Αναζητώντας το καύσιµο του µέλλοντος

ΑΠΟ ΤOΝ ΓΙΩΡΓΟ Σ. ΣΚΟΡΔΙΛΗ

Η απεξάρτηση της ναυτιλίας από τον ορυκτό άνθρακα παραµένει η κυρίαρχη αλλαγή. Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισµός (ΙΜΟ), µέσω της αναθεωρηµένης στρατηγικής του για τα αέρια του θερµοκηπίου (MEPC 80, 2023), έχει θέσει ως στόχο την επίτευξη µηδενικών εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου έως το 2050. Αυτό έχει προκαλέσει µια παγκόσµια ώθηση για την ανάπτυξη καυσίµων χαµηλών ή µηδενικών εκποµπών άνθρακα, όπως η αµµωνία, το υδρογόνο, η µεθανόλη, τα καύσιµα από ανακυκλωµένο άνθρακα και, βέβαια, τα βιοκαύσιµα.

Παράλληλα, µη συµβατικές λύσεις αποκτούν ενδιαφέρον, όπως οι µικροί ατοµικοί αντιδραστήρες τετηγµένου άλατος (MSR), που προσφέρουν σταθερή, χωρίς εκποµπές ενέργεια, µε σηµαντικά µεγαλύτερη ασφάλεια σε σχέση µε τους συµβατικούς αντιδραστήρες αλλά και τα συνθετικά καύσιµα από πυρόλυση πλαστικών αποβλήτων. Αν και οι λύσεις αυτές χρειάζονται τεχνολογική εξέλιξη και ανάπτυξη του κανονιστικού πλαισίου, θα µπορούσαν να συµπληρώσουν τη µετάβαση σε µια πιο βιώσιµη και κυκλική ενεργειακή στρατηγική για τη ναυτιλία.

Όµως, το καθένα από τα εν δυνάµει νέα αυτά ενεργειακά προϊόντα παρουσιάζει µοναδικά ζητήµατα υλικοτεχνικής υποστήριξης και ασφάλειας. Για παράδειγµα, η αµµωνία ενέχει κινδύνους τοξικότητας, που απαιτούν προηγµένες διαδικασίες και εκπαίδευση του πληρώµατος, ενώ η µεθανόλη προσφέρει µια πιο διαχειρίσιµη οδό για µετασκευές κινητήρων διπλού καυσίµου, αν και µε χαµηλότερη ενεργειακή πυκνότητα. Η Ελλάδα, που ελέγχει σχεδόν το 21% της παγκόσµιας χωρητικότητας, έχει την ευκαιρία να ηγηθεί στη µετάβαση αυτή, µέσω πιλοτικών έργων και συνεργατικής Έρευνας και Ανάπτυξης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Έκθεσης για τις Θαλάσσιες Μεταφορές (EMTER, 2025). Η δεύτερη έκδοση της Έκθεσης για τις Θαλάσσιες Μεταφορές περιλαµβάνει µια επισκόπηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του ευρωπαϊκού ναυτιλιακού τοµέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), καθώς και µια αξιολόγηση των πρακτικών που µπορούν να καταστήσουν τον τοµέα πιο βιώσιµο. Σύµφωνα µε την Έκθεση, ο τοµέας σηµειώνει πρόοδο ως προς τη βιωσιµότητά του, αλλά θα πρέπει να διπλασιάσει τις προσπάθειές του τα επόµενα χρόνια για να συµβάλει στην πραγµατοποίηση των κλιµατικών και περιβαλλοντικών στόχων της Ε.Ε. για το 2030 και στην επίτευξη µιας κλιµατικά ουδέτερης Ε.Ε. έως το 2050.

Τα βασικά εργαλεία για την επίτευξη βιώσιµων θαλάσσιων µεταφορών στην Ευρώπη είναι ο κανονισµός FuelEU για τη ναυτιλία, ο οποίος προάγει τη χρήση καυσίµων χαµηλών ανθρακούχων εκποµπών στις θαλάσσιες µεταφορές, και η επέκταση στις θαλάσσιες µεταφορές του συστήµατος εµπορίας εκποµπών της Ε.Ε. (EU ETS), το οποίο καθορίζει µια τιµή εκποµπών άνθρακα για τα αέρια του θερµοκηπίου που παράγουν τα πλοία.

Επίσης, κρίσιµη σηµασία για την επίτευξη ενός πιο βιώσιµου µέλλοντος στις θαλάσσιες µεταφορές θα έχει ο παγκόσµιος συντονισµός, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισµού. Ο ΙΜΟ πέτυχε ακόµα ένα σηµαντικό βήµα προς τη θέσπιση ενός νοµικά δεσµευτικού πλαισίου για τη µείωση των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου (GHG) από τα πλοία παγκοσµίως, µε στόχο µηδενικές εκποµπές το 2050.

Η ενσωµάτωση περιβαλλοντικών τεχνολογιών όπως η πρόωση µε υποβοήθηση από τον άνεµο, τα συστήµατα δέσµευσης άνθρακα (CCS) και η υβριδική αποθήκευση ενέργειας απαιτούν αντίστοιχη προσαρµογή στον σχεδιασµό των πλοίων. Η ναυτική τεχνολογία πρέπει τώρα να συµπεριλάβει νέου τύπου προσαρµοσµένα ή µη συµβατικά µηχανοστάσια, ευέλικτα συστήµατα εφοδιασµού καυσίµων και ενισχυµένα συστήµατα καυσίµου κατάλληλα για κρυογονική αποθήκευση. Τα ελληνικά ναυπηγεία πρέπει να µεταβούν από την παραδοσιακή χαλυβουργία στην ψηφιακή ναυπηγική, χρησιµοποιώντας υπολογιστικά ελεγχόµενες κατεργασίες(CAE), ανάλυση πεπερασµένων στοιχείων και τρισδιάστατους εκτυπωτές για την κατασκευή πρωτότυπων εξαρτηµάτων.

Ο ενεργειακός µετασχηµατισµός της ναυτιλίας απαιτεί τεράστιους πόρους, µεγάλο µέρος των οποίων θα καταναλωθεί στην ανάπτυξη και την ωρίµανση των νέων ενεργειακών προϊόντων και τεχνολογιών, αλλά και στην αντίστοιχα απαιτούµενη ψηφιοποίηση. Η πρόβλεψη του ΙΜΟ και της Ε.Ε. είναι πως οι πόροι που θα συγκεντρωθούν από το Σύστηµα Εµπορίας Δικαιωµάτων Εκποµπών της Ε.Ε. (EU ETS) και τον παγκόσµιο µηχανισµό GFI του IMO πρέπει να επανεπενδύονται στρατηγικά στη ναυτιλία.

Η κατεύθυνσή τους σε ερευνητικά έργα, πειραµατικές εφαρµογές και πιλοτικές εγκαταστάσεις θα επιταχύνει την ωρίµανση νέων ενεργειακών προϊόντων όπως η πράσινη αµµωνία, το πράσινο µεθάνιο και τα συνθετικά καύσιµα. Παράλληλα, η χρηµατοδότηση καινοτόµων τεχνολογιών πρόωσης και αποθήκευσης ενέργειας, καθώς και υποδοµών ανεφοδιασµού, θα καταστήσει εφικτή τη σταδιακή απανθρακοποίηση του στόλου και θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή καινοτοµία και ανταγωνιστικότητα στον τοµέα.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr