Πρόστιμο "μαμούθ" ύψους 41.756.180,10 ευρώ σε πέντε τραπεζικά ιδρύματα αλλά και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, επέβαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού, για εναρμονισμένη πρακτική στα διατραπεζικά συστήματα και στις υπηρεσίες πληρωμών και ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Πρόκειται για τις τράπεζες Πειραιώς, Εθνική, Alpha Bank, Eurobank και Attica Bank, οι οποίες καλούνται να πληρώσουν πρόστιμο για τις χρεώσεις που βάζουν σε όσους δεν είναι πελάτες τους αλλά βγάζουν χρήματα από τα ATM τους.
Επιπλέον, οι τράπεζες υποχρεώνονται να μειώσουν από την 1η Ιανουαρίου 2024 το ύψος της προμήθειας για τις συναλλαγές ανάληψης μετρητών από ΑΤΜ με τη χρήση καρτών, που έχουν εκδοθεί από άλλα ιδρύματα και το ανώτατο όριο να διατηρηθεί για χρονικό διάστημα τριών ετών.
Σημειώνεται ότι τα πρόστιμα είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού στο πλαίσιο υπαγωγής στη διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών.
Σκρέκας: Τα πρόστιμα επιβεβαιώνουν την αποφασιστικότητα της Πολιτείας
"Τα πρόστιμα στις τράπεζες επιβεβαιώνουν την αποφασιστικότητα της Πολιτείας για την εφαρμογή της νομοθεσίας". Αυτό σημείωσε ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, ο οποίος έκανε λόγο για συνεχείς ελέγχους.
"Οι έλεγχοι θα συνεχιστούν και οι παρεμβάσεις θα είναι άμεσες και αποτελεσματικές, όπου αυτό κρίνεται επιβεβλημένο, με γνώμονα το όφελος των πολιτών και την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς σε όλα τα επίπεδα" τόνισε.
Τι λένε τραπεζικές πηγές
Τραπεζικές πηγές επισημαίνουν ότι οι τράπεζες ελέγχθηκαν σε δεκάδες σημεία για τυχόν εναρμονισμένη τιμολογιακή πολιτική και τελικά τους επιβλήθηκαν πρόστιμα για δύο περιπτώσεις:
- Για την ταυτόχρονη επιβολή Τέλους Απευθείας Χρέωσης (Direct Access Fee, DAF) ύψους 3 ευρώ στον κάτοχο κάρτας που κάνει ανάληψη μέσω ΑΤΜ άλλης τράπεζας. Αφορά κυρίως τους τουρίστες μη - πελάτες (π.χ. Ολλανδός κάνει ανάληψη με κάρτα ING από ΑΤΜ ελληνικής τράπεζας). Ο DAF αποτελεί παγκόσμια τραπεζική πρακτική και καλύπτει το κόστος της υπηρεσίας προς μη - πελάτη (επένδυση σε μηχανήματα ΑΤΜ, ενοίκιο χώρων εκτός τραπεζικού καταστήματος, συστήματα ασφαλείας, κόστος εφοδιασμού με χαρτονομίσματα κλπ). Δεν ελέγχθηκε από την ΕΑ η επιβολή του, καθώς δεν είναι παράνομη. Ελέγχθηκε η ταυτόχρονη εφαρμογή του από τις τράπεζες. Επισημαίνεται ότι η επιβάρυνση αυτή δεν αφορά τους πελάτες της κάθε τράπεζας, για τους οποίους οι αναλήψεις είναι δωρεάν. Αφορά τρίτους μη - πελάτες, που είναι πελάτες άλλων τραπεζών και κάνουν ευκαιριακή χρήση των ΑΤΜs άλλης τράπεζας, κυρίως δε τους τουρίστες που κάνουν χρήση των ΑΤΜs καθώς έχουν κάρτες ξένων τραπεζών. Σημειώνεται ότι το τέλος DAF μειώνεται στα 2 ευρώ, από την 1 Ιανουαρίου 2024.
- Για τη διερεύνηση εκ μέρους των τραπεζών της κανονιστικής δυνατότητας να επιβάλουν τυχόν νέες χρεώσεις, σε υπηρεσίες και προϊόντα που δεν είχαν χρεώσεις λόγω παλαιότερης απαγόρευσης. Τελικώς δεν επιβλήθηκαν νέες χρεώσεις, οπότε και πάλι δεν επιβαρύνθηκαν οι πελάτες των τραπεζών. Ωστόσο, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έκρινε ότι οι συναντήσεις με την Τράπεζα της Ελλάδος και οι ανταλλαγές πληροφοριών που έγιναν στο πλαίσιο τεκμηρίωσης θεμάτων κόστους, ήταν αντίθετες με το πλαίσιο του ανταγωνισμού.
Όπως αναφέρουν μεταξύ άλλων οι τραπεζικές πηγές, την περίοδο του ελέγχου (2018-2019), το τραπεζικό σύστημα δραστηριοποιούνταν σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον, με κόκκινα δάνεια μεγάλου ύψους και ισχυρές πιέσεις από τις εποπτικές αρχές, εντός και εκτός Ελλάδος, να διαφοροποιήσουν τις πηγές εσόδων τους γιατί τα έσοδα από τόκους, με σχεδόν μηδενικά τότε επιτόκια, έβαιναν μειούμενα. Είναι ενδεικτικό ότι στις τράπεζες της ευρωζώνης, το ποσοστό των εσόδων από προμήθειες είναι διπλάσιο των ελληνικών και συγκεκριμένα, 31% έναντι 16%. Σήμερα οι τράπεζες προσφέρουν άκρως ανταγωνιστικά προϊόντα, και σε ευρωπαϊκό ακόμη επίπεδο, όπως στεγαστικό δάνειο με σταθερό επιτόκιο για μία δεκαετία 2,90% - 3%. Έχουν επενδύσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, ενώ έχουν αλλάξει και οι συναλλακτικές συνήθειες των πελατών, με ποσοστό άνω του 95% των συναλλαγών να γίνεται ήδη ψηφιακά.
Με αυτόν τον τρόπο, οι συναλλαγές έχουν γίνει απλούστερες και πιο γρήγορες, κάτι που έχει μια μικρή επιβάρυνση στη συναλλαγή, αλλά πολύ μεγαλύτερο όφελος για τους πελάτες, καθώς δεν χρειάζεται επίσκεψη σε κατάστημα για όλο και περισσότερες συναλλαγές, ακόμα και για προϊόντα καταθέσεων και χορηγήσεων, και η δυνατότητα ηλεκτρονικών συναλλαγών παρέχεται ολόκληρο το 24ωρο και όχι με ωράριο καταστήματος.
Όπως αναφέρουν οι τραπεζικές πηγές, σε γενικές γραμμές το ζήτημα που προέκυψε από τους ελέγχους της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι καθαρά τεχνικό, προέρχεται από το παρελθόν και έχει σχεδόν μηδενική επίπτωση στους πελάτες και στα έσοδα των τραπεζών.
Όπως επίσης επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, ο έλεγχος της ΕΑ οδηγήθηκε σε συμβιβασμό. Οι τράπεζες και η ΕΕΤ ως νομικό πρόσωπο συμφώνησαν στην ένταξη τους στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών, αποδεχόμενες παράβαση του 'Αρθρου 1 Ν. 3959/2011 περί ανταλλαγής πληροφοριών. Οι τράπεζες επέμειναν εμφατικά ότι σε καμία περίπτωση δεν παρέβησαν τους κανόνες ανταγωνισμού με τη μορφή της κατάρτισης συμφωνίας για καθορισμό τιμών - κάτι άλλωστε που διαπίστωσε και η ΕΑ - και προέκριναν την διαδικασία διευθέτησης για το σκέλος της ανταλλαγή πληροφοριών. Με την ένταξη στη διαδικασία διευθέτησης διαφόρων η υπόθεση κλείνει οριστικά και αποτρέπεται μια μακρά αντιδικία, με όλα τα σχετικά αρνητικά αποτελέσματα.