Είναι ένα από τα σημαντικότερα ισλαμικά μνημεία του κόσμου. Το τέμενος Βαγιαζήτ στο Διδυμότειχο έχασε την ξύλινη στέγη και το στέγαστρό της, μέρος του εσωτερικού του κτηρίου του, ενώ είναι πολύ πιθανό να έχουν χαθεί και οι μοναδικές τοιχογραφίες του. Την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η προανάκριση για την πυρκαγιά που ξέσπασε στο Τέμενος, προβληματισμός τρέφει το ενδιαφέρον των Αρχών για το ότι την προηγουμένη της πυρκαγιάς είχε εκδηλωθεί μικρή εστία φωτιάς που σβήστηκε. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι πυροσβέστες προσπάθησαν να ψύξουν το εσωτερικό του Τεμένους για να σωθεί ότι περισσότερο γίνεται, ενώ στο Διδυμότειχο μετέβησαν αναστηλωτές, αρχαιολόγοι και κλιμάκιο του υπουργείου Πολιτισμού προκειμένου να εκτιμήσουν την κατάσταση διενεργώντας, σύμφωνα με πληροφορίες του TheTOC, συνεχώς συσκέψεις. Το μνημείο, στο οποίο εκτελούνταν εργασίες συντήρησης- αποκατάστασης (που φέρεται να είχαν καθυστερήσει) έμεινε αφύλακτο κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπως και κάθε νύχτα...
Ενα Τέμενος με ιστορική σημασία
Δεν χρειάζεται να ανατρέξει κανείς στα βιβλία για να αντιληφθεί την ιστορική σημασία του Τεμένους Βαγιαζήτ. Μια ματιά στο κτήριο είναι αρκετή. Η μεγάλη επιγραφή επάνω από την κύρια είσοδο αναφέρει ότι η «κατασκευή του ευλογημένου βελτιωμένου τιμημένου τεμένους διατάχθηκε από τον υπέρτατο σουλτάνο... Μεχμέντ (το Μωάμεθ Α') και διακηρύχθηκε το Μάρτιο του 1420». Δεύτερη επιγραφή επάνω από την πλάγια είσοδο δίνει το έτος 1421 και τα ονόματα δύο χορηγών του κτιρίου, του αρχιτέκτονα ο οποίος ολοκλήρωσε το έργο, του Awwad Ibn Bayazid και του αρχιτέκτονα Haci Ivaz Pasa ο οποίος είναι γνωστός από την ανέγερση κτιρίων, όπως το Πράσινο Τέμενος στην Προύσα. Το Μεγάλο Τέμενος του Διδυμοτείχου (Τέμενος Βαγιαζήτ) σύμφωνα με την παράδοση αρχίζει να κτίζεται στο κέντρο του Διδυμότειχου στα τέλη του 14ου αιώνα (1389-1402), από το σουλτάνο Βαγιαζήτ Α' τον Γιλντιρίμ (Κεραυνό). Ολοκληρώθηκε με εντολή του σουλτάνου Μωάμεθ Α' (1420-1421).
Σουλτάνος Βαγιαζήτ Α' Γιλντιρίμ (Κεραυνός): Ενας σκληρός σουλτάνος μ' ένα σκληρό τέλος
Ήταν γιος του Μουράτ Α΄ τον οποίο διαδέχτηκε το 1389, κι ενώ προηγουμένως είχε στραγγαλίσει τον νεότερο αδερφό του Γιακούμπ για να μη διεκδικήσει το θρόνο. Το 1390 υποχρέωσε τον Σέρβο βασιλιά να καταστεί υποτελής του και να του δώσει την κόρη του για σύζυγο, ενώ το 1393 κατέκτησε τη Βουλγαρία υποχρεώνοντας ταυτόχρονα τον Ιωάννη Ε' Παλαιολόγο να καταβάλλει ετήσιο φόρο και να καταστεί υποτελής του. Στις 20 Φεβρουαρίου 1394 παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο την Μαρία Φαντρίκ η οποία πέθανε το επόμενο έτος (1395). Το 1396 νίκησε στη μάχη της Νικόπολης τα στρατεύματα της Γαλλο-Ουγγρικής συμμαχίας. Τον επόμενο χρόνο, το 1397 πολιόρκησε την Κωνσταντινούπολη αλλά απέτυχε εξαιτίας της Μογγολικής εισβολής στη Μικρά Ασία με αρχηγό τον Ταμερλάνο. Στη μάχη της ΄Αγκυρας την 28η Ιουλίου του 1402 ο Βαγιαζήτ συνετρίβη από τον Ταμερλάνο και ύστερα από μια μικρή περιπέτεια αιχμαλωτίστηκε. Κλείστηκε σε ένα κλουβί, όπου καθημερινά χλευαζόταν από τους Μογγόλους. Οκτώ μήνες μετά την αιχμαλωσία του, στις 8 Μαρτίου του 1403, αυτοκτόνησε σε ηλικία 43 ετών, μη μπορώντας να αντέξει τον εξευτελισμό τον οποίο είχε υποστεί. Ο θάνατός του θεωρήθηκε ως παράδειγμα προς αποφυγή από τους επόμενους ηγεμόνες, μιας και θεωρείται ότι ο Θεός τον τιμώρησε για όλες τις πράξεις του που έρχονταν σε αντίθεση με τον ιερό νόμο.
Θαυμάσια αραβουργήματα και αρχαΐζοντα ζιγκ-ζαγκ μοτίβα
Το κτίσμα είναι σχεδόν τετράγωνο σε κάτοψη, με μέσες εξωτερικές διαστάσεις 32,40μ x 30,20μ. Το εξωτερικό εμβαδόν του είναι σχεδόν ένα στρέμμα. Έχει τρεις θύρες, από τις οποίες η κεντρική προβάλλεται με θαυμάσια αραβουργήματα και αρχαΐζοντα ζιγκ-ζαγκ μοτίβα ενώ οι δύο εκατέρωθεν θύρες έχουν φραχθεί, από ό,τι φαίνεται σε πρώιμη φάση. Το εσωτερικό του τεμένους παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Τον κεντρικό χώρο καλύπτει θαυμάσιος διακοσμητικός θόλος, ο οποίος αποτελείται από μικρές σανίδες, κατάλληλα συναρμοσμένες μεταξύ τους και αναρτάται από τον ξύλινο σκελετό της στέγης, καταλήγοντας σε τέσσερις πεσσούς μέσω ισάριθμων διακοσμητικών, ξύλινων τριγώνων. αρχική θολωτή κάλυψη του γρήγορα κατέπεσε, οπότε και περί τα τέλη του 15ουαιώνα, αντικαταστάθηκε από μεγάλων διαστάσεων δρύινη πυραμιδοειδή στέγη.
Η μοναδική παράσταση που καταστράφηκε από την υγρασία
Στο βόρειο τοίχο μέχρι πριν από λίγα χρόνια μπορούσε ο επισκέπτης να αντικρίσει μία μοναδική στην ισλαμική τέχνη παράσταση προσευχόμενης γυναίκας, η οποία δυστυχώς καταστράφηκε ολοσχερώς από την υγρασία. Μία άλλη, επίσης μοναδική τοιχογραφία, σώζεται ακόμη στον νότιο τοίχο, επάνω από το ιερό. Πρόκειται για παράσταση της ουράνιας πόλης, η οποία επαναλαμβάνει το θέμα του περίφημου ψηφιδωτού του Τεμένους Ομάρ στη Δαμασκό. Η παράσταση του Διδυμοτείχου εντυπωσιάζει με την κομψότητα, την ακρίβεια και τη λεπτομέρεια απόδοσης των οικοδομημάτων, όπως και το χρησιμοποιούμενο χρωματικό φάσμα, σε μία άμεση συνέχεια της υστεροβυζαντινής ζωγραφικής.
Ρητά και γνωμικά από το Κοράνι
Εκτός αυτών, οι τοίχοι είναι διακοσμημένοι με ρητά και γνωμικά από το Κοράνι, σύντομες προσευχές και επικλήσεις ιερών προσώπων, δοσμένα με παχιά καλλιγραφικά γράμματα σε ασυνήθιστη διάταξη. Μία από τις προσευχές, γραμμένη σε σχήμα αστραπής, θεωρούνταν από τους μωαμεθανούς ως αποτρεπτική πτώσης κεραυνού. Από τον εξοπλισμό του εσωτερικού σώζονται ακόμη ο «θρόνος» δίπλα στο ιερό, ενώ στο βόρειο τμήμα υπάρχει εξέδρα. Το δάπεδο απαρτίζεται από καλά συναρμοσμένες πλινθόπλακες, ενώ παλαιά καλυπτόταν από βαρύτιμους και πολύχρωμους τάπητες.
Ενας κομψός και πανύψηλος μιναρές με εξώστη
Ενσωματωμένος στο περίγραμμα του κτιρίου, αλλά με δική του εξωτερική είσοδο, ο κομψός και πανύψηλος μιναρές είχε αρχικά έναν εξώστη. Όταν οι Τούρκοι ανακατέλαβαν το Διδυμότειχο από τους Βούλγαρους στα 1913, ξανάκτισαν το ανώτερο τμήμα του μιναρέ και πρόσθεσαν δεύτερον εξώστη ψηλότερα. Ο αυλόγυρος πάλι οριοθετούνταν με «μαρμάρινες πλάκες εκατέρωθεν της εισόδου με κομψοτεχνήματα αρίστης μαρμαρογλυπτικής τέχνης». Στα 1912 οι Βούλγαροι μετέτρεψαν το Τέμενος σε ναό, αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο. Κατά το μεσοπόλεμο το κτίριο πωλήθηκε από τη μουσουλμανική κοινότητα σε ιδιώτη. Σήμερα αποτελεί μνημείο Πολιτισμού, το οποίο προστατεύεται από το ελληνικό κράτος.
Υπουργείο Πολιτισμού: «Προτεραιότητα η αποκατάσταση του Τεμένους»
Σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού, η αποκατάσταση του Τεμένους Βαγιαζήτ, αποτελεί προτεραιότητα του Υπουργείου. Για τον λόγο αυτό δρομολογήθηκε η αποκατάστασή του εντάσσοντας το έργο σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Μέχρι σήμερα έχουν εκπονηθεί μελέτες αποτύπωσης, έχουν γίνει ανασκαφικές διερευνήσεις και κατασκευή προστατευτικού στεγάστρου. Το έργο της αποκατάστασης ολοκληρώνεται με το νέο ΕΣΠΑ 2013-2020, συνολικού προϋπολογισμού 5.000.000 ευρώ. Με την συνδρομή ειδικών επιστημόνων και την χρηματοδότηση του ΥΠΠΟΑ, έχουν τεθεί οι προδιαγραφές για την ανάθεση των απαιτούμενων μελετών ολοκλήρωσης του σύνθετου αυτού έργου. Η σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισαμού καταλήγει: «Έχοντας εξασφαλίσει την πλήρη αποτύπωση και την αρχαιολογική τεκμηρίωση του μνημείου, το ΥΠΠΟΑ είναι αποφασισμένο και καθόλα έτοιμο για την πλήρη αποκατάσταση του Τεμένους και την απόδοση του, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην τοπική κοινωνία, όσο και ευρύτερα, θεωρώντας το πολύ σημαντικό στοιχείο του πολιτιστικού αποθέματος της χώρας».
Γιαβρόγλου: Πλήγμα η καταστροφή του Τεμένους
Την υποστήριξή του προς το υπουργείο Πολιτισμού, για την αποκατάσταση του Τεμένους Βαγιαζήτ εξέφρασε ο υπουργός Παιδειας, Κώστας Γαβρόγλου. «Το Τέμενος Βαγιαζήτ"του Διδυμοτείχου αποτελεί ένα σημαντικότατο θρησκευτικό μνημείο για τη χώρα και τον πολιτισμό μας», δήλωσε ο υπουργός και πρόσθεσε: «Η καταστροφή που υπέστη εξαιτίας πυρκαγιάς είναι ένα πλήγμα που μας λυπεί βαθύτατα... Για να μην αντιμετωπίσουμε στο μέλλον παρόμοιες καταστροφές είναι απαραίτητο να διερευνηθούν οι αιτίες που προκάλεσαν την πυρκαγιά σε ένα σημαντικότατο θρησκευτικό μνημείο που βρισκόταν σε διαδικασία αποκατάστασης». Μάλιστα, ο κ. Γαβρόγλου ανέφερε οτι ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων, Γ. Καλαντζής, επικοινώνησε με τον Τοποτηρητή Μουφτή Διδυμοτείχου κ. Χαμζά Οσμάν για να του εκφράσει την λύπη, τη συμπαράσταση και τη στήριξη του υπουργείου.
Ολγα Κεφαλογιάννη: Η ύπαρξη του Τεμένους σηματοδοτεί την ειρηνική συνύπαρξη Χριστιανών και Μουσουλμάνων
Την ανάγκη να αποκατασταθούν άμεσα οι ζημιές στο Τέμενος Βαγιαζήτ τονίζει σε δήλωσή της η Όλγα Κεφαλογιάννη επισημαίνοντας πως «πρόκειται για ένα μοναδικό μνημείο, το σημαντικότερο ίσως οθωμανικό μνημείο της Ευρώπης, η ύπαρξη του οποίου σηματοδοτεί την ειρηνική συνύπαρξη Χριστιανών και Μουσουλμάνων».
Με πληροφορίες από: Βικιπαίδεια, Δήμος Διδυμότειχου
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
