Follow us

Η "φούσκα" του τουρισμού

Τα εύκολα χρόνια της άκοπης τουριστικής ανάπτυξης φαίνεται να αποτελούν παρελθόν. Τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε τις αρνητικές συνέπειες.

THETOC TEAM
ΓΡΑΦΕΙ: ΚΩΣΤΑς ΣΤΟΥΠΑς
Κώστας Στούπας

Διαβάζω στο ρεπορτάζ πως οι τουριστικές αφίξεις το πρώτο εξάμηνο του 2024 αυξήθηκαν κατά 15,5%, ενώ τα έσοδα έφτασαν τα 6,9 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 12,2% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

Ωστόσο, η μέση δαπάνη ανά τουρίστα μειώθηκε στα 570 ευρώ, καταγράφοντας πτώση 3,6% σε σχέση με πέρυσι.

Τι σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί από τη σκοπιά της οικονομικής ανάλυσης;

Το σκηνικό μοιάζει με μια επιχείρηση που αυξάνει τις πωλήσεις αλλά τα κέρδη της μειώνονται. Το μοντέλο αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Αν η επιχείρηση δεν αναδιαρθρώσει τη λειτουργία της θα οδηγηθεί στη χρεοκοπία.

Το 2024, οι τουριστικές αφίξεις στην Ελλάδα αναμένεται να φτάσουν περίπου τα 35 εκατομμύρια και τα τουριστικά έσοδα προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 22 δισεκατομμύρια ευρώ.

Υποθέστε π.χ. πως τα επόμενα 10 χρόνια οι αφίξεις αυξάνονται 10% το χρόνο και τα έσοδα ανά τουρίστα μειώνονται 3,5% το χρόνο.

Το 2034 θα έχουμε πάνω από 90 εκατ. επισκέπτες αλλά τα έσοδα ανά επισκέπτη θα έχουν περιοριστεί στα 398 Ευρώ με αποτέλεσμα τα συνολικά έσοδα να φτάνουν περίπου τα 35,8 δισ. Ευρώ.

Τριπλασιασμός των επισκεπτών όμως σημαίνει και τριπλασιασμός των δαπανών για αποκομιδή των απορριμμάτων και λυμάτων που θα παράγουν και των δωρεάν φυσικών πόρων όπως αέρας, νερό και χώρος που θα χρειάζονται.

Σε αυτήν την περίπτωση είναι πιθανό το ισοζύγιο εσόδων εξόδων της επιχείρησης "Τουρισμός" να έχει καταστεί αρνητικό. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι επιχειρήσεις χρεοκοπούν.

Αν όλα αυτά μοιάζουν αποκυήματα απαισιοδοξίας και νοσηρής φαντασίας ρίξτε μια ματιά στα αναρίθμητα τα τελευταία χρόνια ρεπορτάζ για τα προβλήματα που δημιουργεί ο υπερτουρισμός στις τοπικές κοινωνίες αλλά και το ίδιο το τουριστικό προϊόν.

Η εκτόξευση της τιμής των ακινήτων και των ενοικίων είναι μια από τις παρενέργειες σε ενεστώτα χρόνο. Το 2024 περί τις 250 χιλ. ακίνητα( πάνω από 1 εκατ. κλίνες) έχουν αποσυρθεί από την αγορά κατοικίας και έχουν μετατραπεί σε ενοικιαζόμενα βραχυχρόνιας μίσθωσης προκειμένου να εξυπηρετήσουν τη ζήτηση από τις αυξανόμενες τουριστικές ροές.

Το πρόβλημα στέγης έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις.

Αν προσέξετε τα ρεπορτάζ για το αναδυόμενο πρόβλημα της λειψυδρίας και τα συνδυάσετε και με την αύξηση της κατανάλωσης νερού που απαιτούν πάνω από 30 εκατ. επισκέπτες το χρόνο θα αντιληφθείτε και άλλο ένα πρόβλημα που μπορεί να οξυνθεί τα επόμενα χρόνια.

Ο τουρισμός για πολλά χρόνια αποτελούσε ευλογία για χώρες σαν τη δική μας. Οι τιμές των ακινήτων και οι αναδυόμενες αβίωτες συνθήκες σε κάποιες περιοχές της χώρας το καλοκαίρι για αρκετούς μήνες, αποτελούν την άλλη πλευρά του νομίσματος.

Επιπλέον, η ευκολία με την οποία μπορούσε κάποιος να αποκομίσει εισόδημα ή να πλουτίσει από τον τουρισμό στην Ελλάδα, αποτέλεσε πέραν του κράτους, μια ακόμη τροχοπέδη για σοβαρές προσπάθειες σε άλλους τομείς.

Η κατάσταση αυτή οδήγησε την οικονομία σε ένα είδος "μονοκαλλιέργειας" που ενέχει αρκετούς κινδύνους. Ο τουρισμός στην Ελλάδα λειτούργησε σαν κάποιος σπάνιος φυσικός πόρος σε αφθονία(σπάνιος για την υφήλιο που ήταν σε αφθονία στην Ελλάδα).

Οι περισσότεροι ζηλεύουν τις χώρες που διαθέτουν σπάνιους φυσικούς πόρους καθώς η εκμετάλλευσή τους αυξάνει το εθνικό εισόδημα. Οι περισσότερες χώρες που διαθέτουν σε αφθονία σπάνιους φυσικούς πόρους υποφέρουν από αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν "κατάρα των πόρων"

Η "κατάρα των πόρων" (resource curse) είναι ένα φαινόμενο όπου χώρες με άφθονους φυσικούς πόρους, όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο ή ορυκτά, αντιμετωπίζουν οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα αντί για ευημερία.

Παρά την πλούσια φυσική τους κληρονομιά, αυτές οι χώρες συχνά έχουν χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη και χειρότερη ποιότητα ζωής από χώρες με λιγότερους πόρους.

Η αφθονία ενός φυσικού πόρου εμποδίζει την ανάπτυξη άλλων τομέων της οικονομίας, όπως η βιομηχανία και οι υπηρεσίες. Τα έσοδα από τους πόρους συχνά δεν κατανέμονται δίκαια, οδηγώντας σε κοινωνικές ανισότητες και συγκρούσεις.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ανάμεσα σε δεκάδες χώρες που παράγουν σημαντικές ποσότητες υδρογονανθράκων μόνο η Νορβηγία θεωρείται ανεπτυγμένη και δημοκρατία.

Τα εύκολα χρόνια της άκοπης τουριστικής ανάπτυξης φαίνεται να αποτελούν παρελθόν. Τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε τις αρνητικές συνέπειες.

Υ.Γ. Αν σας ξενίζει ο όρος η "φούσκα" για αυτό που μεταξύ άλλων συμβαίνει στον τουρισμό η αιτιολόγηση που έχω είναι η εξής. Τις τελευταίες δεκαετίες η παγκόσμια οικονομία έχει τεθεί σε τροχιά ενός οικονομικού παραληρήματος που δημιούργησαν οι χαλαρές νομισματικές πολιτικές. Από το ’80 και μετά ξεκίνησε ένας κύκλος μείωσης των επιτοκίων και αύξησης του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους. Μετά το κραχ του 2008 η αδυναμία των μηδενικών επιτοκίων να σταθεροποιήσουν την οικονομία οδήγησε στα αρνητικά επιτόκια και τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Κατά την διάρκεια της πανδημίας η αύξηση του χρέους και οι επιδοματικές πολιτικές βγήκαν εκτός ελέγχου, αφού στην παγκόσμια οικονομία εγχύθηκαν δεκάδες τρισεκατομμύρια. Οι αλόγιστες αυτές νομισματικές πολιτικές οδήγησαν σε έναν πληθωρισμό της ζήτησης, των τιμών των ακινήτων, των τιμών των μετοχών και κατά συνέπεια και της ζήτησης τουριστικών υπηρεσιών. Όπως αναλύω στο βιβλίο μου η "Επερχόμενη Αταξία", φαίνεται πως έχει δημιουργηθεί μια "φούσκα" των πάντων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις αποτελούν κάποιο αντίλογο, αλλά προς το παρόν τα επόμενα 5-10 χρόνια δεν φαίνονται ικανές να καλύψουν το χάσμα που έχει δημιουργηθεί.

Πηγή: Capital.gr

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr

Η ταινία που βλέπουν όλοι στους κινηματογράφους έχει τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο και έναν πωρωμένο σκηνοθέτη

Στην πανηγυρική επιστροφή του, ο σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης σκαρφίζεται τα πιο αστείρευτα κινηματογραφικά μπάχαλα.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ 19 Σεπ 2025 | 15:50

Ξεπέρασαν τα 12 δισ. ευρώ τα έσοδα από τον τουρισμό στο επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου 2025

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, τα έσοδα από τον τουρισμό το πρώτο επτάμηνο του 2025 αυξήθηκαν κατά 12,5%

04 Σεπ 2025 | 09:31

Το σύμπλεγμα ελληνικών νησιών στα 10 πιο αγαπημένα "μικροσκοπικά νησιά" για τους Γάλλους

Η Ελλάδα διαθέτει νησάκια πανέμορφα σαν μικρά κομμάτια του παραδείσου. Οι μη τετριμμένοι αυτοί προορισμοί προσφέρουν αυθεντικές εμπειρίες που δεν συγκρίνονται με τα μεγαλύτερα νησιά της Μεσογείου.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ 30 Αυγ 2025 | 08:34

Η όμορφη παραθαλάσσια κωμόπολη του Ιονίου που αποτελεί το ιδανικό ησυχαστήριο - Μόλις 3,5 ώρες από την Αθήνα

Τα τελευταία χρόνια είναι έντονη η φημολογία για μια κολοσσιαία επένδυση Αράβων επιχειρηματιών, η οποία στοχεύει να τον καταστήσει διεθνή προορισμό για πολυτελή γιοτ μεγάλου διαμετρήματος

24 Σεπ 2025 | 07:52

Η "κατάληψη" στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη

Υποθέτω έχει να κάνει και με την αδυναμία της αντιπολίτευσης να δημιουργήσει ένα αντικυβερνητικό ρεύμα και κίνημα και να δώσει μορφή και περιερχόμενο στον αγώνα τους. Στον αγώνα τους να φύγει επιτέλους ο Μητσοτάκης.

22 Σεπ 2025 | 09:56

Ένα φωτεινό πολιτιστικό γεγονός

Και όμως. Με την έξοδο από τα μνημόνια, η εντόπια βιβλιοπαραγωγή επανήλθε σταδιακά στα προ της κρίσης επίπεδα.

ΠΕΤΡΟΣ ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 22 Σεπ 2025 | 06:15

Το δράμα του πολυεκατομμυριούχου

Πώς θα ήταν ένας κόσμος δίχως καθόλου ενσυναίσθηση; Σίγουρα θα ήταν ένας κόσμος όπου δεν θα ήθελα να ζήσω ή όπου δεν θα ήθελαν να ζήσουν τα παιδιά μας.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 20 Σεπ 2025 | 13:26

Ο Ανδρέας Λοβέρδος στο ΚΚΜ

Το ερώτημα παραμένει: Γιατί όλοι φεύγουν από το ΠΑΣΟΚ και δεν έχουμε ούτε έναν να έκανε την αντίστροφη πορεία;

ΜΑΝΟΛΗΣ ΚΑΨΗΣ 17 Σεπ 2025 | 08:03

Πλέον δεν είναι ούτε δημοκράτης ούτε απλά δεξιός

Η αλήθεια είναι ότι τώρα πλέον είναι απλά νεκρός. Ούτε δημοκράτης, ούτε απλά δεξιός. Μακαρίτης.

15 Σεπ 2025 | 07:55

Βαθιά Αμερική

Μπορεί η βαθιά Αμερική να ορίσει τις τύχες του πλανήτη, κατά τον τρόπο που ένας καρκίνος μέχρι να ξεπεραστεί, αποσυντονίζει, βασανίζει τον άνθρωπο; Όλα δείχνουν πως ναι.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 15 Σεπ 2025 | 06:15

Η ιδεολογία του δολοφόνου

Είναι οι δολοφόνοι εκ προοιμίου "δεξιοί" ή εκ προοιμίου "αριστεροί", όπως θέλουν να μας πείσουν οι εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές παρατάξεις;

ΚΑΤΑΜΕΣΤΟ ΤΟ ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ 14 Σεπ 2025 | 13:18

"Απόλυτη" και κάτι παραπάνω

Η Άννα Βίσση απέδειξε για ακόμα μια φορά γιατί παραμένει η "Απόλυτη Ελληνίδα Σταρ", ίσως... και κάτι παραπάνω.

13 Σεπ 2025 | 12:37

Η πρώτη δημοσκόπηση

Το πιο χαρακτηριστικό νούμερο από τη δημοσκόπηση, είναι αυτό για την "ικανοποίηση" από τις παροχές που ανακοινώθηκαν στην ΔΕΘ. Οι μισοί από εκείνους που εκτιμούν ότι θα έχουν όφελος από τη μείωση της φορολογίας, δηλώνουν ταυτόχρονα ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τα μέτρα. Γιατί; Γιατί δεν τους αρέσει η κυβέρνηση είναι η απάντηση.

10 Σεπ 2025 | 07:52

Ο πάντα προκλητικός Άδωνις Γεωργιάδης

O Γεωργιάδης ήταν προκλητικός. Προκλητικός που ακύρωσε την επίσκεψή του στο νοσοκομείο της Δράμας, προκλητικός και με τα όσα είπε μετά για τα επεισόδια στην είσοδο του νοσοκομείου πριν από την άφιξή του.

08 Σεπ 2025 | 07:44

Και πάλι όλοι μαζί

Γιατί τα σημερινά ζευγάρια αποφεύγουν -συχνά τρέμουν στο ενδεχόμενο- να γίνουν γονείς; Η προφανής απάντηση αφορά στο κόστος ζωής.

08 Σεπ 2025 | 06:05

Τα λείψανα του Αγίου Λαζάρου

Η βιβλιογραφία γύρω από την εμπορία "ιερών λειψάνων" εμπλουτίστηκε σε σημείο ώστε να αδυνατούμε να την εξαντλήσουμε στο πλαίσιο ενός σύντομου κειμένου.

06 Σεπ 2025 | 09:44

Δημογραφικό: Να ξυπνήσουμε γιατί χανόμαστε (Τάσος Γιαννίτσης)

Διαβάζοντας την εισήγηση για το δημογραφικό πρόβλημα που έκανε ο Τάσος Γιαννίτσης στην επετειακή εκδήλωση για τα 51 χρόνια του ΠΑΣΟΚ (και μπράβο τους για την ιδέα), σε πιάνει η ψυχή σου.

03 Σεπ 2025 | 07:15

Στην Αξιώτισσα στη Νάξο

Όποτε βλέπω σε ταβέρνα ή εστιατόριο, πανό, αφίσες και λοιπά πολιτικά μηνύματα, τα οποία "μοστράρει" ο ιδιοκτήτης πιστεύοντας προφανώς ότι με τον τρόπο αυτό επηρεάζει πεινασμένες συνειδήσεις, απλώς αποχωρώ.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΩΜΕΝΙΔΗΣ 01 Σεπ 2025 | 07:23

Χειμερία νάρκη ή γεμιστά της επόμενης μέρας;

Οι αρκούδες. Τα ερπετά. Οι νυχτερίδες και οι σκίουροι. Και ορισμένοι Έλληνες πολιτικοί, ιδίως εάν έχουν διατελέσει πρωθυπουργοί.

01 Σεπ 2025 | 07:21

Εκλογολογίες και κομματικοί σχεδιασμοί

Ακόμα και η αναμενόμενη εμφάνιση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ με τις γνωστές παροχές του Σεπτεμβρίου εντάσσεται πάντως, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε μια εκλογική στρατηγική.

ΓΡΑΦΕΙ Ο Π. ΤΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ 01 Σεπ 2025 | 06:10

Η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής

Ζούμε σε οργουελικούς καιρούς. Ο Τζορτζ Όργουελ, αυτός ο σκοτεινός προφήτης του εικοστού αιώνα, μπορεί να μην έπεσε σε όλα μέσα (συμπεριλαμβάνονται και ηχηρές αστοχίες στις προβλέψεις του), αλλά σίγουρα πέτυχε διάνα το κυριότερο.