Ως γνωστό, εδώ και μήνες η τουρκική λίρα βρίσκεται σε σταθερά καθοδική πορεία, λόγω των μεγάλων προβλημάτων της οικονομίας και το πείσμα Erdogan για διατήρηση χαμηλών επιτοκίων δανεισμού "προς όφελος των εξαγωγών, των επενδύσεων και της ανάπτυξης".
Αυτόν τουλάχιστον παρουσιάζει ο Τούρκος Πρόεδρος ως τον λόγο που εμμένει στην πολιτική αυτή. Από οικονομικής πλευράς διότι ο κυριότερος λόγος, όπως έχει ο ίδιος κατ’ επανάληψη δηλώσει, είναι η αντίθεση της μουσουλμανικής θρησκείας στην τοκοφορία και τον δανεισμό με σκοπό το (υπέρογκο) κέρδος.
Μια τέτοια πολιτική όμως, σε περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού διεθνώς, που επιτείνει τις ήδη υπάρχουσες και εντονότατες πληθωριστικές πιέσεις στο τοπικό επίπεδο, είναι καταστροφικά ανορθόδοξη και λανθασμένη. Η Τουρκία είναι μεν συνηθισμένη στον πληθωρισμό ο οποίος είναι ενδημικός στην Τουρκία, τουλάχιστον τα τελευταία πολλά χρόνια, αλλά δεν υπάρχει οικονομία στον πλανήτη που έχει τις αντοχές ή την δυνατότητα ν’ αντέξει τις ραγδαίες αυξήσεις τιμών, που βιώνει η γείτων τους τελευταίους μήνες.
Μετά τα αλλεπάλληλα στραπάτσα της λίρας, κάθε φορά που ο Ερντογάν προανήγγειλε μια νέα μείωση επιτοκίων, θα περίμενε κάποιος αυτός να έχει λάβει το μήνυμα και, εύσχημα ή όχι, να ανακρούσει πρύμνα.
Δυστυχώς, η εγωιστική επιμονή του Τούρκου προέδρου, δεν κάμφθηκε. Ούτε καν όταν η ισοτιμία της λίρας απέναντι σε ευρώ και δολάριο, έφθασε ν’ αγγίζει τις 20 και 18,5 λίρες αντίστοιχα! Από την άλλη όμως, ύστερα από τα όσα περνά ο κόσμος εδώ και καιρό, δεν μπορούσε να μείνει και άπραγος.
Αντί όμως να προχωρήσει σε, σταδιακή έστω, επαναφορά σε πολιτικές με οικονομική λογική, επέλεξε να προχωρήσει ακόμη πιο βαθειά στον όλεθρο της ανορθόδοξης πολιτικής και των ασύμμετρων δυνάμεων. Αντί να προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων, επιβολή επίσημων capital control (ανεπίσημα είναι σε ισχύ για τα "μη δικά μας παιδιά", εδώ και πολύ καιρό) και άλλα μέτρα περιορισμού της ρευστότητας και του πληθωρισμού, εφηύρε ένα νέο, περίεργο είδος επιλεκτικού και μονόπλευρου Quantitative Easing (QE), επιδοτώντας τη διατήρηση καταθέσεων σε λίρα!
Συγκεκριμένα, εάν κάποιος ιδιώτης (το μέτρο ισχύει μόνο για φυσικά πρόσωπα) που διαθέτει καταθέσεις σε εγχώριο νόμισμα, τις διατηρήσει σε προθεσμιακή κατάθεση 3 έως 12 μηνών, αυτή θα αποδίδει το εκάστοτε επίσημο επιτόκιο καταθέσεων συν τη διαφορά του επιτοκίου αυτού (που θα καθορίζεται κάθε ημέρα στις 11, από την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας) από τη συναλλαγματική ισοτιμία.
Εάν δηλαδή θεωρήσουμε ότι ένας καταθέτης διατηρεί ένα ποσό Χ λιρών σε προθεσμιακή κατάθεση 1 έτους και ότι, στο διάστημα αυτό, το επιτόκιο καταθέσεων βρισκόταν στο 14% κατά μέσον όρο, την ημέρα αποπληρωμής των τόκων, αυτοί θα υπολογιστούν με αυτό επιτόκιο συν την όποια ζημία έχει προκύψει από την πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου. Εάν λοιπόν αυτή π.χ. είχε υποχωρήσει κατά 20% έναντι του δολαρίου, σε σχέση με την ημερομηνία έναρξης της κατάθεσης, τότε το πραγματικό επιτόκιο θα φτάσει το 20% και όχι το τραπεζικό 14%.
Σε πρώτη ματιά, μοιάζει λογικό ως μέτρο. Τουλάχιστον για τον μη ασχολούμενο σε βάθος με τη μακροοικονομία και τα μεγέθη της. Επί του πρακτέου όμως, πρόκειται για μέτρο εξαιρετικά επικίνδυνο, το οποίο θα μπορούσε να δημιουργήσει πολύ σημαντικότερα από τον πληθωρισμό προβλήματα, στην τουρκική οικονομία. Προβλήματα που μπορεί να κυμαίνονται από την πιθανή δημοσιονομική ασφυξία, έως μία γιγαντιαία έκρηξη υπερπληθωριστικού κύματος, τύπου Βαϊμάρης!
Προς το παρόν βέβαια, μιας και η κίνηση επί της ουσίας αποτελεί μια "συνθετική" αύξηση επιτοκίων, το νόμισμα αντέδρασε θετικότατα. Αλλά είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν η παροχή επιπλέον εισοδήματος στα κοινωνικά στρώματα με μεγάλη οικονομική επιφάνεια (κανείς άλλος δεν διατηρεί καταθέσεις σε λίρες στην Τουρκία), μπορεί να βοηθήσει την τουρκική οικονομία να αντισταθεί στο τσουνάμι πληθωρισμού που αναμένεται να προκαλέσουν οι, σχεδόν βέβαιες, μειώσεις του βασικού επιτοκίου, που αναμένεται να επακολουθήσουν.
Εάν σε αυτό προσθέσετε την κοινωνική αναταραχή που, σχεδόν σίγουρα, θα προκαλέσει η ανισοβαρής "επιδότηση" των εισοδημάτων, η εικόνα που σχηματίζεται για το ορατό, οικονομικό και όχι μόνον μέλλον της Τουρκίας, είναι ιδιαίτερα σκοτεινή και δυσοίωνη.
Ας ελπίσουμε πως τα πράγματα θα πάνε καλύτερα του αναμενομένου και θα υπάρξει περισσότερο "φως" ανατολικά της Αδριανούπολης. Διαφορετικά...
Πηγή: Capital.gr