Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας επιβεβαίωσε το πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών και παραδέχτηκε εμμέσως ότι όντως ζήτησε από το υπουργείο Οικονομικών να εξαιρεθούν τα 29 ακίνητα της ΤτΕ από την υποχρέωση πληρωμής του ΕΝΦΙΑ. Κάτι τέτοιο, ο νόμος του ΕΝΦΙΑ δεν το προβλέπει, καθώς οι ανώνυμες εταιρείες – η ΤτΕ είναι ανώνυμη εταιρεία και μάλιστα εισηγμένη στο Χρηματιστήριο – δεν εξαιρούνται από την υποχρέωση πληρωμής του φόρου.
Το θέμα είναι γιατί ως υπουργός Οικονομικών και εμπνευστής του φόρου δεν φρόντισε να διατυπωθεί σωστά ο νόμος του ΕΝΦΙΑ
Τι επικαλείται ο πρώην υπουργός Οικονομικών και εμπνευστής του ΕΝΦΙΑ για να μην πληρώσει; Τον ιδρυτικό νόμο της ΤτΕ του 1927 σύμφωνα με τον οποίο η Τράπεζα της Ελλάδας απαλλάσσεται παντός φόρου ή τέλους. Σε αυτό το επιχείρημα ο διοικητής της ΤτΕ έχει δίκιο. Το θέμα είναι γιατί ως υπουργός Οικονομικών και εμπνευστής του φόρου δεν φρόντισε να διατυπωθεί σωστά ο νόμος του ΕΝΦΙΑ και να αποτυπωθούν οι εξαιρέσεις έτσι ώστε να μην δημιουργείται ζήτημα για την Τράπεζα της Ελλάδας, την Αρχαία Ολυμπία, το Παναθηναϊκό Στάδιο, το Χαμόγελο του Παιδιού και τόσους άλλους φορείς που άδικα ενεπλάκησαν στην περιπέτεια του ΕΝΦΙΑ. Στην πραγματικότητα ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας πληρώνει την προχειρότητα του νόμου που εμπνεύστηκε και υπέγραψε ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας.
Ο ΕΝΦΙΑ είναι ο τρίτος βασικός νόμος με τον οποίο επιβάλλεται φόρος κατοχής ακινήτων. Ο πρώτος ψηφίστηκε το 1997 όταν και θεσπίστηκε για πρώτη φορά ο Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Ο συντάκτης του νόμου 2459 του 1997, είχε φροντίσει με το άρθρο 23 να απαλλάξει την ΤτΕ.
Με τον νόμο 3842/2010 είχε θεσπιστεί ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας, ο οποίος εφαρμόστηκε για τέσσερα συναπτά έτη 2010, 2012 και 2013 μέχρι να επιβληθεί ο ΕΝΦΙΑ. Ο νόμος 3842 εξαιρούσε και αυτός ρητά και κατηγορηματικά τα ακίνητα της Τράπεζας της Ελλάδας, χωρίς να αφήνει περιθώρια παρερμηνείας. Το άρθρο 29 παράγραφος 1, περίπτωση που ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «απαλλάσσονται από τον φόρο τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται από τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα κάθε είδους ταμεία ή οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, την Αρχαιολογική Εταιρεία και την Τράπεζα της Ελλάδος». Αυτή η αναφορά στον νόμο του ΕΝΦΙΑ δεν υπήρχε. Με το άρθρο 3 όπου αποτυπώνονται οι απαλλαγές από τον ΕΝΦΙΑ γίνεται λόγος για τα ακίνητα του δημοσίου, για τα ακίνητα του ΤΑΙΠΕΔ, για τα ακίνητα της ΕΤΑΔ και της Παράκτιο Αττικό Μέτωπο, πουθενά όμως δεν γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην Τράπεζα της Ελλάδας. Μάλιστα, στην παράγραφο 3 αναφέρεται ότι «κάθε άλλη διάταξη, γενική ή ειδική, που αφορά απαλλαγές από φόρους ή τέλη, δεν εφαρμόζεται για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακίνητης Περιουσίας, με εξαίρεση τις συμβάσεις παραχώρησης του Δημοσίου που έχουν κυρωθεί με νόμο μέχρι την κατάθεση στη Βουλή του σχεδίου του παρόντος νόμου, εφόσον σε αυτές είχε προβλεφθεί η πλήρης απαλλαγή από φόρους ακίνητης περιουσίας».
Με βάση τον νόμο του ΕΝΦΙΑ η Τράπεζα της Ελλάδας δεν δικαιούται απαλλαγής και σωστά οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών έστειλαν ειδοποιητήριο πληρωμής του φόρου
Επομένως, με βάση τον νόμο του ΕΝΦΙΑ η Τράπεζα της Ελλάδας δεν δικαιούται απαλλαγής και σωστά οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών έστειλαν ειδοποιητήριο πληρωμής του φόρου. Ποιος έχει την ευθύνη; Ο υπουργός που εισηγήθηκε τον νόμο και οι σύμβουλοί του. Χωρίς τη ρητή αναφορά, ο κ Στουρνάρας είναι υποχρεωμένος πλέον να επικαλεστεί τον ιδρυτικό νόμο της Τράπεζας της Ελλάδας προκειμένου να ζητήσει την διαγραφή του φόρου ενώ είναι πολύ πιθανό ότι θα χρειαστεί και προσθήκη στον νόμο του ΕΝΦΙΑ προκειμένου να μην γίνει το θέμα αντικείμενο νομικών ερμηνειών. Αυτό είναι άλλωστε και το συμπέρασμα της ανακοίνωσης που εξέδωσε η ΤτΕ μετά τη δημοσιοποίηση της επιστολής Στουρνάρα. Στην ανακοίνωση της ΤτΕ αναφέρεται ότι «σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος, το οποίο κυρώθηκε με τους Νόμους 3423/1927 και 3424/1927 ως παράρτημα διεθνούς σύμβασης και έχει, συνακόλουθα, υπερνομοθετική ισχύ, η ΤτΕ απαλλάσσεται παντός φόρου ή τέλους. Η απαλλαγή των ακινήτων που ανήκουν στην ΤτΕ από κάθε άμεσο και έμμεσο φόρο, δασμό, τέλος κ.λ.π. έχει επιβεβαιωθεί από σειρά αποφάσεων των αρμόδιων δικαστηρίων, αλλά και από το ίδιο το Ελληνικό Δημόσιο. Το ίδιο θεσμικό πλαίσιο ισχύει και για τις κεντρικές τράπεζες των περισσοτέρων χωρών – μελών της Ε.Ε.
Η διεθνής πρακτική προβλέπει την πληρωμή στο κράτος, μερίσματος επί των καθαρών κερδών των κεντρικών τραπεζών
Η διεθνής πρακτική προβλέπει την πληρωμή στο κράτος, μερίσματος επί των καθαρών κερδών των κεντρικών τραπεζών, το οποίο για την περίπτωση της Τράπεζας της Ελλάδος ισοδυναμεί με ποσοστό 88% επί των καθαρών κερδών της. Στην πράξη, η ΤτΕ αντί να καταβάλλει φόρους, πληρώνει ετησίως μέρισμα, το οποίο καλύπτει όλες τις υποχρεώσεις της προς το Δημόσιο.
Με βάση τα παραπάνω, η απαλλαγή της ΤτΕ από τον ΕΝΦΙΑ είναι δημοσιονομικά ουδέτερη, γιατί, ούτως ή άλλως, το Δημόσιο θα εισπράξει το ισόποσο του καταλογισθέντος ΕΝΦΙΑ, ενόψει της διάταξης του άρθρου 71 του Καταστατικού της Τράπεζας που περιορίζει τους μετόχους σε μέρισμα 12% και, όπως προαναφέρεται, αποδίδει στο Δημόσιο το υπόλοιπο 88%. Βάσει δε αυτής της διάταξης του καταστατικού της ΤτΕ, το Δημόσιο έλαβε στη χρήση του 2013 το ποσό των 817.800.000 ευρώ. Πρέπει τέλος να επισημανθεί ότι δεν τίθεται καν θέμα διακριτικής μεταχείρισης υπέρ των λοιπών, πλην του Δημοσίου, μετόχων, ενόψει του ότι οι τελευταίοι συστηματικά εισπράττουν πάντοτε μέρισμα, το οποίο ουδέποτε υπερβαίνει, βάσει του Καταστατικού, το ελάχιστο καταβλητέο 12%».