Το ερώτημα μπορεί να ηχεί ανησυχητικά αφελές ή αφελώς ανησυχητικό, από τη στιγμή μάλιστα που δεν κυκλοφορεί ακόμη στην αγορά κάποιο αξιόπιστο "φασιστόμετρο" –αυτό όμως δεν σημαίνει και ότι δεν πρέπει να το εξετάσουμε με στοιχειώδη σοβαρότητα. Σε μια εποχή που οι χαρακτηρισμοί προδίδουν περισσότερα γι’ αυτόν που χαρακτηρίζει και λιγότερα γι’ αυτόν που χαρακτηρίζεται, ενόσω παράλληλα και ταυτόχρονα οι έννοιες δηλώνουν όσα σκοπεύουν εξαρχής να δηλώσουν αλλά και τα ακριβώς ανάποδά τους (ο θρίαμβος της οργουελιανής "νέας γλώσσας", του διαβόητου "newspeak"), το να αποκαλείς "φασίστα" τον ισχυρότερο άνδρα του κόσμου που αναρριχήθηκε για δεύτερη φορά στον υψηλότερο θώκο του κόσμου μέσω μιας εκλογικής διαδικασίας που ουδείς (ούτε οι πιο βαμμένοι εχθροί του)
διανοήθηκε να αμφισβητήσει, σε αφήνει εκτεθειμένο στις εύλογες κατηγορίες της "προκατάληψης" και της "εμπάθειας". Ουπς. Με νίκη στις εκλογές πήρε την εξουσία και ο Χίτλερ. Ναι, ίσως η μαζική εθελοτυφλία του εκλογικού σώματος να μην είναι και το πιο δυνατό
επιχείρημα εναντίον της "φασιστίλας" του Τραμπ.
Από την άλλη μεριά, οι γενικεύσεις και οι απλουστεύσεις δεν διευκολύνουν τη γνωμάτευση. Εξυπακούεται ότι η δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ το 2025 μπορεί τυπικά να απέχει κάτι παραπάνω ή κάτι παρακάτω από έναν αιώνα από την "Πορεία προς τη Ρώμη" του Μπενίτο
Μουσολίνι το 1922 και την "ανάληψη της εξουσίας" από τον Αδόλφο Χίτλερ το 1933, αλλά ουσιαστικά αναφερόμαστε σε συνθήκες και καταστάσεις ριζικά ανόμοιες. Μια καλή εκκίνηση λοιπόν για μια ρεαλιστική γνωμάτευση είναι να εντοπίσουμε σε τι "διαφέρει" ο Τραμπ από τους φασίστες (κατ’ επέκτασιν και ολίγον καταχρηστικά, υπό τη σκέπη των φασιστών, συστεγάζουμε τους ναζιστές). Η πρώτη και κραυγαλέα διαφορά είναι ότι ο Τραμπ δεν είναι κρατικιστής –κάτι που οδήγησε και την Άλις Βάιντελ, την ηγερία της ακροδεξιάς σήμερα στη Γερμανία, να αποποιηθεί μετά βδελυγμίας τη ναζιστική κληρονομιά λέγοντας στον Ίλον Μασκ ότι ο Χίτλερ ήταν… κομμουνιστής (και ο Μασκ περιχαρής συμφώνησε: "Μα ναι, είχε κρατικοποιήσει τόσες επιχειρήσεις"). Ο Χίτλερ, βεβαίως-βεβαίως, δεν ήταν κομμουνιστής (μην
τρελαθούμε και τελείως), ήταν όμως κρατικιστής (όπως ήταν και ο Μουσολίνι), φανατικός οπαδός των κρατικών παρεμβάσεων, ιδίως όπου το έκρινε αναγκαίο (και το έκρινε αναγκαίο σχεδόν… παντού) προκειμένου να αναπληρώσει τον "χαμένο χρόνο" μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, να αγνοήσει τις επαχθείς κυρώσεις της Συνθήκης των Βερσαλλιών και να καταστήσει πάλι τη Γερμανία κραταιά στρατιωτική δύναμη. Ο Χίτλερ στηριζόταν σε ορισμένους από τους πιο διαβόητους καπιταλιστές της εποχής του, όχι αποκλειστικά Γερμανούς
(πιο καραμπινάτη ήταν η φιλοναζιστική περίπτωση του αμερικανού Χένρι Φορντ), αλλά συγχρόνως τους απεχθανόταν, καθώς τους θεωρούσε μαριονέτες των Εβραίων ή Εβραίους καθαυτούς. Ο Τραμπ δεν έχει κανένα πρόβλημα με τους Εβραίους και, όχι απλώς λατρεύει τους
επιχειρηματίες, είναι σάρκα από τη σάρκα τους. Θα αντίλεγε φυσικά κάποιος ότι η επιβολή υψηλών δασμών προς τον Καναδά, προς την Ευρώπη, προς την Κίνα, προς οιονδήποτε εκλαμβάνει ο ίδιος ο Τραμπ ως "απειλή" για τα αμερικανικά προϊόντα, δεν φανερώνει και σπουδαία προσήλωση προς τις αρχές μιας ιδιωτικής πρωτοβουλίας ανόθευτης και ανεμπόδιστης από κρατικές παρεμβάσεις, αλλά κι εν προκειμένω η στόχευση του Τραμπ είναι επιχειρηματικής φύσεως. Σε αντίθεση με τον Χίτλερ, ο Τραμπ δεν θέλει να "κατακτήσει" άλλες χώρες. Θέλει να τις "αγοράσει".
Εκεί όμως όπου πραγματικά ο Ντόναλντ Τραμπ συγκλίνει προς τον φασιστικό τρόπο σκέψης και πρακτικής είναι σε τρεις αλληλένδετους τομείς: στη δύναμη της προπαγάνδας, στην αυταρχική συμπεριφορά και στη βαθιά περιφρόνηση προς τους όποιους θεσμούς. Τα καταμετρημένα "τριάντα χιλιάδες ψέματα" της πρώτης του προεδρικής θητείας προδίδουν έναν άνθρωπο που θέτει ευλαβικά σε εφαρμογή τα νάματα του Γιόζεφ Γκέμπελς: "Μην φοβάσαι το ψέμα, μην σε απασχολεί η αληθοφάνειά του, το ψέμα πρέπει να είναι μεγάλο, να είναι τερατώδες, να το καθιστά πιστευτό και σεβαστό το ίδιο το μέγεθός του". Η αδυναμία που τρέφει ο Τραμπ για τα "τερατώδη ψέματα" και τις κάθε λογής ομογάλακτες "θεωρίες συνωμοσίας" (στρεφόμενες εναντίον του, ως επί το πλείστον) τον διευκολύνει και στον δεύτερο τομέα: στην επίδειξη ακραίας αυταρχικής συμπεριφοράς, την ίδια στιγμή που παριστάνει τον
σταυροφόρο της ελευθερίας (ο αποκλεισμός κολοσσιαίων δημοσιογραφικών συγκροτημάτων από το press room του Λευκού Οίκου, μόνο και μόνο επειδή δεν είναι "φίλα προσκείμενα", αποδεικνύει του λόγου το αληθές). Ωστόσο, τίποτε από τα παραπάνω δεν θα ήταν αληθινά ανησυχητικό εάν δεν συνοδευόταν από τη βαθιά περιφρόνησή του προς τους θεσμούς και την προτίμησή του να επιλύει όλα τα ζητήματα μέσω της "ισχύος" και με μεθόδους "σερίφη": η στάση του στο Ουκρανικό μιλάει αφ’ εαυτής. Ύστερα από όλα αυτά, τι λέτε; Πόσο φασίστας είναι ο Ντόναλντ Τραμπ; Όπως θα απαντούσε και η μπλαζέ νοσοκόμα στο Safe Sex: "Ε, δεν είναι και λίγο".