάλους συμβολιστές ποιητές (Μπωντλαίρ, Ρεμπώ και κυρίως τον Τ.Σ. ΄Ελιοτ) δημιουργεί πολύπλοκα ροκ ποιήματα. Κυκλοφορεί τρεις οριακούς, μεγάλους δίσκους, που καθορίζουν την ιστορία της ροκ, όπως τον θρυλικό Highway 61 Revisited,με ιστορικά κομμάτια όπως τα Like A Rolling Stone, Ballad For A Thin Man, Desolation Row, τον Bringing it all back home, δίσκος που σηματοδότησε τη στροφή του στο ηλεκτρικό μπλουζ, τον Blonde on Blonde, ένα καταπληκτικό διπλό άλμπουμ, με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στις 22 Νοεμβρίου του 1965 του ίδιου έτους σε διακοπές στην Ισπανία παντρεύεται την Σάρα Λόουντς.. Κάνουν μαζί 4 παιδιά. Ο Ντίλαν υιοθέτησε επίσης την κόρη της Σάρα από τον προηγούμενό της γάμο.

Το ατύχημα που άλλαξε τα πάντα

Το 1966 κάνει παγκόσμια περιοδεία με το συγκρότημα του, τους The Hawks. Tον Mάιο δίνει μια ιστορική συναυλία στην Αγγλία που ηχογραφείται, αλλά κυκλοφορεί μετά από 22 χρόνια το 1998. Μετά το τέλος της περιοδείας του, αγοράζει ένα παλιό σπίτι στην εξοχή, κοντά στη Νέα Υόρκη στην περιοχή του Γούντστοκ, όπου ξεκουράζεται και ηρεμεί. Το πρωί της 29ης Ιουλίου εκείνης της χρονιάς τραυματίζεται σοβαρά με την μηχανή του, μια μαύρη Triumph 500. Σπάει λαιμό, κόκαλα, έχει πολλά τραύματα στο πρόσωπο. Πολλοί λένε ότι ήταν δολοφονική ενέργεια από την CIA, άλλοι ότι μετά το ατύχημα ο Ντίλαν δεν ήταν πια ο ίδιος. Για ενάμιση χρόνο αναρρώνει απομονωμένος . Οι ηχογραφήσεις αυτού του διαστήματος κυκλοφόρησαν το 1975 σε άλμπουμ, το περίφημο The Basement Tapes, αφού σχεδόν όλα είχαν βγει στην αγορά ανεπίσημα, ως bootlegs. Ο Ντίλαν επιστρέφει στο στούντιο και τον Ιανουάριο του 1968 κυκλοφορεί τον δίσκο John Wesley Harding, βαθιά επηρεασμένο από την θρησκεία, τη μουσική φολικ παράδοση.

Ενα επώδυνο διαζύγιο

Το 1975 είναι μια μεγάλη και παραγωγική χρονιά για τον Μπομπ Ντίλαν και μια δύσκολη περίοδος για τον γάμο του με τη Λόουντς. Στις αρχές τις χρονιάς κυκλοφορεί το αριστουργηματικό Blood on the Tracks, εμπνευσμένο από την έγγαμη συμβίωση και τις δυσκολίες της. Η χρονιά κλείνει με το Desire, το οποίο περιέχει το Sara, ένα τραγούδι ύμνο στη γυναίκα του. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι με αυτό το τραγούδι έφερε ξανά έστω και προσωρινά κοντά του τη Σάρα. Τον Nοέμβριο του 1976 ο Ντίλαν χόρεψε μαζί με τους Γιαγκ, Μόρισον, Κλάπτον και Μίτσελ στο «τελευταίο βαλς» των Band. Η μεγαλειώδης συναυλία ηχογραφήθηκε, κυκλοφόρησε σε δίσκο (The Last Waltz) και κινηματογραφήθηκε από τον Μάρτιν Σκορσέζε. Το 1977 εκδίδεται το διαζύγιο με τη Λόουντς. Ο Ντίλαν αναζητά διέξοδο, στην αρχή σε εφήμερες σχέσεις και κατόπιν στον χριστιανισμό. Το 1992 γιορτάζει τα 30 χρόνια επί σκηνής με καλεσμένους όλους τους παλιούς του φίλους. Όλα αυτά τα χρόνια δεκάδες καλλιτέχνες διαφόρων μουσικών ειδών διασκευάζουν τα τραγούδια του. Όμως, η πηγή της έμπνευσης του Ντίλαν δεν στέρεψε. Συνεχίζει να βγάζει μεγάλους δίσκους και να θυμίζει ότι υπάρχει ως ενεργός δημιουργός.

Η μεγάλη περιπέτεια υγείας με την καρδιά του

Σχεδόν 60χρονος, κυκλοφορεί το 1997 το Time Out of Mind, γραμμένο πριν και μετά από μια μεγάλη περιπέτεια υγείας με την καρδιά του. Ένας δίσκος που φέρει την υπογραφή του ίδιου του Ντίλαν (Love Sick, Dirt Road Blues, Tryin' to get to heaven, Cold Irons Bound, Can't Wait) αλλά παράλληλα ένας σύγχρονος δίσκος που πετυχαίνει και εμπορικά. Το Time Out of mind σαρώνει τα βραβεία Grammy ανοίγοντας μια περίοδο απόδοσης τιμών. Ο δίσκος του, Love and Theft, κυκλοφόρησε στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, την ίδια ημέρα των τρομοκρατικών επιθέσεων της Αλ Κάιντα τους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης. Ο Ντίλαν επιβεβαιώνει ότι διανύει μια ακόμη εφηβεία, συμμετέχοντας σε ταινίες, διαφημιστικά, κυκλοφορώντας νέους αξιόλογους δίσκους, όπως τον Modern Times (2006), τον Together Through Life (2009) και τον Christmas In The Heart, την ίδια χρονιά. Και φυσικά περιοδεύει ανά τον κόσμο σε μια «ever Ending Tour, η οποία ξεκίνησε από το 1988 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Σημαντικό του επίσης δημιούργημα είναι ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας του με τίτλο Chronicles. Τραγουδοποιός, τροβαδούρος, ποιητής, μουσικός. Αυτός ο ... άλλου τύπου λογοτέχνης.

ΠΗΓΗ: WIKIPEDIA

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr