Εναλλακτική επιχειρηματικότητα: Επτά επιχειρηματικά success - stories που δεν τα γνωρίσαμε ως τέτοια…

Του Βασίλειου Κουφού, Principal Managing Partner, Capa Espilon

Ένα σημαντικό εργαλείο, προκειμένου ο σύγχρονος επιχειρηματίας να υλοποιήσει το όραμά του, αλλά και να επιτύχει στους ευρύτερους επαγγελματικούς του σχεδιασμούς, είναι η δυνατότητά του να καινοτομεί, αντιστεκόμενος στις into-the-box κοινοτυπίες, αφομοιώνοντας ταυτόχρονα τις απαιτήσεις των καιρών : αυθεντική πρωτοτυπία, πολυδιάστατη οπτική, ευελιξία στις απαιτήσεις και – προ πάντων – εφαρμογή βιώσιμων μοντέλων λειτουργείας, με αιχμή τη διαφάνεια, την ακεραιότητα, το σεβασμό στην αγορά και τον Ανταγωνισμό.

Προκειμένου να καταστήσω το σκεπτικό μου αυτό, ευκρινέστερο, θα ήθελα να σταθώ σε επτά μικρά παραδείγματα ανθρώπων, οι οποίοι μέσα από εντελώς διαφορετικούς δρόμους, άφησαν το ισχυρότατο αποτύπωμά τους, χαρίζοντας ταυτόχρονα – ακούσια ή όχι – μαθήματα επιχειρηματικής επιτυχίας.

One-man-show: Ο George Walton Lucas Jr. (1944 – )ελέγχει ένα από τα εκατοντάδες χιλιάδες πλάνα, του πλέον επιτυχημένου franchise στην ιστορία του θεάματος (και του επιχειρείν ίσως). Παρά ταύτα, προκειμένου να φθάσει πίσω από το φακό του πρώτου Star Wars, χρειάστηκε να υπομείνει την αμφισβήτηση σχεδόν του συνόλου της κινηματογραφικής βιομηχανίας, καθώς κανένα studio δεν μπορούσε να αντιληφθεί το bigger-than-life όραμα του Αμερικανού δημιουργού. Και όταν κατάφερε να πείσει τα αφεντικά της 20th Century Fox, στερήθηκε πόρων αλλά και μέσων, ολοκληρώνοντας το φιλμ μέσα σε μυθιστορηματικές αντιξοότητες. Η αρχική ημερομηνία εξόδου στις αίθουσες (25 Δεκεμβρίου 1976) χάθηκε, λόγω τεράστιων προβλημάτων στην τελική εφαρμογή των ειδικών εφέ, αλλά και συνολικά ολόκληρης της post production διαδικασίας. Έτσι, η νέα ημερομηνία – 25 Μαΐου 1977 – γέμιζε τους πάντες με δυσπιστία και νευρικότητα. Η ειρωνεία : η ταινία δεν είχε καν επίσημη αφίσα για να προωθηθεί ! Ωστόσο, τα σχεδόν $ 461 εκ. που εισέπραξε η Fox από το Box-Office, τα 6 βραβεία Oscar και οι υπόλοιπες 52 επίσημες διακρίσεις με τις οποίες τιμήθηκαν οι συντελεστές του project και, τέλος οι 8 επιπλέον συνέχειες συν τα spin-offs, συν το brand που δημιουργήθηκε, συν την κολοσσιαία συμφωνία με την Disney, δικαίωσαν μια σειρά εξαιρετικά συγκεκριμένων αρετών : την επιμονή στο τελικό αποτέλεσμα, τη στοχοπροσήλωση, τη σημασία στη λεπτομέρεια, την άρνηση στους αρνητές.

Επινοώντας την επανάσταση μέσω του style: Η Gabrielle Bonheur "Coco” Chanel (1883 – 1971), φωτογραφίζεται, στις αρχές της δεκαετίας του ’20 με μια άνετη, ριγέ ριχτή μπλούζα και με φαρδύ παντελόνι – επιλογές εντελώς αντίθετες με τα κοινωνικά και στιλιστικά στερεότυπα της εποχής. Πέραν αυτού, τα ίδια αυτά πατρόν, έντυσαν την επαναστατημένη γενιά του ’60 και του ’70, εξακολουθώντας να συνδέονται άμεσα με τις έννοιες του αντικομφορμισμού και της αμφισβήτησης, παρά τα σχεδόν πενήντα χρόνια που χωρίζουν την παραπάνω φωτογραφία, από τις λάσπες του Woodstock και τα χίππικα κοινόβια στο Λονδίνο και το Σαν Φρανσίσκο. Η Chanel δεν υπήρξε απλώς μια πρωτοπόρος – ουσιαστικά η έννοια της γυναικείας χειραφέτησης, παρήχθη "εξ ανάγκης", αφού η επιχειρηματική της επιτυχία (η οποία ξεκίνησε ήδη από το 1909) και η πολυσχιδής επίδραση που άσκησε ως παρουσία στην ευρύτερη κουλτούρα του 20ου αιώνα, καθιστούν το έργο της νεωτερικό ακόμη και στις ημέρες μας.

Αντικρίζοντας την Ιστορία προτού αυτή γραφτεί: o Benjamin Crowninshield Bradlee (1921 – 2014) μπροστά στο – έτοιμο να τυπωθεί – πρωτοσέλιδο της Washington Post, με την είδηση της παραίτησης του 37ου Προέδρου των Η.Π.Α. Ρίτσαρντ Μ. Νίξον. Με οδηγό του μια απλή, αλλά τόσο – εσκεμμένα ή όχι, δεν έχει σημασία – περιφρονημένη αντίληψη ("ο δημοσιογράφος οφείλει να λέει αυτά που ξέρει και όχι την αλήθεια"), μέσα σε μια τριετία (1971 – 1974) μπόρεσε να διαχειριστεί δύο τεράστιες δημοσιογραφικές αποκαλύψεις – τις μεγαλύτερες των τελευταίων 80 ή και 100 ετών – τη διαρροή των περίφημων Pentagon Papers και κυρίως το Σκάνδαλο Watergate – μέσω ενός κράματος, αξιοθαύμαστης τήρησης της Δεοντολογίας και μοναδικής ενημερωτικής αποτελεσματικότητας. Το παράγωγο αυτής της μεθόδου, υπήρξε, η αστραπιαία αναβάθμιση του brand μια μικρομεσαίας τοπικής εφημερίδας, σε εθνικό media – leader της ερευνητικής δημοσιογραφίας, η κοινωνική επιρροή του οποίου διατηρείται αναλλοίωτη έως σήμερα. Ο δε τίτλος της Washington Post έχει ταυτιστεί, έκτοτε, άρρηκτα με την έννοια της έγκυρης ειδησεογραφικής αποκάλυψης, η οποία στόχο έχει τη διαφώτιση – και όχι την ποδηγέτηση – της κοινής γνώμης. Χωρίς τον Bradlee η Ιστορία θα είχε γραφτεί πολύ διαφορετικά.

Η ευθυγράμμιση του Απολύτως Πνευματικού με το Απόλυτα Εμπειρικό: Ο Salvador Felipe Jacinto Dalí i Domènech ή επί το κοσμικότερον Salvador Dalí (1904 – 1989), επιμελείται μια λεπτομέρεια στον περίφημο Christ of Saint John of the Cross (1951), παρουσιάζοντας με απόλυτη ευκρίνεια τις τρεις διαστάσεις όπως αυτές αποκαλύπτονται με τη χρήση των δύο διαστάσεων. Πολλές δεκαετίες πριν τη χρήση του 3D ως μέσου για την επίτευξη ακρίβειας στην απεικόνιση, ο Dalí είχε καταφέρει να σχεδιάσει, το πλέον, άρτιο και τεχνικά ολοκληρωμένο blueprint του μέλλοντος της Εικόνας, την εποχή που αυτή, μέσω της τηλεόρασης, ξεκινούσε να επιβάλλεται ολοκληρωτικά ως προαπαιτούμενο κάθε είδους οπτικής και αισθητικής. Ακόμη και τώρα, ένα μικρό παιδί μπορεί να αντιληφθεί οπτικά τη γεωμετρική απόδοση της έννοιας του κύβου, αντικρίζοντας τον Εσταυρωμένο.

Πάντοτε μία ιδέα μπροστά: ο Andreas Nikolaus "Niki” Lauda (1949 – 2019), αποτιμά με ιδιαίτερη προσοχή την επόμενη λεπτομέρεια που θα του αποδώσει ένα επιπλέον δευτερόλεπτο ταχύτητας. Ευφυής μηχανικός, άψογος πιλότος και δεινός fundraiser, ο Αυστριακός οδηγός, αποποιήθηκε τη σταθερότητα μιας εξασφαλισμένα επιτυχημένης σταδιοδρομίας στο χώρο της βαριάς βιομηχανίας, ώστε να κατακτήσει ολοκληρωτικά την πίστα της Formula 1. Πλήρωσε βαρύ τίμημα (με το γνωστό ατύχημα της 1ης Αυγούστου του 1976 στην Nürburgring), αλλά ο τρόπος που διαχειρίστηκε αυτό το τραγικό περιστατικό συνολικά, απογείωσε τη φήμη και την ποιότητά του. Όμως το σπουδαιότερο επίτευγμά του, ολοκληρώθηκε στην πρώτη φάση της καριέρας του. Με την συμπαράσταση του ίδιου του Enzo Ferrari και του γενικού διευθυντή της Scuderia, Luca Cordero di Montezemolo, επιχείρησε και πέτυχε ένα εντυπωσιακό rebranding ενός προϊόντος που άρχιζε να φθείρεται σοβαρά τα πρώτα χρόνια του ’70. Ο Lauda δούλεψε το project ως PM, user και QA ταυτόχρονα. Εάν δεν είχε τρέξει στην Nürburgring, κανένας δεν γνωρίζει που θα είχε φθάσει η προστιθέμενη αξία της Ferrari σήμερα.

Κατευθύνοντας εκ των έσω: ο Hendrik Johannes Cruijff (1947 – 2016) διευθύνει ταυτόχρονα την ομάδα, το project και το χώρο. Γνήσιος Ολλανδός, ο Cruijff εφάρμοσε στο ποδόσφαιρο, αυτό που έμαθε ενστικτωδώς : Διαχειριζόταν το χώρο που θα έπρεπε να δημιουργήσει. Η Ολλανδία, ένα τεχνητό δημιούργημα προσχώσεων και φραγμάτων, απειλείται συνεχώς από την εισβολή των υδάτων της Βόρειας Θάλασσας. Η διαρκής αυτή εγρήγορση, είναι δεύτερη φύση για τους κατοίκους της πορτοκαλί χώρας. Ο Cruijff δεν ήταν εξαίρεση. Απλώς γενίκευσε αυτή τη λογική : έμαθε από πάρα πολύ μικρός να μετατρέπει το μειονέκτημα σε πλεονέκτημα. Και κατάφερε να την υλοποιήσει επιτυχημένα και στα τρία brands που λανσάρισε : τον AFC Ajax, την FC Barcelona και την Εθνική Ομάδα της Ολλανδίας. Πριν από αυτόν, οι παραπάνω ομάδες, είχαν μηδενικό εκτόπισμα στο χώρο του διεθνούς ποδοσφαίρου. Μετά από το πέρασμά του, κάθε ένα κλαμπ, είχε αλλάξει εντελώς : Ο AFC Ajax το 1973 είχε κατακτήσει τρία ευρωπαϊκά πρωταθλήματα και ένα διηπειρωτικό. Η FC Barcelona από ιδρύσεως της, 71 χρόνια πριν την έλευση του Cruijff, είχε καταλάβει 42 τίτλους (χωρίς κανένα Κύπελλο Πρωταθλητριών Ομάδων Ευρώπης). Αντίθετα, από το 1974 και μετά έχει κατακτήσει 44 τρόπαια – ανάμεσα τους 5 Κύπελλα Πρωταθλητριών. Η Εθνική Ομάδα της Ολλανδίας τέλος, ανύπαρκτη σε κάθε είδους διοργάνωση έως το 1971, οδηγήθηκε σε δύο συνεχείς τελικούς παγκοσμίου κυπέλλου (1974,1978) και κατόπιν σε άλλον έναν (2010). Το σπουδαιότερο όμως επίτευγμα του Cruijff, ήταν η αποδοχή της ολιστικής φιλοσοφίας του : όλες οι κατοπινές επιτυχίες των ομάδων που συμμετείχε (και ήταν πάρα πολλές), οφείλουν την ύπαρξη τους σε εκείνον, καθώς η λειτουργική δομή τους, από τον τρόπο διοικητικής οργάνωσης έως το ακολουθούμενο ποδοσφαιρικό σύστημα, φέρουν αναλλοίωτη τη σφραγίδα του. Εάν ο Cruijff δεν είχε ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο, είναι πολύ πιθανόν να μην είχαν αναδειχθεί ονόματα όπως ο Messi, ο Guardiola και ο van Basten, η AC Milan δεν θα είχε απογειωθεί την περίοδο 1988 – 1994 και η Εθνική Ομάδα της Ολλανδίας δεν θα κατακτούσε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1988. Και αυτές είναι μόνον ελάχιστες από τις καταμετρημένες απώλειες αυτού του σεναρίου.

Προσήλωση στο στόχο: ο Eugene Francis "Gene” Kranz (1933 – ), Chief Flight Director της NASA, μηχανικός αεροσκαφών και πιλότος, αφοσιωμένος παρακολουθεί την εξέλιξη μιας διαστημικής πτήσης. Ο Kranz υπήρξε ο Διευθυντής του Κέντρου Επανδρωμένων Αποστολών της NASA κατά το δυσκολότερο στάδιο του Αμερικάνικου Διαστημικού Προγράμματος – αυτού που κατέληξε στην επίτευξη του στόχου για την κατάκτηση της Σελήνης (1966 – 1972). Η παρουσία του συνδέθηκε με τη διαχείριση δύο τεράστιων κρίσεων : η πρώτη, την 20η Ιουλίου 1969, όπου μια σειρά τεχνικών προβλημάτων απείλησε σοβαρά με ματαίωση την πρώτη προσσελήνωση. Η δεύτερη, από την 13η έως την 17η Απριλίου 1970, όταν εξελίχθηκε το δράμα της αποστολής Απόλλων 13, όπου υπήρξε σοβαρή πιθανότητα να χάσουν τη ζωή του τα τρία μέλη του πληρώματος, μετά από έκρηξη στη δεξαμενή καυσίμων. Από την ίδια εκείνη στιγμή, ο όρος "Διαχείριση Κρίσεως” , απέκτησε την εννοιολογική πληρότητα και την δομική επάρκεια, που σήμερα γνωρίζουμε, αλλά και εφαρμόζουμε όταν χρειαστεί.

Το σύντομο συμπέρασμα: το επιχειρείν δεν είναι κάτι το ουδέτερο, το τεχνικό, το εξαιρετικά συγκεκριμένο και το αυστηρά προσδιορισμένο. Το επιχειρείν είναι μορφή συμπεριφοράς με έντονες οικονομικές πτυχές. Αποτελεί αποτέλεσμα του – κάθε είδους – περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αναπτύσσεται και εν τέλει είναι τρόπος ζωής. Η απόλυτη και ουσιαστική επιτυχία της Ελλάδας στην 3η της εκατονταετία ως σύγχρονο κράτος, θα είναι η αφομοίωση αυτής της τόσο απλής ιδέας.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr