Το μεγάλο παράδοξο στον τομέα της ενέργειας και τις ESG επιδόσεις

iStock

Σήμερα περισσότερο από ποτέ, η ενεργειακή μετάβαση των επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα κρίσιμος παράγοντας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης που μας απειλεί όλους.

Ωστόσο, αν οι περισσότεροι θα πιστεύαμε ότι η σπουδαιότητα των κριτηρίων ESG, θα είχε ήδη αναγνωριστεί και η χρήση τους θα είχε καθιερωθεί στον ρόλο της ενεργειακής βιομηχανίας στη μετάβαση σε μία παγκόσμια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα, αυτό δεν συμβαίνει τόσο εμφατικά όσο θα έπρεπε.

Αν και ο ενεργειακός τομέας εξελίσσεται ταχύτατα προς μια πράσινη κατεύθυνση, έρχεται προτελευταίος στις ESG αξιολογήσεις στο σύνολο των οικονομικών τομέων, μόλις μετά τις τηλεπικοινωνίες (S&P Dow Jones Indices, 2021), όπως μας λέει ο κ. Χάρης Δούκας, Αναπληρωτής Καθηγητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Η αξιολόγηση ESG περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις εταιρικές κλιματικές πολιτικές, το ανθρακικό αποτύπωμα των επιχειρησιακών λειτουργιών, την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), τις δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας, των πρώτων υλών, κοκ.

Δηλαδή, αξιολογεί δείκτες, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τις περιβαλλοντικές πιέσεις.

Τα παράδοξα στον τομέα της ενέργειας και τις ESG επιδόσεις

Ωστόσο εδώ υπάρχει ένα παράδοξο, όπως μας εξηγεί ο κ.Δούκας. Ένας από τους τρεις αδιάσπαστους άξονες των ESG είναι η αξιολόγηση στην περιβαλλοντική διάσταση ("E”) μιας εταιρείας, η οποία πολλές φορές συγχέεται με την αξιολόγησή της ως προς την ικανότητά της να παράγει οικονομική αξία στο μέλλον.

Έτσι, αν μία εταιρεία διατηρεί υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα, αλλά αυτό δεν κρίνεται πως απειλεί τη μελλοντική της οικονομική αξία, ενδεχομένως να εξακολουθεί να απολαμβάνει υψηλή βαθμολογία ESG από τους διάφορους φορείς αξιολόγησης.

Με άλλα λόγια, η ESG επενδυτική βιωσιμότητα δεν αποκλείει πρακτικές που δε συνάδουν (ή και είναι εκ διαμέτρου αντίθετες) με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τις κλιματικές προτεραιότητες.

Εν μέρει, αυτό εξηγεί και ορισμένες επιπλέον παραδοξότητες που παρατηρούνται στον τομέα της ενέργειας, αναφορικά με τις ESG επιδόσεις.

Για παράδειγμα, ενώ η βασική προσπάθεια στην ενέργεια εντοπίζεται στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, οι πετρελαϊκές εταιρείες φέρονται να λαμβάνουν ευνοϊκότερες ESG αξιολογήσεις συγκριτικά με εταιρείες που δραστηριοποιούνται αμιγώς στις ΑΠΕ, με βάση κάποιες μεθοδολογίες αξιολόγησης.

Επιπλέον, η περιβαλλοντική διάσταση λανθασμένα επισκιάζει τις άλλες δύο διαστάσεις, όσον αφορά στην ενεργειακή μετάβαση.

Αυτό σημαίνει ότι μία αποτυχημένη διαχείριση των κοινωνικών επιπτώσεων (διάσταση "S”) της πράσινης μετάβασης δεν θα οδηγήσει μόνο σε αδρανή περιουσιακά στοιχεία και υποδομές (stranded assets) αλλά θα οδηγήσει και σε σημαντικές κοινωνικές ανισότητες, με κοινότητες και ανθρώπους να "αδρανοποιούνται" (stranded communities and people).

Έναν τέτοιο κίνδυνο ζούμε σήμερα με την αύξηση του ενεργειακού κόστους που επιτείνει το πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας για μία μεγάλη μερίδα πολιτών, τονίζει ο καθηγητής.

Tα κριτήρια ESG δεν πρέπει να είναι απλά ακόμα ένα εργαλείο μάρκετινγκ

Κάπου εδώ έρχεται να προστεθεί στην εξίσωση και η διάσταση "G” (διακυβέρνηση). Όπως αναφέρει ο κ. Δούκας, τα κριτήρια ESG πρέπει να έχουν ταυτοτικό χαρακτήρα για την εκάστοτε επιχείρηση και να αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο διαφανούς εταιρικής διακυβέρνησης, και να μην είναι απλά ένα ακόμη εργαλείο μάρκετινγκ.

Προκειμένου να συμβεί αυτό, χρειάζονται ανοιχτά συστήματα και εργαλεία διακυβέρνησης που θα δεσμεύουν τη Διοίκηση και θα κινητοποιούν ολόκληρο τον οργανισμό στην προώθηση βιώσιμων πρακτικών.

Εξ ορισμού τα κριτήρια ESG μπορούν και πρέπει να έχουν καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, με την προϋπόθεση της διαφάνειας της επιστημονικής αυθεντικότητας και αξιοπιστίας των μεθοδολογιών και των συστημάτων αξιολόγησης που χρησιμοποιεί.

Αν τα κριτήρια ESG δε βασίζονται σε ανοιχτά συστήματα και εργαλεία διακυβέρνησης, τα οποία θα υποστηρίζονται από ανοικτές επιστημονικές μεθοδολογίες, που να "πιστοποιούν" τους ESG "ισχυρισμούς" εταιρειών ή διαχειριστών κεφαλαίων, τότε δεν θα προάγουν βιώσιμες πρακτικές αλλά θα οδηγούν σε πράσινη εξαπάτηση (green washing).

** O Χάρης Δούκας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ)

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr