Επιστήμονες επιστρατεύουν χιλιάδες σκύλους, κατσίκες και άλλα ζώα καθώς και ένα ευρύ φάσμα άγριας ζωής προκειμένου να παρακολουθήσουν μέσω δορυφόρου τις μετακινήσεις τους.
Οι επιστήμονες παρακολουθούν τα ζώα στην προσπάθειά τους να ερευνήσουν αν προβλέπουν σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις και άλλα φυσικά φαινόμενα.
Πρόκειται για μια διεθνή έρευνα που έχει ως στόχο να επιβεβαιώσει ή όχι αν τα ζώα μπορούν να προβλέψουν σεισμούς ή ηφαιστειακές εκρήξεις.
Το πρόγραμμα χρησιμοποιεί μικροσκοπικούς πομπούς που τοποθετούνται σε θηλαστικά, πτηνά και έντομα. Οι λεπτομερείς κινήσεις αυτών των πλασμάτων θα παρακολουθούνται στη συνέχεια από έναν ειδικό δορυφόρο που θα εκτοξευτεί το επόμενο έτος.
Ο στόχος των επιστημόνων δεν είναι μόνο να μελετήσουν πώς αντιδρούν τα ζώα σε επικείμενα φυσικά γεγονότα όπως οι ηφαιστειακές εκρήξεις, αλλά και να αποκτήσουν νέες γνώσεις για τη μετανάστευση, την εξάπλωση ασθενειών μεταξύ των ζώων και τον αντίκτυπο της κλιματικής κρίσης σε αυτά, λένε οι ερευνητές.
"Τελικά, ελπίζουμε να εκτοξεύσουμε έναν στόλο περίπου έξι δορυφόρων και να δημιουργήσουμε ένα παγκόσμιο δίκτυο παρατήρησης που όχι μόνο θα παρέχει λεπτομέρειες για τις μετακινήσεις της άγριας ζωής και την υγεία των ζώων σε ολόκληρο τον πλανήτη, αλλά θα αποκαλύπτει πώς τα πλάσματα αντιδρούν σε φυσικά φαινόμενα όπως οι σεισμοί", δήλωσε στον Guardian ο επικεφαλής του έργου, Μάρτιν Βικέλσκι από το Max Planck Institute of Animal Behavior στη Γερμανία.
Η αξία της μελέτης των ζώων σχετικά με την πρόβλεψη των ηφαιστειακών εκρήξεων έχει ήδη αποδειχθεί σε πρώιμα πειράματα στη Σικελία στις πλαγιές της Αίτνας, είπε ο ερευνητής.
"Διαπιστώσαμε ότι τα κατσίκια είναι πολύ καλά στην πρόβλεψη μεγάλων ηφαιστειακών εκρήξεων" πρόσθεσε.
Οι αισθητήρες έδειξαν ότι τα ζώα γίνονταν νευρικά πριν από μια ηφαιστειακή έκρηξη και αρνούνταν να μετακινηθούν σε λιβάδια που βρίσκονταν σε μεγαλύτερο υψόμετρο, κάτι που υπό κανονικές συνθήκες θα έκαναν.
"Ξέρουν εκ των προτέρων τι έρχεται. Δεν καταλαβαίνουμε πώς το κάνουν, αλλά το κάνουν", είπε χαρακτηριστικά.
Ομοίως, ερευνητές παρακολούθησαν σκύλους, πρόβατα και άλλα ζώα φάρμας στα βουνά Abruzzo έξω από τη Ρώμη και διαπίστωσαν ότι και εκείνα αντέδρασαν στους επτά από τους οκτώ μεγάλους σεισμούς που έπληξαν την περιοχή τα τελευταία 12 χρόνια.
Οι ιστορίες ζώων που συμπεριφέρονται παράξενα πριν από σεισμούς ή εκρήξεις δεν είναι κάτι καινούριο. Ο Θουκυδίδης είχε γράψει ότι οι αρουραίοι, οι σκύλοι, τα φίδια και οι νυφίτσες εγκατέλειψαν την πόλη της Ελίκης λίγο πριν από έναν σεισμό το 373 π.Χ.
Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε και πριν την εκδήλωση ενός σεισμού που έπληξε την κινεζική πόλη Χαϊτσένγκ το 1975, όταν τα φίδια και οι αρουραίοι της περιοχής βγήκαν από τα λαγούμια τους. Το γιατί αυτά τα ζώα συμπεριφέρθηκαν με αυτόν τον τρόπο είναι λιγότερο σαφές.
"Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας ενός σεισμού, οι τεκτονικές πλάκες γλιστρούν η μία πάνω στην άλλη κάτω από τεράστιες πιέσεις με αποτέλεσμα να εκτοξεύονται ιόντα από τα πετρώματα στον αέρα. Τα ζώα μπορεί να αντιδρούν σε αυτό", πρότεινε ο Βικέλσκι, ο οποίος είναι και ιδρυτής της International Cooperation for Animal Research Using Space (Icarus), μιας διεθνούς συνεργασίας στην οποία συμμετεχουν επιστημονικές ομάδες από όλο τον κόσμο.
Το Icarus έγινε δυνατό λόγω της επανάστασης στην τεχνολογία της προσθήκης ετικετών. Μικροσκοπικοί ψηφιακοί πομποί – χρησιμοποιώντας μικρές μπαταρίες λιθίου – και φθηνές και άφθονες μικροσκοπικές συσκευές GPS κατέστησαν δυνατή τη δημιουργία ετικετών με βάρος μόνο μερικών γραμμαρίων.
Ο Σκοτ Γιάνκο, στο MIT Technology Review σχολίασε πως "τώρα είμαστε σε θέση να παρακολουθούμε τα περισσότερα πράγματα".
Η κατανόηση του πώς αντιδρούν τα πλάσματα στις γεωλογικές αλλαγές είναι μόνο ένας τομέας ενδιαφέροντος, πρόσθεσε ο Wikelski. "Για παράδειγμα, μπορούμε να ερευνήσουμε την υγεία της άγριας ζωής από το διάστημα", είπε.
Οι ερευνητές έχουν εξοπλίσει αγριογούρουνα με "ηλεκτρονικά" αυτιά- μικροσκοπικά επιταχυνσιόμετρα που ζυγίζουν 30 γραμμάρια. Ανάλογα με τις αλλαγές στις κινήσεις του ζώου, τα επιταχυνσιόμετρα μπορούν να ανιχνεύσουν εάν έχει αναπτύξει αφρικανική πανώλη των χοίρων – έναν εξαιρετικά μεταδοτικό ιό που εξαπλώνεται εύκολα μεταξύ αγριόχοιρων και οικόσιτων χοίρων.
Το να γνωρίζουμε πότε εμφανίζεται μια επιδημία στη φύση θα μπορούσε να είναι σημαντικό για τον περιορισμό των επιπτώσεων της νόσου στις φάρμες, λένε οι ερευνητές.
"Αυτό αλλάζει το παιχνίδι για την παρακολούθηση ασθενειών της άγριας ζωής", δήλωσε ο Κέβιν Μορέλ, ένας επιστήμονας του Ινστιτούτου Max Planck.
Η τεχνολογία πιθανώς θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν τις διαδικασίες που οδηγούν στη μετανάστευση των ζώων. Οι ερευνητές έχουν επίσης τοποθετήσει πομπούς σε μικροσκοπικά πλάσματα και οι κινήσεις τους θα μπορούσαν σύντομα να αποκαλύψουν τα μυστήρια που κρύβονται πίσω από τις μεταναστεύσεις των χιλιάδων χιλιομέτρων που κάνουν μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής κάθε χρόνο.
"Ομοίως, θα είμαστε σε θέση να μελετήσουμε τους πληθυσμούς των ζώων για να προσδιορίσουμε πώς ανταποκρίνονται στις αλλαγές των οικοτόπων που προκαλούνται από την υπερθέρμανση του πλανήτη", κατέληξε ο ερευνητής.
Ο Ίκαρος είχε αρχικά προγραμματιστεί να είναι σε πλήρη λειτουργία πριν από αρκετά χρόνια, όταν η ομάδα άρχισε να συνεργάζεται με Ρώσους επιστήμονες για να χρησιμοποιήσει ένα ραδιοτηλεσκόπιο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για να παρακολουθεί ζώα με ετικέτα. "Μετά την εισβολή στην Ουκρανία αποφασίσαμε να σταματήσουμε αυτή τη συνεργασία", είπε ο Wikelski.
Ως αντικατάσταση, η ομάδα κατασκεύασε έναν μικρό δορυφόρο που ονομάζεται Icarus CubeSat, ο οποίος πρόκειται να εκτοξευτεί το επόμενο έτος. "Μετά από αυτό, θα κλιμακώσουμε τις δραστηριότητές μας μέχρι να έχουμε περίπου έξι CubeSats και ένα μόνιμο σύστημα παρακολούθησης των ζώων καθώς κινούνται και μεταναστεύουν σε όλο τον κόσμο", είπε ο Wikelski. "Αυτό θα πρέπει να μας παρέχει έναν τεράστιο όγκο δεδομένων σχετικά με τον τρόπο που συμπεριφέρονται τα ζώα".
ΠΗΓΗ: Guardian