Διαβάζοντας ένα βιβλίο, ο καθένας προσέχει και προβληματίζεται με διαφορετικά κομμάτια του κειμένου. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Κάθε αναγνώστης δημιουργεί τη δική του σχέση με το κείμενο, φιλτράρει τα όσα διαβάζει μέσα από τις δικές του εμπειρίες και τη δική του προσωπικότητα.
Έτσι και με το βιβλίο με τις αναμνήσεις της Άνγκελα Μέρκελ, "Ελευθερία". Άλλος κόλλησε στα όσα έγραψε η πρώην καγκελάριος για τον Πούτιν και την άποψή του ότι η μεγαλύτερη καταστροφή του 20ού αιώνα ήταν η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, άλλος "κόλλησε" στην εκτίμηση της Άνγκελα Μέρκελ για τα αγγλικά του Τσίπρα, άλλοι εντυπωσιάστηκαν από την έλλειψη αυτοκριτικής της συγγραφέως για την εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Προσωπικά βρήκα πολύ ενδιαφέροντα για παράδειγμα τα όσα έγραψε η Ανγκελα Μέρκελ για τη ζωή της στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Και εντυπωσιάστηκα από το πώς περιγράφει την ανέγερση του τείχους του Βερολίνου -και τα συρματοπλέγματα που έκλεισαν τα υπόλοιπα σύνορα- και πόσο μεγάλο σοκ ήταν αυτό για όσους ζούσαν στη σοβιετική ζώνη επιρροής, αφού μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρούσαν ότι η επικοινωνία ανάμεσα σε εκείνους και τους Γερμανούς που ζούσαν στην αγγλική ή τη γαλλική ζώνη (τους συγγενείς τους δηλαδή), ήταν δεδομένη και αυτονόητη.
Από τη μια στιγμή στην άλλη, οι Γερμανοί της εκεί πλευράς είχαν εγκλωβιστεί και είχαν αποκλειστεί από τον υπόλοιπο κόσμο. Η περιγραφή που κάνει, μου έλυσε και το μυστήριο της απόφασης του κληρικού πατέρα της να μεταναστεύσει στη Λαϊκή Δημοκρατία, αρκετά χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου.
Όπως βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα και την περιγραφή τού ασφυκτικού ελέγχου του πληθυσμού από τη μυστική αστυνομία του κομμουνιστικού καθεστώτος. Η ταινία "Η Ζωή των Άλλων", μας έδωσε μια καλή εικόνα τού πώς ήταν η καθημερινότητα για τους ανθρώπους που ζούσαν εκεί, αλλά για παράδειγμα, ότι η αστυνομία ήλεγχε και πρόσεχε και κατέγραφε, ποιες κεραίες τηλεόρασης είχαν κατεύθυνση προς τη Δύση άρα οι ένοικοι του σπιτιού έβλεπαν τηλεόραση της Δυτικής Γερμανίας ήταν κάτι που δεν είχα δει και διαβάσει πουθενά.
Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ο τίτλος του βιβλίου έχει να κάνει με την ελευθερία που αισθάνθηκε όταν έπεσε το τείχος και όχι ότι πλέον είχε την ελευθερία να γράψει και να πει αυτά που ήθελε, αφού δεν ήταν πια Καγκελάριος. Αλλά φυσικά με εντυπωσίασε και ότι όταν έπεσε το Τείχος, αφού πέρασε στην άλλη, την ελεύθερη πλευρά και πανηγύρισε μαζί με τους άλλους Γερμανούς την ελευθερία, στο τέλος της βραδιάς γύρισε στην Ανατολική πλευρά και επέστρεψε σπίτι της. Ήταν τόσο σίγουρη ότι δεν θα εγκλωβίζονταν ξανά;
Προφανώς η προσοχή μου εντάθηκε όταν έφθασα στο "ελληνικό πρόβλημα". Στην αρχή της οικονομικής κρίσης και της ελληνικής χρεοκοπίας. Ήθελα να καταλάβω πώς έβλεπε και πώς αντιμετώπιζε το θέμα η άλλη πλευρά. Όχι ότι μας είναι τελείως άγνωστο, αφού οι δημόσιες δηλώσεις εκείνης της εποχής μας έχουν ενημερώσει για τις διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις για τις αιτίες και τους "ενόχους", αλλά ήθελα να μάθω περισσότερα.
Δεν αισθάνθηκα ότι έμεινα κατάπληκτος. Η Γερμανίδα Καγκελάριος δεν ήθελε να πληρώσει από τα χρήματα των Γερμανών φορολογούμενων για τη λάθος διαχείριση των δημοσίων οικονομικών από τους Έλληνες. Τόσο απλό. Και τελικά επείσθη να βάλει το χέρι στην τσέπη, μόνο όταν συνειδητοποίησε ότι ήταν προϋπόθεση για να μην καταρρεύσει το ευρώ και τελικά πληγεί και η Γερμανία.
Αντίθετα έμεινα κατάπληκτος από την αντίδραση του Έλληνα πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, έτσι τουλάχιστον όπως τον περιγράφει η Μέρκελ. Όχι ότι δεν έχουμε σχηματίσει ήδη μια εικόνα για την αδυναμία του τότε Έλληνα πρωθυπουργού να αντιληφθεί το μέγεθος της κρίσης και να προωθήσει τις πολιτικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Αλλά και πάλι, η έκπληξη είναι μεγάλη.
Για παράδειγμα, όταν η Άνγκελα Μέρκελ αφηγείται την πρώτη σύσκεψη κρίσης για την Ελλάδα, τον Φεβρουάριο του 2010, όταν τα πράγματα έχουν δυσκολέψει πολύ για τη χώρα μας και είναι σαφές σε όλους ότι σύντομα δεν θα είναι σε θέση να δανειστεί από τις αγορές. Ο Σαρκοζί την καλεί σε μια συνάντηση -πριν από μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής- μόνο με τον Μπαρόζο, τον τότε πρόεδρο της Επιτροπής, τον πρόεδρο του Συμβουλίου βαν Ρομπέι και τον Ζακ Τρισέ, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο Σαρκοζί, σε αντίθεση με τη Μέρκελ, έχει δει τι έρχεται και θέλει να την πείσει να δώσει χρήματα στην Ελλάδα. Εκείνη διστάζει να αποδεχθεί την πρόσκληση για τη συνάντηση, ίσως γιατί βλέπει πού θα καταλήξει, ενώ πριν τελικά πει το ναι, τηλεφωνεί στον ίδιο τον Παπανδρέου.
Έκπληξη νούμερο ένα: "Μέρκελ: Το απόγευμα επικοινώνησα πρώτα τηλεφωνικά με τον Παπανδρέου ο οποίος περιέγραψε μεν την κατάσταση στη χώρα του ως τεταμένη, δεν μου έδωσε ωστόσο την εντύπωση ότι έκρινε επείγουσα την ανάληψη δράσης".
Στη διάρκεια της συνάντησης, Μπαρόζο, βαν Ρομπέι, Τρισέ και Σαρκοζί λένε στη Μέρκελ ότι πρέπει να δοθεί βοήθεια στην Ελλάδα τώρα.
Έκπληξη νούμερο δύο: "Μέρκελ: Είχαμε φθάσει στην ουσία του θέματος. Η Ελλάδα χρειαζόταν χρήματα. Όλοι, εκτός από εμένα και τον Παπανδρέου, έγνεψαν καταφατικά".
Αφού η Μέρκελ ενημερώνει ότι οι ευρωπαϊκές συνθήκες δεν επιτρέπουν την ανάληψη του χρέους μιας χώρας από άλλη χώρα και ότι η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας δεν της επιτρέπει να δώσει χρήματα, συνειδητοποιεί ότι ο μόνος που δεν έχει μιλήσει ακόμα είναι ο ΓΑΠ.
Έκπληξη νούμερο τρία: "Μέρκελ: Οπότε τον ρώτησα ευθέως: Εσύ τελικά τι θέλεις; Η απάντηση ήταν ότι δεν ήθελε τίποτα, αλλά πως η Ελλάδα βρισκόταν σε πολύ άσχημη κατάσταση".
Η συζήτηση συνεχίζεται σε έντονο ύφος, η Μέρκελ αρχίζει να μιλάει γερμανικά για να μην υπάρχει καμία παρεξήγηση σε αυτά που λέει, επιμένει ότι δεν μπορεί να δώσει χρήματα και αντιδρά έντονα στο γεγονός ότι όλοι την πιέζουν να πληρώσει, αλλά κανείς δεν ενδιαφέρεται να πιέσει την Ελλάδα να μειώσει το έλλειμμα και να κάνει οικονομίες. Εκείνη λοιπόν στρέφεται και πάλι στον Παπανδρέου.
Έκπληξη νούμερο τέσσερα: "Μέρκελ: Πότε θα παρουσιάσεις στην Επιτροπή τα σχέδιά σου για την εξοικονόμηση των 4 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ; Αυτό προέχει αυτή τη στιγμή προκειμένου να περάσεις στις χρηματαγορές το μήνυμα ότι μπορούν να σας εμπιστευτούν ξανά. Ο Παπανδρέου απάντησε ότι χρειάζεται χρόνο. Δεν πίστευα στα αυτιά μου. Εν μέσω αυτής της ασφυκτικής πίεσης να γίνει κάτι για την κατάσταση, ο ίδιος συμπεριφερόταν σαν να έχει όλο τον χρόνο του κόσμου μπροστά του".
Μερικούς μήνες αργότερα, αφού έχουν αποφασισθεί κάτι διμερή δάνεια που θα αποδειχθούν σταγόνα εν τω ωκεανώ, η Ελλάδα θα ανακοινώσει ότι το έλλειμμα ξεπερνάει το 15% και θα προσφύγει σε βοήθεια από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Μέχρι εκείνη τη στιγμή η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε ζητήσει βοήθεια…
Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα με μια διαφορετική ηγεσία, έναν πιο ενημερωμένο, πιο αποφασιστικό πρωθυπουργό της Ελλάδος; Η απάντηση μοιάζει αυτονόητη αλλά δεν είναι. Υποθέτουμε όμως ότι τουλάχιστον δεν θα είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Πηγή: capital.gr