Ανάλυση Economist: Γιατί ο Τραμπ γυρίζει την εμπορική πολιτική της Αμερικής πίσω στον 19ο αιώνα και ποιος θα το πληρώσει ακριβά

Λίγοι περίμεναν ότι θα το έφτανε τόσο μακριά. Σε μια εκπληκτική αλλαγή στην αμερικανική οικονομική πολιτική, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέβασε τους δασμούς σε όλους τους τομείς. Στις 2 Απριλίου, μιλώντας από τον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου, δήλωσε ότι η Αμερική θα επιβάλει εισφορές 10% σε όλες τις εισαγωγές συν υψηλότερους "ανταποδοτικούς" συντελεστές -πολύ υψηλότερους σε ορισμένες περιπτώσεις- για να εκδικηθεί τις χώρες που, κατά την άποψή του, έχουν φερθεί άδικα στην Αμερική. Συνυπολογίζοντας άλλους δασμούς που ανακοίνωσε μετά από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, το αποτέλεσμα είναι ότι μέσα σε δέκα εβδομάδες, έχει υψώσει ένα τείχος προστασίας γύρω από την αμερικανική οικονομία που μοιάζει με εκείνο των τελών του 1800

Για τον κ. Τραμπ τα μέτρα αποτελούν μια προσπάθεια να τερματιστεί οριστικά, μια μακρά εποχή όλο και πιο ελεύθερου παγκόσμιου εμπορίου. Το άνοιγμα αυτό, όπως υποστήριξε, επέτρεψε σε άλλες χώρες να "κλέψουν" την Αμερική. "Για χρόνια, οι σκληρά εργαζόμενοι Αμερικανοί πολίτες αναγκάζονταν να κάθονται στο περιθώριο καθώς άλλα έθνη γίνονταν πλούσια και ισχυρά, σε μεγάλο βαθμό εις βάρος μας... τώρα είναι η σειρά μας να ευημερήσουμε", είπε στην ομιλία του. Οι νέοι δασμοί - μακράν οι ευρύτεροι που έχει εφαρμόσει ποτέ - δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια "διακήρυξη οικονομικής ανεξαρτησίας", ανακοίνωσε ο κ. Τραμπ.

Αγνοεί όμως δύο γεγονότα: Ότι η παγκοσμιοποίηση έχει φέρει πρωτοφανή ευημερία στην Αμερική και ότι η χώρα του υπήρξε ο κύριος αρχιτέκτονας των κανόνων που στηρίζουν το διεθνές εμπόριο. Τώρα, αν ο κ. Τραμπ εφαρμόσει την πολιτική του, η οικονομική τάξη που οικοδομήθηκε αργά και σταθερά μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο θα είναι πλέον νεκρό γράμμα.

Ο κ. Τραμπ ονειρεύεται την ευημερία της Αμερικής στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η χώρα ήταν πολύ φτωχότερη από ό,τι σήμερα. "Μπορούμε να είμαστε τόσο πολύ πιο πλούσιοι από οποιαδήποτε χώρα, που δεν είναι καν πιστευτό", είπε. Επιχειρήσεις, επενδυτές και διπλωμάτες προσπαθούν ακόμη να κατανοήσουν τις λεπτομέρειες των νέων δασμών του κ. Τραμπ. Όμως, αν τις δει κανείς στο σύνολό τους, φαίνονται πιο ζοφερές από πολλά από τα χειρότερα σενάρια για τις εμπορικές πολιτικές του κ. Τραμπ, για τις οποίες γινόταν λόγος ακόμη και πριν από λίγες ημέρες.

Διαβάστε Επίσης

Κατρακυλούν οι μετοχές των εταιρειών Nike, Adidas και Puma μετά τους δασμούς Τραμπ

Οι εισαγωγές στην Αμερική θα αντιμετωπίζουν πλέον έναν σταθμισμένο μέσο δασμολογικό συντελεστή 24%, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Evercore ISI. Πρόκειται για μια δραματική αύξηση από το 2% περίπου πέρυσι.

Τόσο για τους Αμερικανούς όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο, δεν υπάρχει πολύς χρόνος για να προσαρμοστούν. Ο καθολικός δασμός 10% για όλες τις χώρες πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις 5 Απριλίου- οι αμοιβαίοι δασμοί που στοχεύουν σε χώρες με μεγάλα πλεονάσματα στο διμερές εμπόριο με την Αμερική θα ξεκινήσουν στις 9 Απριλίου. Για τον υπολογισμό των αμοιβαίων συντελεστών, ο Λευκός Οίκος αναφέρει ότι είχε ζυγίσει τους δασμούς κάθε χώρας έναντι της Αμερικής, μαζί με άλλες μετρήσεις, όπως η χειραγώγηση του νομίσματος και οι εμπορικοί φραγμοί, προτού διαιρέσει το ποσό περίπου στη μέση - μια πράξη μεγάλης καλοσύνης, όπως το έθεσε ο κ. Τραμπ. Ωστόσο, τα στοιχεία υπονοούν ότι οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ μπορεί απλώς να εξέτασαν το διμερές έλλειμμα της Αμερικής ως ποσοστό των εισαγωγών από κάθε χώρα προκειμένου να υπολογίσουν τα αμοιβαία ποσοστά, κάτι που θα ήταν μια εξαιρετικά χονδροειδής μεθοδολογία.

Βαρύ το κόστος και για την Ευρωπαϊκή Ένωση

Ως συνέπεια αυτής της προσέγγισης, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αντιμετωπίσει πλέον δασμούς 20%, η Ινδία 27% και το Βιετνάμ 46%. Η Κίνα, από την πλευρά της, θα δει συνολικούς δασμούς 65%, καθώς ο αμοιβαίος συντελεστής της θα συσσωρεύεται πάνω στις υφιστάμενες εισφορές. Ο κ. Τραμπ υποσχέθηκε επίσης να κλείσει ένα παραθυράκι που επιτρέπει στους ξένους κατασκευαστές, συχνά Κινέζους, να στέλνουν προϊόντα αξίας κάτω των 800 δολαρίων στην Αμερική χωρίς δασμούς, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει χάος στον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Μια μικρή ανακούφιση, είναι ότι οι δασμοί σε συγκεκριμένους τομείς, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας εισφοράς 25% στα αυτοκίνητα, θα εξαιρεθούν από τους συντελεστές της χώρας, πράγμα που σημαίνει ότι τα αυτοκίνητα που κατασκευάζονται, ας πούμε, στη Γερμανία θα αντιμετωπίσουν μόνο αυτή την προσαύξηση 25%, χωρίς τον πρόσθετο δασμό της ΕΕ πάνω σε αυτόν.

Η ίδια λογική ισχύει και για τις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα. Τα αγαθά από το Μεξικό και τον Καναδά, τους δύο μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, θα είναι επίσης απαλλαγμένα από δασμούς, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με την USMCA, ένα βορειοαμερικανικό εμπορικό σύμφωνο το οποίο ο κ. Τραμπ επαναδιαπραγματεύτηκε κατά την πρώτη του θητεία. Όσοι δεν το κάνουν θα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δασμούς 25%.

Αλλά αυτές είναι οι μόνες εξαιρέσεις. "Αν θέλετε ο δασμολογικός συντελεστής σας να είναι μηδενικός, τότε κατασκευάστε το προϊόν σας εδώ στην Αμερική", δήλωσε ο κ. Τραμπ. Μέχρι πρόσφατα πολλοί παρατηρητές επέμεναν να ελπίζουν και να ερμηνεύουν διαφορετικά τις δηλώσεις Τραμπ.

Προσπαθώντας να καταλάβεις το Τραμπ

Η πρώτη ερμηνεία ήταν ότι ήθελε να επιβάλει δασμούς, κυρίως για να αποκτήσει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα καθώς επεδίωκε παραχωρήσεις από άλλες χώρες. Η δεύτερη ήταν ότι ο πρόεδρος θα πειθαρχούσε στο χρηματιστήριο, για το οποίο νοιάζεται πολύ, και επομένως θα υποχωρούσε αν οι επενδυτές δυσανασχετούσαν με τις πολιτικές του.

Και οι δύο αυτές ερμηνείες, οι οποίες έχουν ήδη αποδυναμωθεί από το μπαράζ δασμών του κ. Τραμπ από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, φαίνονται ακόμη πιο άκυρες μετά τα σχόλιά του στις 2 Απριλίου. Όπως εξήγησε ο πρόεδρος -υποστηριζόμενος από στοιχεία από τηλεοπτικές συνεντεύξεις που έδωσε πριν από περίπου 40 χρόνια- υπήρξε σταθερά σκεπτικιστής του ελεύθερου εμπορίου, πιστεύοντας ότι οι άλλες χώρες εκμεταλλεύονται την Αμερική. Δεν κατηγόρησε τους ξένους ηγέτες για τις ενέργειές τους, λέγοντας ότι συμπεριφέρονται με σύνεση. Αντίθετα, έδειξε με το δάχτυλο τους προκατόχους του στον Λευκό Οίκο. Όσον αφορά το χρηματιστήριο, φάνηκε να υποβαθμίζει τη σημασία του, επιμένοντας ότι η πραγματική απόδειξη της επιτυχίας του θα προέλθει από την αναζωογόνηση των αμερικανικών εργοστασίων.

Το ερώτημα είναι τώρα πόσο άσχημα θα γίνουν τα πράγματα στις αγορές και, τελικά, στην πραγματική οικονομία τις επόμενες ημέρες και μήνες. Ο δείκτης S&P 500 των μεγάλων αμερικανικών επιχειρήσεων έχει υποχωρήσει σχεδόν 10% από τότε που έφτασε σε υψηλό ρεκόρ στα τέλη Φεβρουαρίου.

Μια τέτοια αναταραχή μπορεί να είναι μια μικρή πρόγευση του πόνου που περιμένει τους καταναλωτές και τις εταιρείες γενικότερα. Λόγω του μεγέθους και του εύρους των δασμών, συμπεριλαμβανομένων των ασιατικών χωρών, από το Μπαγκλαντές έως το Βιετνάμ, που προμηθεύουν βασικά αγαθά στην Αμερική, οι τιμές των καταναλωτών είναι βέβαιο ότι θα ανέβουν. Ο πληθωρισμός, ο οποίος είχε αρχίσει να επιστρέφει αργά αργά προς ένα ετήσιο ποσοστό 2%, μπορεί τώρα να ξεπεράσει το 4% πριν από το τέλος του έτους, σύμφωνα με την Capital Economics, μια εταιρεία ερευνών.

Στο μεταξύ, η ζημιά στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ είναι πιθανό να είναι πολύ πιο σοβαρή από ό,τι είχε φανταστεί κανείς προηγουμένως. Πριν από την ανακοίνωση των νέων δασμών, οι δείκτες του καταναλωτικού κλίματος είχαν πέσει και η επιχειρηματική αβεβαιότητα είχε εκτοξευθεί στα ύψη. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι πίστευαν ωστόσο ότι το χειρότερο σενάριο θα ήταν μια επιβράδυνση της οικονομίας. Αυτή η ψύχραιμη στάση μπορεί να ήταν λανθασμένη. Ο Mark Zandi του Moody's, πιστεύει ότι η ύφεση είναι αναπόφευκτη εάν εφαρμοστούν πλήρως οι εμπορικές πολιτικές που ανακοινώθηκαν.

Ο βραχυπρόθεσμος πόνος είναι ένα τίμημα που ο κ. Τραμπ φαίνεται πρόθυμος να πληρώσει για να εκπληρώσει το όραμά του. Μαζί με την αποκατάσταση της παραγωγικής ικανότητας της Αμερικής, οι εισφορές θα αποφέρουν, όπως υποστηρίζει, "τρισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια δολάρια" σε έσοδα για την κυβέρνηση, επιτρέποντάς της να μειώσει τους φόρους και να αποπληρώσει το εθνικό χρέος. Τέτοιες προβλέψεις είναι εξωπραγματικές: Το κόστος από τους μεγάλους, μόνιμους δασμούς που προστατεύουν μη ανταγωνιστικές εταιρείες θα υπερκαλύψει τα όποια πιθανά οφέλη. Αλλά ο κ. Τραμπ είναι πεπεισμένος ότι, μέσα στην ευφυΐα του, έχει δει το παγκόσμιο εμπόριο ως την απάτη που είναι. "Πρέπει να αρχίσουμε να φροντίζουμε τη χώρα μας τώρα", τόνισε.

Στην εικονική πραγματικότητα του κ. Τραμπ, η Αμερική -η πλουσιότερη και ισχυρότερη χώρα του κόσμου- είναι στ αλήθεια ένα θύμα και είναι καιρός να αντεπιτεθεί.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr