Τον φάκελο των κλειστών ακινήτων θα ανοίξει στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός ανακοινώνοντας πακέτο παρεμβάσεων με στόχο την αύξηση της προσφοράς ακινήτων και της συγκράτησης των τιμών πώλησης αλλά και των ενοικίων. Στην χθεσινή συνέντευξη που παραχώρησε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε την ανάγκη να αξιοποιηθεί το υφιστάμενο κτηριακό δυναμικό καθώς μέτρα όπως η κοινωνική αντιπαροχή θα χρειαστούν 2-3 χρόνια για να αρχίσουν να αποδίδουν τους πρώτους καρπούς. Στην απάντησή του μάλιστα, συμπεριέλαβε και την λέξη "αντικίνητρα" ερωτώμενος σχετικά για το πώς θα αξιοποιηθούν τα κλειστά ακίνητα. Χαρακτηριστικό το ακόλουθο απόσπασμα της συνέντευξης:
"Κυριάκος Μητσοτάκης: Η βασική μας έμφαση θα δοθεί αφενός στη στήριξη του εισοδήματος των ενοικιαστών και αφετέρου στο να αυξήσουμε την προσφορά σπιτιών τα οποία σήμερα είναι κλειστά και πρέπει οπωσδήποτε να μπουν στην αγορά, έτσι ώστε να ισορροπήσει η αγορά σε επίπεδα τα οποία να είναι χαμηλότερα από τα σημερινά.
Βασίλης Χιώτης: Ως προς αυτό έχετε να μας πείτε κάτι πιο συγκεκριμένο; Πώς θα αυξηθεί η προσφορά από τα κλειστά σπίτια;
Νότης Παπαδόπουλος: Πώς θα ανοίξουμε τα 700.000, δηλαδή, κλειστά σπίτια.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Με κατάλληλα εργαλεία χρηματοδοτικά, κίνητρα και αντικίνητρα για το πώς κάποιος δεν θα κρατάει το σπίτι του κλειστό. Κάντε λίγο υπομονή. Νομίζω ότι είναι ένα ζήτημα το οποίο θα μας απασχολήσει.
Νότης Παπαδόπουλος: Θα τα πείτε στη ΔΕΘ αυτά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Θα μας απασχολήσει στη ΔΕΘ.
Γύρω από τα κλειστά ακίνητα έχουν καλλιεργηθεί το τελευταίο διάστημα αρκετοί "μύθοι" που αφορούν ακόμη και στον αριθμό τους. Επικαιροποιημένη και πλήρης εικόνα δεν υπάρχει. Τα κλειστά ακίνητα δηλώνονται στα έντυπα της εφορίας αλλά προς το παρόν δεν έχουν γίνει διασταυρώσεις ώστε να καταγραφούν οι λόγοι για τους οποίους είναι κλειστά. Υπάρχει η παράμετρος της παλαιότητας και της κακής κατάστασης του ακινήτου, υπάρχει το θέμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος (κατακερματισμός κλπ), υπάρχει το ζήτημα των χρεών και της δέσμευσης της περιουσίας, υπάρχει και το θέμα της φοροδιαφυγής (σ.σ ακίνητα εμφανίζονται ψευδώς ως κλειστά για να μην δηλώνεται το εισόδημα που αποδίδουν).
Ο λόγος για τον οποίο η ανακοίνωση των μέτρων που θα υιοθετηθούν μετατίθεται για το φθινόπωρο δεν έχει να κάνει μόνο με την εξεύρεση του δημοσιονομικού χώρου που θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση των κινήτρων αλλά και με την καλύτερη καταγραφή της κατάστασης. Το ότι υπάρχουν 700.000 κλειστά ακίνητα είναι ένα στοιχείο που πηγάζει από την απογραφή ακινήτων της ΕΛΣΤΑΤ. Ο πραγματικός αριθμός μάλιστα πλησιάζει στις 800.000. Όμως, σε αυτό τον αριθμό η Στατιστική Αρχή ενσωματώνει και τα εξοχικά εκτιμώντας ότι παραμένουν ανεκμετάλλευτα για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
Επίσης, η απογραφή ακινήτων έγινε το 2021 και τα τέσσερα χρόνια που έχουν περάσει είναι πολύ έντονα για την κτηματαγορά κάτι που σημαίνει ότι η εικόνα μπορεί να έχει αλλάξει. Προσπάθεια καλύτερης απεικόνισης της κατάστασης θα κάνει η ΑΑΔΕ με το Μητρώο Ιδιοκτησίας Ακινήτων. Το πότε θα υπάρχει μια καλύτερη εικόνα δεν είναι ακόμη σαφές ωστόσο, ο στόχος είναι μέσα από τη συγκέντρωση όλης της πληροφορίας που σήμερα υπάρχει διάσπαρτη σε διάφορες βάσεις δεδομένων, να αποκαλυφθεί η χρήση (η η μη χρήση των ακινήτων).
Για τα κλειστά ακίνητα, προς το παρόν έχουν υιοθετηθεί φορολογικά κίνητρα αλλά και επιδοτήσεις. Το πρόγραμμα "ανακαινίζω νοικιάζω" προσφέρει έως και 8.000 ευρώ επιδότηση για την ανακαίνιση και μακροχρόνια μίσθωση ακινήτων που παραμένουν κλειστά επί τρία χρόνια. Επίσης, στη φορολογική νομοθεσία ενσωματώθηκε διάταξη που απαλλάσσει πλήρως από τον φόρο, το εισόδημα από ενοίκια μακροχρόνιας μίσθωσης. Αρκεί το σπίτι να είναι κλειστό για μια τριετία. Προς το παρόν, η ανταπόκριση σε αυτά τα μέτρα δεν είναι μεγάλη. Έτσι, οι όροι, η επέκταση των προγραμμάτων είναι θέματα που θα μπουν στο τραπέζι της συζήτησης.
Όσον αφορά στα αντικίνητρα για τα οποία μίλησε ο πρωθυπουργός, υπάρχει η πρόταση "έξτρα φόρου" (κυρίως μέσω του ΕΝΦΙΑ) για τα κλειστά ακίνητα όμως είναι ένα μέτρο που μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στην αγορά, ειδικά αν δεν συνδυαστεί με ένα ευνοϊκό περιβάλλον με κίνητρα για την αξιοποίηση των κλειστών ακινήτων.