Το περιεχόμενο της «επιστολής Τσακαλώτου» την οποία και έστειλε πέρυσι τα Χριστούγεννα θα… υπενθυμίσουν οι εκπρόσωποι των θεσμών στον Έλληνα υπουργό με το που θα καταφτάσουν τη Δευτέρα για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις της 3ης αξιολόγησης.
Τα μηνύματα έφτασαν ήδη από χθες από τις Βρυξέλλες. Οι δανειστές, πολύ δύσκολα θα συμφωνήσουν στο να διανεμηθεί το «έκτακτο μέρισμα» -αν τελικώς υπάρξει συμφωνία ότι υπάρχει υπέρβαση του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος- μόνο για την ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων και θα απαιτήσουν να μοιραστούν τα χρήματα και στους τρεις τομείς που συμφωνήθηκαν από πέρυσι.
Πριν καν ξεκινήσουν σε επίπεδο επικεφαλή οι διαπραγματεύσεις για την ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης, κυβερνητικά στελέχη έχουν εντείνει το τελευταίο διάστημα τη ρητορική περί του έκτακτου μερίσματος. Αρχικά, ειπώθηκε –και καταγράφηκε στο προσχέδιο του προϋπολογισμού- ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 θα είναι 2,2%, επίδοση μάλιστα η οποία ενσωματώνει και μια δαπάνη της τάξεως των 800 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτηθεί το έκτακτο μέρισμα. Στη συνέχεια, άλλα κυβερνητικά στελέχη έσπευσαν να μοιράσουν αυτό το ποσό στα φτωχότερα νοικοκυριά.
Το σχέδιο για φέτος προβλέπει ότι θα μοιραστεί ένα ποσό της τάξεως των 800-1000 ευρώ στους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Η σχετική δαπάνη θα γίνει μέσα στον Δεκέμβριο ώστε να μην επηρεαστεί ο προϋπολογισμός του 2018 στο σκέλος των δαπανών κάτι που δεν θέλει ούτε η ελληνική πλευρά δεδομένου ότι πρέπει να φτάσουμε το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% χωρίς να μας ζητήσουν νέα μέτρα.
Αυτή όμως είναι η θέση της ελληνικής πλευράς. Οι δανειστές, θα επικαλεστούν τα συμφωνηθέντα και η επιχειρηματολογία τους θα έχει ως εξής:
1. Η επιστολή Τσακαλώτου δεσμεύει την ελληνική κυβέρνηση ότι αν υπάρξει και στο μέλλον υπεραπόδοση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί, σε συμφωνία με τους θεσμούς, «σε στοχευμένα μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας [...] και/ή για τη μείωση των φορολογικών βαρών [...] για τη δημιουργία ενός “μαξιλαριού ρευστότητας” (cash buffer) ή/και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών». Δηλαδή, αν η υπεραπόδοση συμφωνηθεί ότι είναι 800 εκατ. ευρώ, οι δανειστές δεν θα συμφωνήσουν στο να διοχετευτεί όλη η ρευστότητα μόνο στον πρώτο πυλώνα (σ.σ κοινωνική προστασία) αλλά θα θελήσουν να διατεθούν χρήματα και για το cash buffer (σ.σ το μαξιλάρι ρευστότητας που πρέπει να δημιουργηθεί ενόψει της εξόδου της Ελλάδας στις αγορές και το οποίο θα πρέπει να ανέλθει τουλάχιστον στα 10 δις. ευρώ) αλλά και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Όσον αφορά στη μείωση των φορολογικών βαρών, είναι πιθανό να ζητηθεί να μην ισχύσει για το 2018 η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα 32 νησιά του Αιγαίου όπως προβλέπει η νομοθεσία, παρέμβαση η οποία ούτως ή άλλως έχει περιορισμένο δημοσιονομικό κόστος. Αν οι δανειστές επιμείνουν μέχρι τέλος στο να τηρηθεί η επιστολή Τσακαλώτου, αυτό σημαίνει ότι το κοινωνικό μέρισμα θα είναι είτε μικρότερο από τα 800-1000 ευρώ που εξαγγέλλονται είτε θα αφορούν σε σαφώς λιγότερους δικαιούχους.
2. Η ελληνική πλευρά «ξεχνάει» ότι το ΔΝΤ δεν έχει συμφωνήσει ακόμη στο ότι θα υπάρξει υπέρβαση στο πρωτογενές πλεόνασμα του 2017. Όπως προκύπτει και από την τελευταία έκθεση, βλέπει πλεόνασμα μόλις 1,7% δηλαδή οριακά χαμηλότερα από τον στόχο που προβλέπει το μνημόνιο (σ.σ για το 2017, το μνημόνιο του ΔΝΤ, συμφωνεί με το μνημόνιο του ESM). Άρα, πριν καν φτάσουμε στη συζήτηση για το πώς θα διατεθεί το πλεόνασμα του 2017, θα πρέπει να συμφωνήσουμε με τους δανειστές αν…υπάρχει.