1) Ο Ερντογάν ο Τένγκ και ο Βαρουφάκης...
Οι χθεσινές εξελίξεις με την κατάρρευση της τουρκικής λίρας στις αγορές συναλλάγματος καταδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο την επιτάχυνση της φθοράς της τουρκικής οικονομίας.
Η χθεσινή πτώση της αξίας της τουρκικής λίρας ξεπέρασε αρκετές φορές το 10% και την ισοτιμία των 13 λιρών ανά δολάριο και των 14 λιρών ανά ευρώ.
Σαν αφορμή της μεγάλης πτώσης εξελήφθησαν οι δηλώσεις του Προέδρου Ερντογάν πως:
"Η Τουρκία έχει εγκαταλείψει παλιές πολιτικές που βασίζονται στο υψηλό κόστος δανεισμού και ένα ισχυρό νόμισμα στο όνομα της επιβράδυνσης του πληθωρισμού, και αντ' αυτού μεταπήδησε σε ένα νέο σύστημα που δίνει προτεραιότητα σε μεγαλύτερες επενδύσεις, εξαγωγές και ισχυρή δημιουργία θέσεων εργασίας..."
Τούτα βεβαίως αποτελούν στην καλύτερη περίπτωση "Λαφαζανικές" αρλούμπες και στη χειρότερη καταμαρτυρούν ιδιοτελή κίνητρα καταλήστευσης της τούρκικης κοινωνίας προς όφελος μιας πολιτικής και οικονομικής ελίτ που έχει συσπειρωθεί γύρω από το καθεστώς και με αδιαφανείς και αυταρχικές μεθόδους κυβερνά τη χώρα.
Είναι σύνηθες άλλωστε στα αυταρχικά καθεστώτα να συμπίπτουν τα πρόσωπα που αποτελούν την πολιτική και οικονομική ελίτ.
Η τόνωση των εξαγωγών δια της υποτίμησης σε μια χώρα κατά βάση μεταποιητική, η οποία εισάγει ενέργεια και πρώτες ύλες, επί της ουσίας σημαίνει έσοδα σε "σκληρό" συνάλλαγμα για όσους ελέγχουν τις εξαγωγές αλλά φτώχεια για όσους τις παράγουν. Δηλαδή, για όσους ζουν και αμείβονται στη χώρα.
Πρόσφατα είχαμε γράψει για τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η Τουρκία λόγω της γενικότερης ανατίμησης του δολαρίου.
Ο Ερντογάν κατά έναν μπακαλίστικο τρόπο προσπαθεί να αντιγράψει το μοντέλο της Κίνας που χάρη στην εκμετάλλευση του φθηνού εργατικού δυναμικού και τη χειραγώγηση των ισοτιμιών κατέκτησε τις αγορές της Δύσης. Χάρη στις δυτικές επενδύσεις εισήγαγε τεχνογνωσία και σε 30 χρόνια στέκεται με αξιώσεις απέναντι στη Δύση.
Η Τουρκία δεν διαθέτει όμως ούτε το επιστημονικό προσωπικό της Κίνας αλλά κυρίως ούτε τα αχανή μεγέθη της. Πολύ περισσότερο δεν διαθέτει τους μηχανισμούς ελέγχου και παρακολούθησης του πληθυσμού στα πλαίσια της πρόληψης της έκφρασης της κάθε είδους δυσαρέσκειας.
Ίσως σ’ αυτή τη φάση το πλέον ισχυρό χαρτί μετά το γεωστρατηγικό (το οποίο εν μέρει έχει κάψει...) που απομένει στον Ερντογάν είναι η σημαντική έκθεση των Ευρωπαϊκών και Δυτικών Τραπεζών στην τουρκική οικονομία.
Ο εκβιασμός τούτος μοιάζει αρκετά με εκείνον που οι κ. Τσίπρας- Βαρουφάκης επιχείρησαν με τη διαπραγμάτευση του 2015, όταν πίστευαν και διακήρυτταν πως οι Ευρωπαίοι θα παρακαλούν να μας δανείσουν, για να μην καταρρεύσουμε και συμπαρασύρουμε τις ευρωπαϊκές τράπεζες και το ευρώ στην κατάρρευση.
Στην περίπτωση της Τουρκίας βέβαια (όπως και της Ελλάδας στο τέλος) ασχέτως από τα οικονομικά συμφέροντα των ευρωπαϊκών χωρών, εκείνος που θα οριοθετήσει τη στάση απέναντι στον Ερντογάν ειδικότερα και την Τουρκία συνολικότερα, είναι οι ΗΠΑ του Προέδρου Μπάιντεν.
Η έκθεση των ισπανικών τραπεζών στην Τουρκία υπερβαίνει σε άθροισμα την έκθεση όλων των υπολοίπων μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών. Τούτο, ενδεχομένως εξηγεί και τη στάση της Ισπανίας σε σχέση με το καθεστώς της Άγκυρας.
Καθώς τα στοιχεία αυτά είναι του περασμένου Καλοκαιριού η έκθεση της Ισπανίας έχει αυξηθεί περαιτέρω μετά την εξαγορά του υπολοίπου 50% της Garanti Bank από την BBVA.
Τη δεύτερη μεγαλύτερη έκθεση έχει η Γαλλία και ακολουθούν η Γερμανία και η Ιταλία...
Πιθανή κατάρρευση της Τουρκίας θα δημιουργούσε προβλήματα σε αρκετές ευρωπαϊκές τράπεζες και χώρες δημιουργώντας ενδεχομένως αλυσιδωτές εκρήξεις με εκείνες που κινδύνεψε να δημιουργήσει η ελληνική χρεοκοπία...
2) Το στραπάτσο της Τουρκίας...
Στην πολιτική υπάρχουν πράγματα που λέγονται αλλά δεν γίνονται και πράγματα που γίνονται αλλά δεν λέγονται, έλεγε ένα παλιός Έλληνας πολιτικός, θέλοντας προφανώς να τονίσει τη σημασία της διαχείρισης της κοινής γνώμης προκειμένου να αποσπά η εκάστοτε ηγεσία την αποδοχή της ισχύος της, χωρίς την οποία δεν μπορεί να μακροημερεύσει...
Ο Τζώρτζ Όργουελ βέβαια με τους όρους "Νέα" ή "Διπλή Γλώσσα" το πήγε πολύ μακρύτερα ανατέμνοντας ευφυώς τη βασικότερη δομή επιβολής, τη γλώσσα.
Η βασική ιδέα που ρυθμίζει τη "Νέα Γλώσσα" είναι η αφαίρεση κάθε νοηματικής απόχρωσης από τις λέξεις ώστε να απομείνουν οι απλουστευτικές διχοτομίες (ευχαρίστηση και πόνος, ευτυχία και δυστυχία, καλές σκέψεις και εγκλήματα σκέψης). Επίσης αφαιρούνται λέξεις που έχουν αντίθετο νόημα (π.χ. το "κακό" γίνεται "μη καλό")...
Υπό αυτό το πρίσμα έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε τις μετατοπίσεις στη ρητορική των στελεχών του καθεστώτος Ερντογάν τις τελευταίες εβδομάδες.
Από απαντήσεις του τύπου "θα λάβουν απάντηση στο πεδίο", έχουμε περάσει σε καταγγελίες πως η Ελλάδα παραβιάζει τις οικουμενικές και πανευρωπαϊκές αξίες και οι Ευρωπαίοι στηρίζουν τις επεκτατικές της βλέψεις...
Τούτο ενδεχομένως έχει ενδιαφέρον γιατί ίσως καταδεικνύει αλλαγή στη γραμμή πλεύσης.
Αναλυτικότερα, κατά τον Υπουργό Άμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ: "Η Ελλάδα ασκεί απάνθρωπες συμπεριφορές στους μετανάστες και ενάντια στις οικουμενικές και ευρωπαϊκές αξίες.
Η Ελλάδα συνεχίζει αμείλικτα να επαναπροωθεί μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, στο Αιγαίο.
Η Ελλάδα δεν διστάζει να διαγράψει εικόνες μεταναστών που επαναπροωθεί, να καταστρέψει στοιχεία και να προσπαθήσει να κρύψει την παρανομία"...
Η Τουρκία ποτέ δεν διακρινόταν για την προσήλωσή της στον ανθρωπισμο, τις ευρωπαϊκές αξίες ή το διεθνές δίκαιο. Ο λόγος που τώρα καταφεύγει σε αυτές τις κοινότυπες διπλωματικές δικολαβίες είναι ενδεχομένως το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει.
Αυτό για το οποίο επί της ουσίας η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα είναι το ότι φυλάσσει τα σύνορά της από τις ανεξέλεγκτες εισόδους χιλιάδων δυστυχισμένων αλλά και αρκετών καθοδηγούμενων από την ίδια υποκινητών αστάθειας στην Ελλάδα και την Ε.Ε.
Η Τουρκία επιχείρησε το είδος "υβριδικής εισβολής" που επιχειρεί η Λευκορωσία στην Πολωνία αυτήν την περίοδο και απέτυχε χάρη στην αποτελεσματική αποτροπή χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός...
Η καταγγελία πως η Ελλάδα ποδοπατά τις οικουμενικές και ευρωπαϊκές αξίες μοιάζει περισσότερο με ομολογία ήττας...
Δεύτερη Ομολογία...
Ο ίδιος μιλώντας στο κοινοβούλιο στην επιτροπή για τον προϋπολογισμό υποστήριξε πως: "Η Eλλάδα προσπαθεί να δημιουργήσει συμμαχία με ορισμένες χώρες διαστρεβλώνοντας κάθε είδους δεδομένα και παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως θύμα, ενδεδυμένη ως ερίφιο για να καλύψει τις παράνομες και επιθετικές της ενέργειες και αναζητά καταφύγιο στην ΕΕ και δημιουργεί μια τεχνητή αντίληψη απειλής"...
Η Ελλάδα είναι μικρή χώρα σε σύγκριση με την Τουρκία με το 1/8 του πληθυσμού αυτής και το 1/4 περίπου του ΑΕΠ της.
Καθώς αισθάνεται πως απειλείται, ο πλέον εύλογος τρόπος να αντιδράσει πέραν της ενίσχυσης ενός βασικού οπλοστασίου αποτροπής είναι να βρει ορισμένους συμμάχους με τα ίδια προβλήματα με αυτή και ανάλογες επιδιώξεις προκειμένου να δημιουργήσει ένα πλέγμα ισχύος εντός το οποίου θα νιώθει ασφαλής.
Το ίδιο έκανε η χώρα μας και κατά τους βαλκανικούς αλλά και κατά τον Πρώτο και Δεύτερο Μεγάλο Πόλεμο. Το έπραξε μάλιστα με μεγάλη επιτυχία καθώς μετά από κάθε πόλεμο έβγαινε μεγαλύτερη απ’ ό,τι είχε εισέλθει και μάλιστα τις περισσότερες φορές σε βάρος της Τουρκίας...
Είναι προφανές πως η αναφορά του κ. Ακάρ στο ατελέσφορο των ελληνικών συμμαχιών είναι άλλη μια ομολογία ήττας...
Αν η Τουρκία είχε επιτύχει στις επιδιώξεις της τούτο θα μπορούσε να είχε συμβεί μέσα από τον τρόπο που περιγράφει ο άλλοτε πρωθυπουργός και στρατηγικός σύμβουλος του καθεστώτος κ. Νταβούτογλου στο βιβλίο του "Το Στρατηγικό Βάθος". Δηλαδή, πείθοντας τους μουσουλμάνους της ευρύτερης περιοχής πως οι Οθωμανοί δεν ήταν ιμπεριαλιστές και πως τους προστάτευαν από τις δυτικές αποικιοκρατικές δυνάμεις. Με τον τρόπο αυτό οι Άραβες και βαλκάνιοι μουσουλμάνοι θα αποδέχονταν την ηγεσία της Τουρκίας, γεγονός που θα την αναδείκνυε σε ισχυρή περιφερειακή δύναμη.
Το σχέδιο τούτο όμως απέτυχε καθώς η Τουρκία στην ευρύτερη περιοχή έχει δημιουργήσει περισσότερους εχθρούς απ’ ό,τι συμμάχους. Παράλληλα οι κινήσεις της αυτές την έχουν απομονώσει από τη Δύση η οποία της εξασφάλιζε αμυντική ισχύ και οικονομική σταθερότητα και ευημερία.
Για την Ελλάδα τα πράγματα θα ήταν πιο δύσκολα αν τα κορυφαία στελέχη του τουρκικού καθεστώτος εκθείαζαν και επαινούσαν την ίδια και τις κυβερνήσεις της. Για την Ελλάδα τα πράγματα θα ήταν χειρότερα αν πριν 3-4 χρόνια είχε εκδώσει τους Τούρκους φυγάδες στρατιωτικούς, όπως είχε καταγγείλει ο κ. Ερντογάν πως του είχε υποσχεθεί ο τότε πρωθυπουργός...
Όταν σε κατηγορεί ο εχθρός τα πράγματα είναι καλά, όταν σε επαινεί να φοβάσαι...
Πηγή: capital