Ένα πολύ σημαντικό μήνυμα τόσο προς τις αγορές όσο και προς τους Ευρωπαίους εταίρους -ενόψει και της σκληρής διαπραγμάτευσης για την αναθεώρηση του συμφώνου σταθερότητας με την οποία ουσιαστικά θα "κλειδώσουν" οι δημοσιονομικοί στόχοι για τα επόμενα πολλά χρόνια- έστειλε σήμερα η Ελλάδα.
Το μήνυμα λέει ότι η χώρα μπορεί να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα ακόμη και εν μέσω παράλληλων οικονομικών κρίσεων (ενεργειακή κρίση, πληθωριστική κρίση, αβεβαιότητα στην παγκόσμια αγορά λόγω πολέμου κλπ) και την ίδια στιγμή να μειώνει φορολογικούς συντελεστές αλλά και να χρηματοδοτεί μέτρα στήριξης για να αντιμετωπιστεί πότε το κύμα ακρίβειας στα τρόφιμα, πότε οι υψηλές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και πότε οι απίστευτα υψηλές τιμές στα καύσιμα κίνησης.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε προβλέψει ότι η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να παράξει πρωτογενή πλεονάσματα και ότι το 2022 θα κλείσει με ένα έλλειμμα της τάξεως του 1,5%. Σήμερα, ΕΛΣΤΑΤ και Eurostat ανακοίνωσαν ότι τελικώς ο προϋπολογισμός έκλεισε με θετικό πρόσημο σε πρωτογενές επίπεδο (έστω και το οριακό 0,1%).
Αυτό, έχει οικονομικές συνέπειες οι οποίες είναι οι εξής:
1. Καλύτερη δημοσιονομική επίδοση σημαίνει μικρότερη αναλογία του χρέους ως προς το ΑΕΠ. Όπως ανέμενε η ελληνική πλευρά -και όχι το ΔΝΤ- το χρέος συγκρατήθηκε τελικώς στο 171% του ΑΕΠ και όχι στο 177% όπως έλεγε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η Ελλάδα λοιπόν πέτυχε το 2022 τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση του χρέους ως προς το ΑΕΠ σε σχέση με όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ. Παραμένει η χώρα με το μεγαλύτερο χρέος όμως πλέον διαφαίνεται ξεκάθαρα η δυνατότητα η διαδικασία μείωσης να συνεχιστεί τόσο μέσα στο 2023 όσο και στα επόμενα χρόνια. Το πρόγραμμα σταθερότητας που θα ανακοινωθεί στο τέλος του μήνα, θα προβλέπει ότι πριν από το τέλος του 2025, η Ελλάδα θα έχει ρίξει τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ ενδεχομένως και κάτω από το 140% δηλαδή ακόμη 30 μονάδες χαμηλότερα από ότι είναι σήμερα.
2. Μεγαλύτερη ευκολία στην επίτευξη του φετινού στόχου που είναι η παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων. Ο πήχης για φέτος έχει μπει στο +0,7% αλλά μετά την επίδοση του 2022 και τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το πρώτο τρίμηνο, είναι πολύ πιθανό να κλείσει η χρονιά με πρωτογενές πλεόνασμα υψηλότερο του 1% παρά την όποια αναταραχή δημιουργηθεί σε δημοσιονομικό επίπεδο λόγω των εκλογών.
3. Η βασικότερη οικονομική συνέπεια είναι ότι τόσο οι αγορές όσο και οι Ευρωπαίοι εταίροι θα πειστούν πλέον με μεγαλύτερη ευκολία για τη δυνατότητα της Ελλάδας να παράξει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 2-2,3%. Τι σημαίνει αυτό; Ότι η Ελλάδα θα μπορεί να παράγει πλεονάσματα ώστε να καλύπτουν τους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους άρα το χρέος θα σταματήσει να αυξάνει σε ονομαστικό επίπεδο. Όπως λέγεται χαρακτηριστικά, το χρέος θα σταματήσει να παράγει χρέος. Αυτός είναι ένας δείκτης βιωσιμότητας για το χρέος. Πείθει τους ελεγκτικούς οίκους να δώσουν την επενδυτική βαθμίδα (πιθανότατα το φθινόπωρο φέτος) και τους ευρωπαίους εταίρους να μην ζητήσουν "σκληρούς όρους" στο πλαίσιο του νέου συμφώνου σταθερότητας.
Που καταλήγουμε λοιπόν; Ότι ένας σχετικά άγνωστος οικονομικός όρος όπως το "πρωτογενές πλεόνασμα" (αν και στη 10ετία των μνημονίων επικοινωνήθηκε η έννοια και στο τελευταίο χωριό) μπορεί πλέον να λειτουργήσει υπέρ των πολιτών ανοίγοντας τον δρόμο για ανάπτυξη και υγιή δημόσια οικονομικά χωρίς μέτρα λιτότητας και επιβαρύνσεις όπως συνέβαινε μέχρι και το 2018. Η διαφορά είναι ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα παράγονται πλέον από την πρόσθετη οικονομική δραστηριότητα (δηλαδή την ανάπτυξη) και όχι από τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές.
"Πρωτογενές πλεόνασμα το 2022 παρά τα μέτρα στήριξης"
"Πετύχαμε όλοι μαζί, νοικοκυριά, επιχειρήσεις, Κράτος και Κυβέρνηση, την μεγαλύτερη – πανευρωπαϊκά – δημοσιονομική βελτίωση, παρά το γεγονός ότι τα μέτρα στήριξης της κοινωνίας ήταν από τα πιο γενναιόδωρα στην Ευρώπη", τονίζει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.
"Το ίδιο έτος, το ΑΕΠ της χώρας αυξήθηκε κατά 26 δισ. ευρώ. Και το δημόσιο χρέος μειώθηκε κατά 23% του ΑΕΠ" υπογραμμίζει ο κ.Σταϊκούρας. Και, μεταξύ άλλων, τονίζει πως "η ελληνική οικονομία έχει γυρίσει σελίδα. Επέστρεψε, δυναμικά, στο ευρωπαϊκό προσκήνιο. Μεγεθύνεται, πλέον, με έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς στην Ευρώπη, από ουραγός σε επιδόσεις την προηγούμενη τετραετία".