Κωστής Χατζηδάκης: Η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή της προσπάθειας για την κλιματική ουδετερότητα

InTime

Η συνέντευξη του υπουργού Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη στο TheTOC

Ερ: Η κλιματική κρίση είναι για πολλούς το νούμερο ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Αλλά στην Ελλάδα είδαμε τι σημαίνει κλιματική κρίση τα τελευταία χρόνια. Είδαμε τις φωτιές στα δάση να πολλαπλασιάζονται και να μην σβήνουν, είδαμε και πρωτοφανείς για τα ελληνικά δεδομένα πλημμύρες, είδαμε παρατεταμένους καύσωνες που κάνουν τη ζωή εξαιρετικά δύσκολη το καλοκαίρι ειδικά στα αστικά κέντρα…Αυτή θα είναι η κανονικότητα πλέον τα επόμενα χρόνια;

Απ: Δεν έχουμε πλέον ενδείξεις. Έχουμε αποδείξεις. Όλα τα παραδείγματα ακραίων καιρικών φαινομένων που αναφέρετε, το έχουν καταστήσει πλέον σαφές ακόμη και στους πιο δύσπιστους:

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και επηρεάζει όλες τις χώρες. Δεν μπορούμε να της κλείσουμε την πόρτα. Και απειλεί την καθημερινότητά μας, τις περιουσίες μας, και σε ακραίες περιπτώσεις ακόμη και τις ίδιες μας τις ζωές. Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, καμία κυβέρνηση δεν δικαιούται να αδρανήσει. Και, ενώ μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, η κυβέρνηση έχει θέσει πολύ ψηλά στην ατζέντα το ζήτημα. Όχι θεωρητικά. Αλλά στην πράξη:

Στο πρώτο επίπεδο, έχουμε θέσει την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή των ευρωπαϊκών προσπαθειών για την κλιματική ουδετερότητα. Με την προώθηση της απολιγνιτοποιήσης, την αύξηση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, την πολιτική ενεργειακής εξοικονόμησης, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών.

Στο δεύτερο επίπεδο, έχουμε ενισχύσει τη δυνατότητα της Πολιτείας να ανταποκρίνεται σε έκτακτα φαινόμενα. Η ίδρυση του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Το 112, το οποίο σώζει ζωές. Το πρόγραμμα Αιγίς για την αναβάθμιση και θωράκιση της Πολιτικής Προστασίας και της Πυροσβεστικής. Στο τρίτο επίπεδο, έχουμε ενισχύσει την ικανότητα της Πολιτείας να επουλώνει τις πληγές που προκύπτουν από τις φυσικές καταστροφές, αυξάνοντας τόσο τα ίδια τα κονδύλια για τις αποζημιώσεις όσο και τις ταχύτητες με τις οποίες τα δίνουμε. Έχουν ήδη γίνει πολλά, αλλά θα γίνουν περισσότερα!

Ερ: Παραδόξως όμως, στον πολιτικό διάλογο, το θέμα έχει περιθωριακή θέση, αν συζητείται καθόλου. Πώς εξηγείται το φαινόμενο;

Απ: Συζητείται όταν υπάρχουν φυσικές καταστροφές. Αλλά, γενικά μιλώντας, έχετε δίκιο στην παρατήρησή σας. Mπορεί να εξηγηθεί με διάφορους τρόπους: Πρώτον, η κλιματική αλλαγή ήταν πάντα ένα πρόβλημα που αφορούσε το μέλλον. Με αποτέλεσμα η προσοχή συνήθως να πέφτει σε πιο άμεσα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα. Βέβαια, με την αυξανόμενη ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων τα τελευταία χρόνια αυτό αλλάζει. Δεύτερον, μπορεί να υπάρχουν και συμφέροντα ή ακόμη και πολιτικά κόμματα τα οποία να αντιτίθεται σε πράσινες πρωτοβουλίες. Το έχουμε δει και στη χώρα μας για παράδειγμα με τα κινήματα εναντίον των ανεμογεννητριών.

Τρίτον, είναι η έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης η οποία μπορεί να οδηγεί σε υποτίμηση του ζητήματος τόσο από τους πολίτες όσο και από τους πολιτικούς. Η προσπάθεια που έχουμε κάνει πάντως από το 2019 μέχρι σήμερα στο μέτωπο της αντιμετώπισης τόσο των αιτίων όσο και των συνεπειών της κλιματικής κρίσης, όπως σας την περιέγραψα, έχει νομίζω οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στα ζητήματα αυτά.

Ερ: Το κόστος για τις πλημμύρες στη Θεσσαλία υπολογίζεται στα 3 δις όπως είπε ο πρωθυπουργός. Και το ερώτημα είναι, ακόμα και αν καλυφθεί αυτό το ποσό, πώς θα μπορέσει να συνεχίσει να καλύπτεται και τα επόμενα χρόνια;

Απ: Η κυβέρνηση ήδη από το 2019, και με αφορμή τον Ιανό, θέσπισε μέτρα αρωγής όσων πλήττονται από τις φυσικές καταστροφές. Δημιουργήσαμε ειδική γραμμή στον προϋπολογισμό ύψους 300 εκατ. ευρώ για τέτοιου είδους δράσεις. Η γραμμή αυτή μάλιστα από το 2024 διπλασιάζεται στα 600 εκατ. ευρώ. Ειδικά για τις καταστροφές του καλοκαιριού κινητοποιήθηκαν ευρωπαϊκά κονδύλια 2,25 δις. ευρώ.

Η Πολιτεία είναι, λοιπόν, εδώ, δρα και με τη βοήθεια και της ΕΕ και θα συνεχίσει να το κάνει. Το βλέπουμε, ωστόσο, και σε πιο ανεπτυγμένες χώρες. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν ολοένα και μεγαλύτερες καταστροφές. Και ενώ τώρα η οικονομία μας πάει καλά και μπορούμε να δράσουμε ουσιαστικά, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο κρατικός προϋπολογισμός θα μπορεί πάντα να το κάνει. Πρέπει, λοιπόν, να χρησιμοποιούμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Γι’αυτό το λόγο δρομολογήσαμε, για παράδειγμα, δύο πρώτα μέτρα τα οποία θα ισχύσουν από 01.01.2024:

Πρώτον, όσοι ασφαλίζουν τα ακίνητά τους για φυσικές καταστροφές θα έχουν μία έκπτωση της τάξης του 10% από τον ΕΝΦΙΑ στα πλαίσια ενός συστήματος που θα ενθαρρύνει την ασφάλιση της περιουσίας έναντι φυσικών καταστροφών.

Και, δεύτερον, καθίσταται υποχρεωτική η ιδιωτική ασφάλιση για όλες τις επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ. Αυτά είναι δύο πρώτα βήματα στην κατεύθυνση που έχουν ήδη εδώ και χρόνια ακολουθήσει άλλες προηγμένες χώρες. Δεν πρέπει, όμως, να σταματήσουμε εδώ.

Το θέμα της υποχρεωτικής ασφάλισης των περιουσιών, των σπιτιών, των επιχειρήσεων από φυσικές καταστροφές πρέπει να το δούμε πολύπλευρα!

Ερ: Σε κάθε περίπτωση είναι σαφές υποθέτω ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι υπόθεση συνολικά της Ευρώπης. Υπάρχει συναντίληψη μεταξύ των εταίρων για την κρισιμότητα της υπόθεσης; Τα συμπεράσματα των G20 άφησαν όλο τον κόσμο απογοητευμένο…

Απ: Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι ένα ζήτημα που αφορά όχι μόνο την Ευρώπη, αλλά και τον πλανήτη συνολικά και απαιτεί κοινές προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται στο επίπεδο των G20, έχουν τη σημασία τους για τον τρόπο που η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή. Από την άλλη πλευρά, οι G20 είναι ένα ποικιλόμορφο σχήμα που αποτελείται από ανεπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες, χώρες του παγκόσμιου Βορρά και το παγκόσμιου Νότου, με διαφορετικά συμφέροντα και προτεραιότητες.

Υπάρχουν συνεπώς όρια στο βαθμό συναίνεσης που μπορεί να επιτευχθεί. Είχαμε, ωστόσο, μία επί της αρχής θετική είδηση από την συμβιβαστική συμφωνία που επετεύχθη στο πλαίσιο του COP28 για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Απομένει, βέβαια, να δούμε πώς θα εφαρμοστεί αυτή η απόφαση.

Να σημειώσουμε, ωστόσο, ότι η ΕΕ έπαιξε εδώ κρίσιμο ρόλο ως "ρυμουλκός" της παγκόσμιας κοινότητας προς την σωστή κατεύθυνση. Σίγουρα δεν βλέπουν και οι 27 χώρες με ακριβώς τον ίδιο τρόπο τα ζητήματα αυτά. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ΕΕ είναι εκείνη που πρωτοπορεί σε παγκόσμιο επίπεδο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης: με το Ευρωπαϊκό Green Deal, με το Fit for 55, με το repowerEU. Η Ευρώπη πιστεύω, λοιπόν, μπορεί να παίξει έναν καθοριστικό ρόλο στην προστασία τον πλανήτη.

Ερ: Μήπως χρειάζεται και μια σοβαρή συζήτηση και ενημέρωση της κοινής γνώμης; Στην Ελλάδα ακόμα υπάρχουν, όπως σημειώσατε κι εσείς, αντιδράσεις στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας…Και ακόμα πότε μπορεί η Ελλάδα να απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα; Η ακόμα το σχέδιο είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας;

Απ: Η συζήτηση και η ενημέρωση της κοινής γνώμης είναι σημαντικά για να αντιμετωπιστούν πιθανές αντιδράσεις και να επιτευχθεί μια συναινετική προσέγγιση προς την αλλαγή του ενεργειακού μας μοντέλου. Σημαντικά είναι και τα κίνητρα που δίνονται και πρέπει να δίνονται στις τοπικές κοινωνίες από τους επενδυτές για την εγκατάσταση π.χ. ανεμογεννητριών.

Με τους πολίτες συμμάχους θα πετύχουμε πολύ γρηγορότερα τους στόχους μας. Ας μην υποτιμούμε πάντως την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Σας μίλησα ήδη για μία σειρά πολιτικών που έχουμε βάλει μπροστά ήδη από την προηγούμενη τετραετία για την ηλεκτροκίνηση, την ενεργειακή εξοικονόμηση, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, τις ΑΠΕ. Για παράδειγμα, χάρη στην ενεργειακή μας στρατηγική και έμφαση στις ΑΠΕ, η Ελλάδα έφτασε να είναι 7η χώρα παγκοσμίως στη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Ποιος θα το πίστευε αυτό πριν από 10 ή 20 χρόνια; Δεν το θεωρώ, επομένως, καθόλου σενάριο επιστημονικής φαντασίας για τη χώρα μας να μπορέσει να απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα, σε ένα μεσοπρόθεσμο βεβαίως ορίζοντα. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις και η κυβέρνησή μας έχει και την πολιτική βούληση ώστε να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Ερ: Είναι στους άμεσους σχεδιασμούς της κυβέρνησης η έκδοση των πρώτων "πράσινων ομολόγων" ώστε να χρηματοδοτηθούν έργα αντιμετώπισης της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης; Δεν άνοιξε ο δρόμος τώρα που ανακτήσαμε και την επενδυτική βαθμίδα;

Απ: To Ελληνικό Δημόσιο είχε προσφύγει στις αγορές με έκδοση πράσινων ομολόγων, πολύ πριν την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας. Στο πλαίσιο αυτό έχει γίνει και η τελική επεξεργασία του σχεδίου "Πλαισίου έκδοσης πράσινων ομολόγων". Ταυτοχρόνως, έχουμε διασφαλίσει την άντληση ευρωπαϊκών κονδυλίων πολλών δισεκατομμυρίων σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, τόσο μέσω του Next Generation EU όσο και μέσω των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων, από τα οποία αναμένεται να χρηματοδοτηθούν πολλά "πράσινα έργα". Μία πρόσφατη ενίσχυση αυτής της πολιτικής ήταν μία επιπλέον χρηματοδότηση που ξεπερνάει τα 5 δισ. ευρώ είτε με πρόσθετα δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης είτε μέσω του RepowerEU.

Ο ΟΔΔΗΧ, τόσο για το 2022 όσο και για το 2023, είχε περιλάβει στα σχετικά ετήσια δανειακά προγράμματα την πρόβλεψη εν δυνάμει έκδοσης πράσινου ομολόγου, αναλόγως των εκάστοτε συνθηκών της αγοράς, την αποφυγή "διπλής" χρηματοδότησης των σχετικών "πράσινων έργων", αλλά και την αυστηρή προϋπόθεση ύπαρξης του σχετικού δημοσιονομικού χώρου. Στην ίδια λογική αναμένεται να κινηθεί και η "εκδοτική" στρατηγική και για το 2024.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr