Η ευρωζώνη δεν είναι απλώς ένα πολιτικό σχέδιο που πραγματοποιήθηκε από την πολιτική βούληση. Στην πραγματικότητα, υπήρχε πάντα μια σαφής οικονομική λογική πίσω από την δημιουργία του ενιαίου νομίσματος, σημειώνει ο Σάιμον Νίξον σε νέο του άρθρο στη Wall Street Journal.
Oπως σημειώνει, το ευρώ θα δημιουργήθηκε για να επιτρέψει στις μικρότερες χώρες της Ευρώπης να έχουν πρόσβαση σε μία μεγαλύτερη και βαθύτερη κεφαλαιαγορά, ώστε να απαλλαγούν από τις πολυετής κρίσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών και τον κίνδυνο του ξαφνικού παγώματος της χρηματοδότησης, κάτι που αλλιώς θα τις έκανε να αντιμετωπίσουν υψηλότερο κόστος δανεισμού και το έκανε πιο δύσκολο να ανταγωνιστούν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Αυτή η οικονομική λογική συνεχίζει να ισχύει στην ευρωζώνη σήμερα, και «χτυπά» στην καρδιά της ελληνικής κρίσης. Μόλις μια χώρα χάνει την πρόσβαση στις αγορές της ευρωζώνης, τότε τα πλεονεκτήματα της ένταξης εξατμίζονται. Εκτός αν η πρόσβαση μπορεί να αποκατασταθεί γρήγορα, μπορεί να έχει περισσότερο νόημα να φύγει από αυτήν
Η ελληνική κυβέρνηση λέει ότι θα ήθελε να παραμείνει στο ευρώ, αλλά μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να συμβιβάσει την σκληρή αριστερή πολιτική της ατζέντα με τη λογική της συμμετοχής στην ευρωζώνη;
Αυτή η λογική ορίζει ότι οι κυβερνήσεις προσπαθούν να κάνουν τις οικονομίες τους πιο ελκυστικές για επενδύσεις. Η κρίση στην ευρωζώνη κατέδειξε σοβαρές ελλείψεις στα οικονομικά μοντέλα ορισμένων χωρών. Κατά τις πρώτες ημέρες του ευρώ, σημειώθηκαν μεγάλες εισροές κεφαλαίων στις περιφερειακές οικονομίες, όπως αναμενόταν, αλλά οι επενδυτικές ευκαιρίες ήταν ελάχιστες. Ετσι, τα κεφάλαια κατευθύνθηκαν σε μη εμπορεύσιμους τομείς, όπως η κατασκευή σπιτιών, με καταστροφικές συνέπειες.
Οι αγορές είναι απίθανο να κάνουν ξανά το ίδιο λάθος. Τώρα, οι μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στην αγορά κεφαλαίων της ευρωζώνης με όρους ανάλογους με τις χώρες του πυρήνα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια στις επενδύσεις, όπως οι άκαμπτες αγορές προϊόντων και εργασίας, η αναποτελεσματική γραφειοκρατία και τα υψηλά επίπεδα φορολογίας. Θα πρέπει να προσαρμοστούν σε μια νέα πραγματικότητα στην οποία οι χώρες ανταγωνίζονται για το κεφάλαιο και τους πόρους.
Από την άποψη αυτή, οι αριστεροί επικριτές της ευρωζώνης έχουν δίκιο: Είναι ένα καπιταλιστικό και «νεοφιλελεύθερο» project.
Αυτό δημιουργεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα για την ελληνική κυβέρνηση. Το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατικής αριστεράς τα έχει εδώ και πολύ «βρει» με τον καπιταλισμό, δεχόμενη πως χρειάζεται ένας δραστήριος ιδιωτικός τομέας έτσι ώστε να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και φορολογικά έσοδα .
Αλλά η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ κυριαρχείται από ιδεολογικά δεσμευμένους μαρξιστές οι οποίοι έχουν αφιερώσει τη σταδιοδρομία τους στον στόχο της αντικατάστασης του καπιταλιστικού ανταγωνισμού με ένα οικονομικό μοντέλο, βασισμένο στην ισονομία, και τον έλεγχο του κράτους. Αυτό μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για ΣΥΡΙΖΑ και τους πιστωτές να συμφωνήσουν στους όρους για ένα νέο πακέτο διάσωσης.
Κρίσιμο τεστ για τον Αλέξη Τσίπρα είναι λοιπόν οι ιδιωτικοποιήσεις, τις οποίες οι πιστωτές θεωρούν ως ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τα χρήματα που θα προέλθουν από την πώληση των assets, αλλά και για τα οφέλη που θα αποφέρουν όσον αφορά την τεχνολογία, την τεχνογνωσία και τις επενδύσεις.
Για παράδειγμα, η πώληση των περιφερειακών αεροδρομίων αναμένεται να οδηγήσει σε βελτιώσεις ζωτικής σημασίας στις υποδομές, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες για τον τουρισμό. Αλλά ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συμφωνήσει για τη δημιουργία ενός νέου ταμείου ιδιωτικοποιήσεων με εξωτερική βέβαια εποπτεία, δεν είναι ακόμη σαφές το πώς θα τρέξει αυτό το ταμείο. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ιδεολογικοί αντίπαλοι της τρέχουσας γραμμής Τσίπρα, έχουν ακόμη περιθώρια για να μπολοκάρουν τη συμφωνία.
Προβλήματα θα προκύψουν επίσης και σε ότι αφορά τις μεταρρυθμίσεις στο σύστημα των πανεπιστημίων που θέλει να προωθήσει ο Αλέξης Τσίπρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δημοσιεύσει σχέδιο νόμου για την αναστροφή των μεταρρυθμίσεων του πανεπιστημιακού συστήματος που είχαν συμφωνηθεί με συντριπτική διακομματική στήριξη το 2011 μετά από μακρά διαβούλευση.
Οι επικριτές λένε ότι το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ θα γυρίσει το ρολόι πίσω 30 χρόνια για τα ελληνικά πανεπιστήμια. Ο υπουργός Παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς εξόργισε πολλούς στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα, όταν δικαιολόγησε τα σχέδιά του για να την ανατροπή των μεταρρυθμίσεων, δηλώνοντας πως «η αριστεία είναι μια στρεβλή φιλοδοξία».
Οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι ο Τσίπρας επιδιώκει μία διχαστική αριστερή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που πηγαίνει πέρα από τη λογική της διάσωσης. Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ευρωζώνης χαρακτήρισε τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις ως «καταστροφή» που θα έπληττε τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.