Αθήνα-Τέξας

Η Πατρίτσια Ρόμπερτς Μίλερ είναι καθηγήτρια Ρητορικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, όπου και ζεί, ωστόσο το βιβλίο της «Δημαγωγία και Δημοκρατία» θα μπορούσε άνετα να έχει γραφεί στην Αθήνα. Σίγουρα δε οι σελίδες του θα ήταν διπλάσιες αν αντικείμενό του ήταν ο δημόσιος λόγος στην Ελλάδα -με πρώτους εισηγητές τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.

Στο συγκεκριμένο πόνημα, λοιπόν, η Δρ. Μίλερ προσδιορίζει ως κατεξοχήν τεχνική της παραπλάνησης την αλλαγή των «stock issues» -των κεντρικών θεμάτων, δηλαδή, γύρω από τα οποία εκδηλώνεται μία αντιπαράθεση. Με άλλα λόγια, μιλά για την συνειδητή αλλοίωση του πραγματικού σημείου μιας διαφωνίας και τη μεταφορά της συζήτησης σε κάποιο άλλο. Με τον τρόπο αυτό, ο δημαγωγός όχι μόνο αποφεύγει να απολογηθεί για το συγκεκριμένο θέμα, αλλά ταυτόχρονα μεταθέτει τη συζήτηση σε ένα άλλο πεδίο, επί του οποίου, πιθανώς, διαθέτει κάποια επιχειρήματα. Το stock issue, γράφει η καθηγήτρια, είναι το σταθερό σημείο από το οποίο εξαρτάται ο διάλογος. «Είναι σαν τον μεντεσέ της πόρτας ο οποίος αν εκλείψει, τότε η πόρτα πέφτει στον τοίχο ή ακινητοποιείται». Έτσι ακριβώς συμβαίνει και στην πολιτική διαφωνία: όταν καταργείται ή θολώνει το αληθινό αντικείμενό της, τότε στην καλύτερη περίπτωση επέρχεται σύγχυση, ενώ στη χειρότερη επικρατεί η πλάνη. Την οποία επιδιώκει, βεβαίως, ο προπαγανδιστής δημαγωγός.

Το παράδειγμα που στέλνει από την Αμερική η Μίλερ, αν και απευθύνεται σε έναν συνηθισμένο καταστηματάρχη, είναι απολύτως ενδεικτικό: «Αν κριτικάρεις την πωλήτριά σου γιατί η δουλειά μειώνεται καθώς αυτή μιλάει άσχημα ή και κλωτσάει(!) τους πελάτες και εκείνη σου απαντά «ναι, αλλά κι εσύ έχεις φίλο κάποιον που κάποτε ...κλώτσησε ένα κουτάβι», τότε αυτομάτως έχει χαθεί το θέμα της διαφωνίας σας»! Εσύ μένεις χωρίς απάντηση για τους λόγους που η κοπέλα διώχνει αγενώς τον κόσμο καταστρέφοντας τη φήμη σου, ενώ η αδιόρθωτη υπάλληλος εξακολουθεί να αισθάνεται καλά, βρίζοντας ή και χτυπώντας τους ανύποπτους πελάτες. Ίσως, μάλιστα, η ίδια να θεωρεί πως σε έβαλε και στη θέση σου με το αποστομοτικό της επιχείρημα για τις κακές παρέες σου. Εννοείται, βεβαίως, ότι το μαγαζί θα βάλει σύντομα λουκέτο...

Η νεοελληνική επικαιρότητα θα μπορούσε, με τη σειρά της, να εξάγει στο Τέξας τις δικές της εμπειρίες προς έρευνα. Να περιγράψει, ας πούμε, πώς η συζήτηση για την επίθεση κατά του Γιάννη Μπουτάρη διολίσθισε, αίφνης, 55 χρόνια πίσω -στη δολοφονία Λαμπράκη. Να αναρωτηθεί προς τι η μετάθεση του δύσκολου θέματος της παρούσας βίας, στο «ασφαλές» περιβάλλον της εύκολης καταδίκης του προδικτατορικού παρακράτους. Και να ανιχνεύσει τις σκοπιμότητες που, ξηλώνωντας τον «μεντεσέ» του συγκεκριμένου γεγονότος, θαμπώνουν τον διαφορετικό τρόπο καταδίκης των εκτρόπων της Θεσσαλονίκης. Διότι είναι άλλο πράγμα να αρνείσαι τη βία συνολικά και άλλο να τη βαθμολογείς, ζυγίζοντας μία μολότωφ ή ένα γιαούρτι με ένα ρόπαλο ή μία γροθιά. Το τελευταίο όχι μόνο αποκρύπτει πως το χαστούκι εύκολα γίνεται βόμβα και μετά σφαίρα. Κυρίως, γίνεται άλλοθι, ώστε να μην εξεταστεί η διαφωνία επί της βίας σήμερα -επί του stock issue, δηλαδή. Αυτό θα το παραδεχόταν ακόμη και ο «Ρουβίκωνας»...

Η Πατρίτσια Ρόμπερτς Μίλερ ίσως μας φανεί χρήσιμη και εν όψει της συζήτησης, στη Βουλή, για την ψήφιση του 4ου Μνημονίου, αυτού που τόσο χαριτωμένα βαφτίστηκε «συμπληρωματικό». Η καθηγήτρια θα είναι νοητώς παρούσα εκεί για να μάς σκουντά όταν η κουβέντα ξεφεύγει από τον «μεντεσέ» των συντάξεων που θα κοπούν ή από το ΕΚΑΣ και το αφορολόγητο που κάνουν φτερά. Επιμελώς θα χαρτογραφεί ένα οικονομικό πεδίο ναρκοθετημένο για χρόνια και μία κοινωνία πολιορκημένη από την προπαγάνδα. Θα προειδοποιεί, επίσης, ότι όποιος μας καθησυχάζει πως για τα μέτρα υπάρχουν, τάχα, «αντίμετρα», θα πρέπει και να εξηγεί γιατί τα πρώτα νομοθετούνται και εφαρμόζονται, ενώ τα δεύτερα υπάρχουν μόνο θεωρητικά και υπό την έγκριση των δανειστών. Και προς το τέλος της συνεδρίασης, όταν οι απολογούμενοι συγκυβερνήτες θα ρίχνουν, ως συνήθως, τις ευθύνες του δικού τους παρόντος στο χθες ή στο προχθές κάποιων άλλων, η καθηγήτρια μάλλον θα γύρει ελαφρά προς το πλευρό του κάθε Έλληνα. Για να μας ψιθυρίσει, μελαγχολικά, κοιτάζοντας προς το έδρανο του πρωθυπουργού: «Αχ, πόσο μου θυμίζει εκείνη την πωλήτρια στο Τέξας...».

------

Στην ιστοσελίδα μας φιλοξενούνται όλες οι απόψεις που σέβονται τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον πολιτισμό και την αισθητική. Οι γνώμες των αρθρογράφων είναι ενυπόγραφες και προσωπικές και δεν ταυτίζονται απαραίτητα με την άποψη του TheToc.gr.

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr