Η λαθρεπιβίβαση – ή αλλιώς η εισιτηριοδιαφυγή – έχει εξελιχθεί σε πραγματική "μάστιγα" για τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας. Τα λεωφορεία, κυρίως, πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα, καθώς αποτελούν το πιο εύκολο πεδίο δράσης για όσους θεωρούν πως το εισιτήριο είναι… προαιρετικό.
Αν και το μετρό θεωρείται πιο ασφαλές λόγω του κλειστού του συστήματος, το φαινόμενο δεν λείπει ούτε εκεί. Όλο και περισσότεροι "κολλούν” πίσω από τον συνεπή επιβάτη, περνώντας τις μπάρες χωρίς να επικυρώσουν το δικό τους εισιτήριο. Όσοι χρησιμοποιούν τα μέσα σταθερής τροχιάς το διαπιστώνουν καθημερινά. Έτσι, γεννήθηκε ο νέος πρωταγωνιστής των αστικών συγκοινωνιών: ο "ηλεκτρονικός τζαμπατζής”.
Σύμφωνα με την έκθεση πεπραγμένων του ΟΑΣΑ για το 2024, οι έλεγχοι κομίστρου σε ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ ήταν σημαντικά αυξημένοι σε σχέση με το 2023, όμως το σώμα ελεγκτών αποτελεί τον "αδύναμο κρίκο" στην αλυσίδα της προσπάθειας για περιορισμό της εισιτηριοδιαφυγής. Παρά το γεγονός ότι πέρσι ο αριθμός τους αυξήθηκε, ακόμα θεωρείται ανεπαρκής για να καλύψει το δίκτυο των αστικών συγκοινωνιών της πρωτεύουσας, το οποίο εξυπηρετεί εκατοντάδες χιλιάδες επιβάτες καθημερινά.
Το πραγματικό μέγεθος της λαθρεπιβίβασης παραμένει αδιευκρίνιστο. Υπολογίζεται ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό 15%-20% των επιβατών στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ επικυρώνουν το εισιτήριό τους. Το ποσοστό αυτό όμως δεν αποτυπώνει πλήρως την πραγματικότητα, καθώς πολλοί έχουν ήδη επικυρώσει το εισιτήριο σε άλλο μέσο. Επιπλέον, παρατηρείται "τρύπα" στις επικυρώσεις κατά τη μετακίνηση σε δεύτερο ή τρίτο μέσο, ενώ συχνά δεν επικυρώνονται ούτε μηνιαίες ή ετήσιες κάρτες. Με λίγα λόγια, η ακριβής εικόνα της λαθρεπιβίβασης παραμένει ασαφής.
Όπως αναφέρει η έκθεση του ΟΑΣΑ, την περσινή χρονιά, η δύναμη των ελεγκτών κομίστρου αυξήθηκε κατά μέσο όρο σε 192 υπαλλήλους. Το 2024 διενεργήθηκαν 5.766.454 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 150.485 πρόστιμα. Το 2023 είχαν γίνει 3.723.277 έλεγχοι και είχαν επιβληθεί 95.355 πρόστιμα. Στα μέσα σταθερής τροχιάς (ΣΤΑΣΥ) επιβλήθηκαν πέρσι 121.636 πρόστιμα και υπόλοιπα στα οδικά μέσα (ΟΣΥ).
Οι συνολικές επικυρώσεις ήταν αυξημένες κατά 8,8% έναντι του 2023 (289 εκατ. σε σχέση με 265,7 εκατ). Η ΣΤΑΣΥ, η οποία διαχειρίζεται μετρό, ηλεκτρικό σιδηρόδρομο και τραμ παρουσίασε αύξηση 8,9% και η ΟΣΥ (λεωφορεία, τρόλεϊ) αύξηση 9,8%.
Οι εισπράξεις από εισιτήρια ανήλθαν σε 127 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 11,5% σε σχέση με το 2023, ενώ αυξημένες κατά 10,2% ήταν και οι πωλήσεις από κάρτες – 60,3 εκατ. έναντι 54,68 εκατ.
Σε κάθε περίπτωση, η πάταξη της εισιτηριοδιαφυγής αποτελεί πρωταρχικό στόχο, όχι μόνο για να διασφαλιστεί η δικαιοσύνη απέναντι στους συνεπείς επιβάτες, που πληρώνουν κανονικά εισιτήρια και κάρτες, αλλά και για σοβαρούς επιχειρησιακούς λόγους. Η μείωση της λαθρεπιβίβασης δεν αφορά μόνο στην τσέπη του οργανισμού, αλλά επηρεάζει άμεσα την ποιότητα των υπηρεσιών, τη συντήρηση του στόλου και τον προγραμματισμό των δρομολογίων.
Πηγή: Capital.gr