Σφοδρές αντιδράσεις στους νομικούς κύκλους και όχι μόνο έχει προκαλέσει η διάταξη που προωθεί το υπουργείο Δικαιοσύνης, σύμφωνα με την οποία ο κατηγορούμενος δεν θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε στοιχεία της δικογραφίας που έχει σχηματιστεί σε βάρος του, εάν αυτό κρίνεται αναγκαίο, κατά τη γνώμη των αστυνομικών ή των αρμόδιων εισαγγελικών και δικαστικών λειτουργών.
Ο "κατ’ εξαίρεση αποκλεισμός του κατηγορουμένου από την πρόσβαση σε μέρος της δικογραφίας" που τον αφορά, προβλέπεται με το άρθρο 18 το οποίο εισάγεται ως προσθήκη στην παρ. 3 του άρθρο 100 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Δικηγόροι και νομικοί κάνουν λόγο για "καταρράκωση του κράτους Δικαίου", με τον υπουργό Δικαιοσύνης να απαντά κάνοντας λόγο για υποκρισία και επιλεκτικές ευαισθησίες.
Βερβεσός: "Πολλά έχουν δει τα μάτια μου μα αυτό μου φέρνει τρόμο"
Ο Πρόεδρος του ΔΣΑ Δημήτρης Βερβεσός σχολίασε με νόημα μέσω ανάρτησης την προωθούμενη διάταξη, γράφοντας:
"Πολλά έχουν δει τα μάτια μου μα αυτό μου φέρνει τρόμο".
Ευτύχης Φυτράκης: "Η Δικαιοσύνη δεν στήνει παγίδες και δεν είναι τζόγος"
Ο γνωστός ποινικολόγος και Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής Ευτύχης Φυτράκης αμφισβητεί ευθέως τη συνταγματικότητα της εν λόγω διάταξης, θεωρώντας ότι αυτή θα επιφέρει δυνατό πλήγμα στη δικαιοκρατική ποινική δίκη. "Ας φανταστούμε τη σκηνή: ο πολίτης-κατηγορούμενος καλείται να απολογηθεί για "κάτι", δηλ. για κάποιο έγκλημα, χωρίς όμως να γνωρίζει τα στοιχεία που υπάρχουν σε βάρος του. Συνεπώς, δεν θα μπορεί να ανατρέψει τις τυχόν ενδείξεις που υπάρχουν, αφού απλά δεν θα τις γνωρίζει. Έτσι θα σκιαμαχεί, δηλ. θα απολογείται κυριολεκτικά στα τυφλά. Μια τέτοια εξέλιξη υποβαθμίζει την δικαιοσύνη, αφού αυτή θα αποφαίνεται (π.χ. για την προσωρινή κράτηση του κατηγορουμένου) χωρίς να τον έχει ακούσει "κανονικά και με πληρότητα". Πώς διασφαλίζεται η ορθότητα της δικαστικής κρίσης και η "ισότητα των όπλων" μεταξύ των "διαδίκων";
Η μεταβολή της απολογίας του κατηγορουμένου σε απλό πρόσχημα παραβιάζει απόλυτα το δικαίωμα ακροάσεως (άρθρ. 20 Συντ.) και πλήττει όχι μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και την αληθινή δικαιοσύνη. Γιατί η Δικαιοσύνη, στο δυτικό κόσμο, παίζει με ανοιχτά χαρτιά, δεν λειτουργεί στη ζούλα, δεν στήνει παγίδες ούτε επιφυλάσσει εκπλήξεις. Όμως, ανάκριση χωρίς γνώση των στοιχείων απ’ όλους δεν είναι Δικαιοσύνη, είναι τζόγος! Τέτοια δικαιοσύνη θέλουμε άραγε;", σημειώνει ο κ. Φυτράκης.
Μαρίνος Σκανδάμης: "Καταρράκωση του κράτους Δικαίου"
Σφοδρή κριτική ασκεί και ο δικηγόρος, Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και πρώην Γ.Γ Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης Μαρίνος Σκανδάμης ο οποίος αναφέρει μεταξύ άλλων: " Η διάταξη αυτή φέρει τη σφραγίδα του αστυνομικού κράτους του Κυριάκου Μητσοτάκη και υλοποιείται με τη σφραγίδα των Υπουργών Χρυσοχοΐδη και Φλωρίδη. Για αυτούς προφανώς δεν έχει σημασία ότι παραβιάζεται -μεταξύ άλλων- η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που απαγορεύει όλα αυτά.
Σημασία έχει να εξαφανιστεί κάθε δυνατότητα να αντιδράσει ο κατηγορούμενος σε στημένες ή πρόχειρες κατηγορίες. Με την διάταξη αυτή μπορεί κάθε απλός πολίτης, επαγγελματίας, δημόσιος ή ιδιωτικός υπάλληλος, δημοσιογράφος, αλλά και περιφερειάρχης, δήμαρχος, πρόεδρος οργανισμού, επιχειρηματίας κ.λπ. να λαμβάνει γνώση της κατηγορίας εις βάρος του χωρίς όμως να δικαιούται να την αντικρούσει καθολικά. Πρόκειται για τον απόλυτο εφιάλτη που μπορεί να υποστεί ο καθένας. Δεν πρόκειται απλά για καταρράκωση του κράτους δικαίου, αλλά για την πραγμάτωση των άνομων σχεδίων μιας κυβέρνησης που παίζει παιχνίδια με την δημοκρατία. Ο φασισμός δεν είναι μακριά".
Τι απαντά ο Γιώργος Φλωρίδης
Ο υπουργός Δικαιοσύνης απάντησε μέσω ανάρτησης στις ανησυχίες που εξέφρασαν οι δικηγόροι, κάνοντας λόγο για υποκρισία και επιλεκτικές ευαισθησίες.
Όπως εξηγεί, η διάταξη αυτή είχε ήδη εφαρμοστεί επί πέντε χρόνια, χωρίς αντιδράσεις, και τώρα επανέρχεται με περισσότερες εγγυήσεις για τους διαδίκους.
Αναλυτικά η ανάρτησή του:
"Πολλά έχουν δει τα μάτια μου, μ' αυτό μου φέρνει τρόμο"!
Αυτή είναι μεταξύ των άλλων, η ανάρτηση του Προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, την οποία επαναλαμβάνουν ενθέρμως και διάφοροι ποινικολογούντες και μη Δικηγόροι, ιδιαιτέρως οι προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ, αναφερόμενοι στο άρθρο 18 του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης που συζητείται στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, σχετικά με το δικαίωμα προσβασης στο υλικό της δικογραφίας.
Έχει ενδιαφέρον να το δούμε:
To 2014, η κυβέρνηση Ν.Δ-ΠΑΣΟΚ, με Πρωθυπουργό τον κ. Σαμαρά και Αντιπρόεδρο τον κ. Βενιζέλο, έφερε στη Βουλή προς ψήφιση την ενσωμάτωση της με αριθμό 2012/13/ΕΕ, Ευρωπαϊκής Οδηγίας. Τα άρθρα 7 και 8 της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, προέβλεπαν τις προϋποθέσεις πρόσβασης στη δικογραφία, ορίζοντας τα εξής:
"Εφόσον δεν θίγεται το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, οι αρμόδιες αρχές, κατά την ανάκριση, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση, δεν επιτρέπουν την πρόσβαση σε τμήμα του υλικού, αν αυτή ενδέχεται να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή ή τα θεμελιώδη δικαιώματα άλλου προσώπου ή αν τέτοια άρνηση είναι απολύτως απαραίτηση για την προστασία σημαντικού δημοσίου συμφέροντος, όπως στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η πρόσβαση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διεξαγωγή έρευνας ή να βλάψει σοβαρά την εθνική ασφάλεια.
Για την παροχή πληροφοριών στον κατηγορούμενο σύμφωνα με τα παραπάνω, συντάσσεται έκθεση ή γίνεται ειδική μνεία στην έκθεση που συντάσσεται αρμοδίως.
Ο κατηγορούμενος ή ο συνήγορός του έχει το δικαίωμα να υποβάλλει αντιρρήσεις κατά της ενδεχόμενης παράλειψης ή άρνησης της αρμόδιας αρχής να παράσχει τις κατά τα ανωτέρω πληροφορίες."
Αυτές οι διατάξεις, ενσωματώθηκαν στο άρθρο 101 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, με το άρθρο 12 του νόμου 4236 του 2014, όπως είχε υποχρέωση η χώρα μας.
Στην νομοπαρασκευαστική επιτροπή, που προετοίμασε την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, συμμετείχε και Δικηγόρος ως εκπρόσωπος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.
Η διάταξη αυτή ίσχυσε στο Ποινικό μας Δίκαιο επί πέντε (5) χρόνια, δηλαδή από το 2014 μέχρι το 2019, οπότε και καταργήθηκε σιωπηρά από τον ΣΥΡΙΖΑ με τον Ποινικό Κώδικα που έφερε εσπευσμένα πριν κλείσει η Βουλή το 2019, κατά παράβαση της υποχρέωσής μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και το κοινό Ευρωπαϊκό Δίκαιο.
Το πρώτο ερώτημα προς αυτούς που σήμερα δηλώνουν ότι "αισθάνονται τρόμο", είναι πώς έζησαν με αυτόν τον τρόμο επί πέντε χρόνια χωρίς να πουν μία λέξη; (!) Ίσως από τον τρόμο τούς είχε κοπεί η λαλιά, πράγμα που δεν πιστεύω.
Αυτή λοιπόν η διάταξη, η οποία ισχύει με την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας στην Γαλλία, την Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, την Ισπανία κλπ, επαναφέρεται αυτούσια, ως έχει υποχρέωση η χώρα μας, με τη διάταξη του άρθρου 18 του νομοσχεδίου που συζητείται στη Βουλή, με πρόσθετες εγγυήσεις προς τους διαδίκους, όπως η δυνατότητα προσφυγής των ενδιαφερομένων προς το Δικαστικό Συμβούλιο, που δεν υπήρχαν στην προϊσχύσασα επί πέντε (5) χρόνια διάταξη του 2014 και η οποία ΔΕΝ "προκαλούσε τρόμο".
Επαναλαμβάνω, μήπως και σταματήσουν κάποιοι να εκτίθενται, ότι η διάταξη αυτή που ψηφίστηκε το 2014, νομοθετήθηκε από την Κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και προφανώς υπερψηφίστηκε από τους Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.
--------
Όσον αφορά διάφορους που ξιφουλκούν για τον δήθεν απαράδεκτο περιορισμό ανθρώπινων και ατομικών δικαιωμάτων, θέλω να υπενθυμίσω ότι το Ανώτατο Δικαστήριο στον κόσμο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), το οποίο με διαδοχικές αποφάσεις του:
-
το 1997 στην υπόθεση Van Mechelen κατά Ολλανδίας,
-
το 2.000 στην υπόθεση Rowe & Davis κατά Μ. Βρεττανίας,
-
το 2017 στην υπόθεση Van Wesenbeeck κατά Βελγίου,
-
το 2017 στην υπόθεση Matakovic κατά Κροατίας,
-
το 2017 στην υπόθεση Berardi κατά Σαν Μαρίνο και
-
το 2018 στην υπόθεση Paci κατά Βελγίου),
αποφάνθηκε ότι:
"Το δικαίωμα στην αποκάλυψη σχετικών αποδεικτικών στοιχείων ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΟ. Στις ποινικές διαδικασίες μπορεί να υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα, όπως είναι η εθνική ασφάλεια, ανάγκη προστασίας μαρτύρων που διατρέχουν κίνδυνο αντιποίνων και γι' αυτό σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι αναγκαίο να αποκρύπτονται στοιχεία, προκειμένου να διαφυλαχθούν τα θεμελιώδη δικαιώματα τρίτων".
Ελπίζω, με την ανάγνωση των αποφάσεων αυτών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίων Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, να υποχωρήσει, έστω λίγο, ο "τρόμος" των οψίμως ανησυχούντων προστατών των ανθρωπίων δικαιωμάτων, οι οποίοι εσιώπησαν επί μία πενταετία (2014-2019) όταν ίσχυε η συζητούμενη σήμερα στη Βουλή διάταξη, η οποία επαναλαμβάνω, επανέρχεται ως συμμόρφωση της χώρας μας προς το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, με περισσότερες εγγυήσεις για τους διαδίκους, που δεν υπήρχαν στην προϊσχύσασα, όπως ακριβώς ορίζουν και οι αποφάσεις του Ε.Δ.Δ.Α.