Η δήλωση του πρωθυπουργού ότι στην πυρόσβεση "πρέπει να γίνουμε καλύτεροι", υποθέτω είναι ό,τι πιο κοντά υπάρχει σε αυτό που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν "understatement”. Δεν πρέπει απλώς να γίνουμε καλύτεροι, πρέπει να γίνουμε καλοί, γιατί φοβάμαι ότι είμαστε πολύ κακοί. Αυτό που ζήσαμε τις προηγούμενες ημέρες, όταν χάθηκαν 4 ζωές, κάηκαν δεκάδες σπίτια και χιλιάδες στρέμματα δασικής έκτασης- λίγη σημασία έχει ότι το πραγματικό δάσος είναι ένα μικρό ποσοστό της καμένης έκτασης, που είναι κυρίως εδάφη με πουρνάρια- ενώ απειλήθηκαν ακόμα και οι παρυφές των πόλεων, ήταν η απόλυτη καταστροφή. Και αυτό που συνέβη στην 111η Πτέρυγα Μάχης της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι απλά αδιανόητο. Τελεία.
Φταίει προφανώς η κλιματική κρίση, ναι οι καιρικές συνθήκες ήταν ακραίες και ορισμένες φορές οι πυρκαγιές απλώς δεν αντιμετωπίζονται, αλλά η εικόνα που παρουσίασε ο κρατικός μηχανισμός το τελευταίο δεκαήμερο, αφήνει πολλά ερωτηματικά. Πάρα πολλά.
Για παράδειγμα, οι αναζωπυρώσεις στην Κάρυστο, τη Ρόδο ή τη Μαγνησία. Οι φωτιές είχαν ουσιαστικά σβήσει, οι πυροσβέστες ήταν στο πεδίο και υποτίθεται φρόντιζαν να εξαλείψουν τις εναπομείνασες μικροεστίες. Όμως, όταν φύσηξε ξανά δυνατός άνεμος, χάθηκε τελείως ο έλεγχος. Προφανώς δεν έγινε καλή δουλειά από τις επιτόπιες δυνάμεις, όπως ακριβώς δεν έγινε και στις φωτιές στη Βαρυμπόμπη το 2021. Όπου και πάλι η φωτιά υποτίθεται ότι ήταν υπό έλεγχο και πάλι φύσηξε δυνατός άνεμος και η κατάσταση ξέφυγε και κάηκε όλο το δάσος.
Οι έξαλλες κραυγές του ΣΥΡΙΖΑ και οι θεωρίες συνωμοσίας από τα τρολ στο διαδίκτυο, επέτρεπαν τα προηγούμενα χρόνια στην κυβέρνηση να εμφανίζεται ως η ορθολογική δύναμη που αντιμετωπίζει τις φυσικές καταστροφές- αν όχι πάντα με επιτυχία- τουλάχιστον με σοβαρότητα και έναν στοιχειώδη σχεδιασμό. Το άλλοθι ότι οι άλλοι θα τα έκαναν χειρότερα δεν υπάρχει. Ο άλλος είναι παρελθόν. Η κυβέρνηση είναι μόνη, αντιμέτωπη με τις επιτυχίες και κυρίως με τις αποτυχίες της. Και σε αυτή την πρώτη φάση της αντιπυρικής περιόδου, απέτυχε. Τελεία.
Δυσκολεύομαι να διατυπώσω προτάσεις γιατί δεν είμαι ειδικός. Τις τελευταίες ημέρες έχουν δημοσιευθεί άλλωστε δεκάδες "αναλύσεις" από ειδικούς- υπήρξε ακόμα και δημοσίευμα γιατί οι Ελβετοί αντιμετωπίζουν καλύτερα τις πυρκαγιές από τους Ελληνες, γιατί ως γνωστόν στο καντόνι Άπεντσελ Άουσερροντεν οι θερμοκρασίες είναι ανάλογες της Λάρισας- ενώ ο Αλέκος Παπαδόπουλος πρότεινε να νοικιάσουμε και πάλι τα θηριώδη Beriev, αν και οι πυροσβέστες λένε ότι δεν εξυπηρετούν γιατί δεν μπορούν να κάνουν στοχευμένες ρίψεις.
Αλλά φαίνεται πως υπάρχει μια κοινή αντίληψη, ότι οι φωτιές δεν αντιμετωπίζονται με την παραδοσιακή "αστυνομική" διαχείριση της δεκαετίας του 70, αλλά προέχει η πρόληψη με τον καθαρισμό και την "αποψίλωση των δασών", που έλεγε και ο αείμνηστος Νίκος Μάργαρης. Η όπως το λένε ο Ισπανοί πυροσβέστες, οι φωτιές αντιμετωπίζονται και σβήνουν τον χειμώνα. Υποθέτω θα έχουν δίκιο, αν και δυσκολεύομαι να υπολογίσω πόσο κοστίζει ο καθαρισμός όλων των δασών, σε όλη την Ελλάδα, κάθε χρόνο, με τη δημιουργία παράλληλα, παντού, αντιπυρικών οδών.
Στο μεταξύ πάντως, ορισμένα τουλάχιστον, μπορούν να διορθωθούν άμεσα. Όπως για παράδειγμα η ποινική μεταχείριση των εμπρηστών. Η αποκάλυψη της Καθημερινής και της Ιωάννας Μάνδρου, ότι από τους 19.712 που διώχθηκαν ποινικά από το 2000 και μετά, για εμπρησμούς είτε από αμέλεια είτε από πρόθεση, καταδικάστηκαν μόνο 564, δηλαδή ποσοστό μόλις 2,8%, σοκάρει. Όπως και το γεγονός ότι κανείς εμπρηστής εξ αμελείας δεν πάει φυλακή. Όπως δεν πήγε φυλακή ούτε η ηλικιωμένη που έκαψε την Ηλεία- παρά το γεγονός ότι ήταν υπεύθυνη για 49 νεκρούς- όπως δεν θα πάει μάλλον φυλακή, ούτε ο άνθρωπος που προκάλεσε την τραγωδία στο Μάτι. Ως πότε θα αντιμετωπίζουν τα δικαστήρια με τέτοια επιείκεια τους εμπρηστές; (σσ. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη στατιστική της πυροσβεστικής, το 35-40% των πυρκαγιών είναι αποτέλεσμα εμπρησμού εξ αμελείας, στην οποία κατηγορία καταχωρούνται και οι πυρκαγιές που προκαλούνται από τους υποσταθμούς και τα καλώδια της ΔΕΗ.)
Υ.Γ. Διατυπώνω, με επιφύλαξη, μια ακόμα πρόταση. Να γίνει υποχρεωτική η ασφάλεια πυρός. Η ασφάλιση των σπιτιών, ειδικά εκείνων που χτίζονται κοντά σε δάση ή μέσα σε δάση, δεν θα επιτρέψει μόνο την εξασφάλιση των ιδιοκτητών από τον κίνδυνο της απόλυτης καταστροφής, θα εξορθολογήσει σταδιακά και το πώς χτίζουμε και πού χτίζουμε, καθώς η τάση είναι να επεκτείνουμε τις πόλεις προς την ύπαιθρο. Θα υποχρεώσει τους ιδιοκτήτες των σπιτιών κοντά ή μέσα σε δάση να λάβουν μέτρα προστασίας. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ για όσους ασφαλίζονται είναι στη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν είναι αρκετή.