Η διαχείριση της «τέλειας καταιγίδας» στην Ευρώπη

Οι Κινέζοι επισημαίνουν ότι στη γλώσσα τους το ιδεόγραμμα για την «κρίση» και το ιδεόγραμμα για την «ευκαιρία» είναι ένα και το αυτό. Αλλά, ενώ είναι αλήθεια ότι κρίση κι ευκαιρία πηγαίνουν συχνά «χέρι-χέρι», είναι δύσκολο να διακρίνουμε πολλές ευκαιρίες στην Ευρώπη υπό τις παρούσες συνθήκες.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους η σημερινή κατάσταση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι τόσο δύσκολη, είναι ότι κανείς δεν περίμενε τι ακριβώς θα συμβεί. Να'μαστε, 70 χρόνια από το τέλος του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, ένα τέταρτο του αιώνα από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, και περίπου δύο δεκαετίες από το τέλος των Βαλκανικών πολέμων, και ξαφνικά το πολιτικό, οικονομικό, και στρατηγικό μέλλον της Ευρώπης φαίνεται να είναι πολύ πιο αβέβαιο από όσο ο καθένας μας θα φανταζόταν.

Ένας άλλος λόγος που πρέπει να ανησυχούμε είναι ότι η Ευρώπη δεν αντιμετωπίζει μία κρίση, αλλά πολλές. Η πρώτη είναι οικονομική: δεν είναι μόνο η σημερινή πραγματικότητα της αργής ανάπτυξης, αλλά και το δεδομένο ότι η αργή ανάπτυξη θα συνεχιστεί χωρίς ανάπαυλα, εξαιτίας κυρίως μιας πολιτικής που αποθαρρύνει τις επιχειρήσεις να επενδύουν και να προσλάμβάνουν προσωπικό. Η άνοδος των λαϊκιστικών κομμάτων, τόσο της Αριστεράς όσο και της Δεξιάς, σε όλη την ήπειρο επιβεβαιώνει τις απογοητεύσεις και τους φόβους των λαών.

Η αιτία που έκανε τα πράγματα χειρότερα για την οικονομία της Ευρώπης ήταν η απόφαση, που ελήφθη πριν από μερικές δεκαετίες, περί της εισαγωγής ενός κοινού νομίσματος χωρίς ανάλογη κοινή δημοσιονομική πολιτική. Κάθε μορφή πειθαρχίας σε εθνικό επίπεδο εξαφανίστηκε στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Η Ελλάδα αποτελεί το πιο πρόσφατο θύμα αυτής της πολιτικής και απ΄ ότι φαίνεται δε θα είναι το τελευταίο.

Η δεύτερη κρίση προκύπτει από τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία. Δεν υπάρχει καμία προοπτική να εγκαταλείψει η Ρωσία την Κριμαία, και τα ερωτήματα ως προς τις προθέσεις της στην ανατολική Ουκρανία και τις χώρες της Βαλτικής ολοένα αυξάνονται. Ως αποτέλεσμα έχουμε την επιστροφή της γεωπολιτικής στην Ευρώπη σε μια εποχή κατά την οποία οι αμυντικές δαπάνες βρίσκονται σε συστολή και η κρατική στήριξη ενόπλων επεμβάσεων είναι, σε μεγάλο βαθμό, ανύπαρκτη.

Τέλος, η τρίτη, και πιο βαθιά, κρίση οφείλεται στις μαζικές ροές μεταναστών από τη Μέση Ανατολή και από άλλα σημεία της Ευρώπης. Η «πλημμύρα» ανθρώπων προκαλεί νέα ρήγματα μεταξύ των μελών της ΕΕ, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την αρχή των ανοικτών συνόρων και της ελεύθερης κυκλοφορίας.

Η Γερμανία και μερικές άλλες χώρες έχουν ανταποκριθεί στην πρόκληση με τρόπους που είναι μεν αξιοθαύμαστοι αλλά στην πραγματικότητα μη βιώσιμοι. Περίπου 8.000 πρόσφυγες την ημέρα - που ορίζεται και ως μια σύγχρονη «μετανάστευση των λαών» (Volkerwanderung) - φτάνουν στη Γερμανία, εν μέρει λόγω των σκληρών συνθηκών που αντιμετωπίζουν στην πατρίδα τους, και εν μέρει επειδή η Γερμανία φαντάζει πρόθυμη να τους δεχθεί. Αυτομάτως η πρόκληση για παροχή πρόνοιας και απασχόλησης και για την ενσωμάτωση των μεταναστών εξαντλείται γιατί διαπερνά τα όρια τωνδυνατοτήτων.

Είναι προφανές ότι η δημόσια πολιτική δεν μπορεί να επιτύχει εάν επικεντρώνεται στις συνέπειες, και όχι στα αίτια της προσφυγικής κρίσης. Μια αλλαγή που θα είχε την πιο προφανή θετική επίπτωση θα ήταν η εκλογή μιας νέας κυβέρνησης στη Δαμασκό, η οποία θα γινόταν αποδεκτή από το μεγαλύτερο μέρος του λαού της Συρίας καθώς και από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Δυστυχώς, αυτό φαίνεται πιθανό να συμβεί μόνο αν δώσουν τις «ευλογίες» τους για κάτι τέτοιο η Ρωσία και το Ιράν. Και οι δύο χώρες εμφανίζονται πιο πρόθυμες να αυξήσουν την υποστήριξή τους προς τον Πρόεδρο Μπασάρ αλ-Άσαντ παρά να συνεργαστούν για την απομάκρυνσή του.

Διαφαίνεται ότι και κάποιες άλλες κινήσεις θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση. Η αύξουσα διεθνής οικονομική στήριξη για χώρες της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής που φιλοξενούν μεγάλους αριθμούς προσφύγων είναι μία τέτοια κίνηση. Ιδανικά η χρηματοδότηση αυτή θα βοηθήσει στο να πειστούν περισσότερες χώρες και ν' ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γερμανίας.

Μια άλλη ουσιαστική εξέλιξη θα ήταν η δημιουργία θυλάκων στο εσωτερικό της Συρίας, όπου οι άνθρωποι θα μπορούσαν να συγκεντρώνονται με την προσδοκία να παραμείνουν ασφαλείς. Οι εν λόγω θύλακες θα απαιτούσαν τοπική στήριξη από τις κουρδικές δυνάμεις ή θα επέλεγαν τη στήριξη των αραβικών φυλών, επιδιώκοντας και τη στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ και άλλων χωρών.

Μια νέα συμφωνία με την Τουρκία είναι επίσης αναγκαία ώστε να μειώθει η εισροή νεοσύλλεκτων τζιχαντιστών στη Συρία και ο αριθμός των προσφύγων που κατευθύνονται βόρεια. Η Τουρκία θα λάμβανε οικονομική και στρατιωτική βοήθεια ως αντάλλαγμα για τον αυστηρότερο έλεγχο που θα επέβαλλε η ίδια στα σύνορά της. Το ζήτημα που αφορά στη μελλοντική σχέση της Τουρκίας με την Ευρώπη, καλό θα είναι ν' αναβληθεί, μέχρις ότου ξεπεραστεί η κρίση.

Οι ΗΠΑ έχουν την ιδιαίτερη υποχρέωση να παρέχουν βοήθεια. Η αμερικανική εξωτερική πολιτική έχει πολύ μεγάλη ευθύνη για την προσφυγική κρίση, λόγω αυτών που έχει κάνει άλλα και λόγω των όσων δεν έχει φροντίσει να κάνει στο Ιράκ, τη Συρία, και αλλού στη Μέση Ανατολή.

Οι ΗΠΑ έχουν επίσης στρατηγικό συμφέρον στο να παρέξουν βοήθεια στη Γερμανία και την Ευρώπη που υποστηρίζουν αυτή την κρίση. Η Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί το ένα τέταρτο της παγκόσμιας οικονομίας και παραμένει ένας από τους κύριους γεωπολιτικούς εταίρους της Αμερικής. Μια Ευρώπη η οποία θα έχει ν'αντιμετωπίσει μια δημογραφική πρόκληση, εκτός από την οικονομική πρόσκληση και τα θέματα ασφάλειας που αντιμετωπίζει, προφανώς δεν θα μπορεί - αλλά ούτε και θα θέλει τελικά - να είναι ένας αποτελεσματικός σύμμαχος.

Μέσα σε όλα αυτά, ο χρόνος παίζει σημαντικό ρόλο. Η Ευρώπη - και ειδικότερα η Γερμανία - δεν μπορεί να διατηρήσουν το status quo. Η αναμονή για να βρεθεί κάποια λύση δεν μπορεί να είναι αποτελεί αυτή τη στιγμή την απάντηση για τη λύση του συριακού προβλήματος.

Ίσως τα μικρά βήματα να μην επιλύουν άμεσα τη δεινή κατάσταση της Ευρώπης, μπορούν όμως να την κάνουν διαχειρίσιμη.

Richard N. Haass, Πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων, πρώην Διευθυντής Πολιτικού Σχεδιασμού για το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ (2001-2003), και πρώην ειδικός απεσταλμένος του προέδρου Τζορτζ Μπους στη Βόρεια Ιρλανδία και πρώην Συντονιστής για το Μέλλον του Αφγανιστάν . Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι το: «Η Εξωτερική Πολιτική Ξεκινάει από το Σπίτι: Βάζοντας τον Οίκο της Αμερικής σε Τάξη».


Διαβάστε περισσότερα εδώ.

ΠΗΓΗ: theproject-syndicate.org

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr