Εκτενές δημοσίευμα στο σκάνδαλο των υποκλοπών αφιερώνει το BBC καθώς στην Αθήνα αρχίζει και πάλι στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο, έπειτα από μεγάλη διακοπή, η δίκη για την πολύκροτη υπόθεση.
Υπενθυμίζεται ότι η δίκη είχε αρχίσει στις 5 Μαρτίου, ωστόσο δεν προχώρησε προκειμένου να δοθεί χρόνος ώστε να μεταφραστούν για τους αλλοδαπούς κατηγορούμενους το κλητήριο θέσπισμα και έγγραφα της δικογραφίας. Κατηγορούμενοι είναι οι Έλληνες επιχειρηματίες Γιάννης Λαβράνος και Φέλιξ Μπίτζιος όπως επίσης και ο Ισραηλινός ιδιοκτήτης της εταιρείας Intellexa Ταλ Ντίλιαν με τη σύζυγό του, Σάρα Χάμου. Η εν λόγω εταιρεία διαχειριζόταν και εμπορευόταν το κακόβουλο λογισμικό παρακολούθησης Predator.
"Το Watergate της Ελλάδας"
Το βρετανικό δίκτυο αναφέρεται στο "σκάνδαλο κατασκοπείας τηλεφωνικών επικοινωνιών" λέγοντας ότι έχει γίνει γνωστό ως "το Watergate της Ελλάδας" και υπογραμμίζει ότι οι επικριτές της κυβέρνησης ισχυρίζονται ότι υπάρχει συγκάλυψη.
"Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε την υπόθεση σκάνδαλο - αλλά κανένας κυβερνητικός αξιωματούχος δεν έχει οδηγηθεί στο δικαστήριο" λέει το BBC και υπενθυμίζει στους αναγνώστες του ότι "με ένα λογισμικό κατασκοπείας οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες στόχευσαν τα κινητά τηλέφωνα υπουργών της κυβέρνησης, ανώτερων στρατιωτικών, δικαστών και δημοσιογράφων".
Και παρακάτω, αναφέρεται ότι ενώ δεν διώκεται κανένας κυβερνητικός αξιωματούχος, "αντίθετα, ένας χαμηλόβαθμος δικαστής θα εκδικάσει την Τετάρτη, 24/09, την υπόθεση σε βάρος δύο Ισραηλινών και δύο Ελλήνων, οι οποίοι φέρονται να εμπλέκονται στην εμπορία λογισμικού κατασκοπείας γνωστού ως Predator".
Παρακάτω, το BBC κάνει εκτενή αναφορά στα γεγονότα που άρχισαν να ξετυλίγονται από το καλοκαίρι του 2022. "Ο ο νυν επικεφαλής του σοσιαλιστικού κόμματος ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης - τότε ευρωβουλευτής - ενημερώθηκε από τους ειδικούς πληροφορικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι είχε λάβει ένα κακόβουλο μήνυμα κειμένου από άγνωστο αποστολέα, που περιείχε λογισμικό κατασκοπείας" λέει το δημοσίευμα.
Και εξηγεί: "Αυτό το λογισμικό κατασκοπείας (spyware), το Predator, το οποίο διατίθεται στην αγορά από την ισραηλινή εταιρεία Intellexa με έδρα την Αθήνα, μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση στα μηνύματα, την κάμερα και το μικρόφωνο μιας συσκευής – στρέφοντας το τηλέφωνο ενός ατόμου εναντίον του".
Για τις εξελίξεις που ακολούθησαν, σημειώνεται ότι "η υπόθεση κλιμακώθηκε αφότου ο Ανδρουλάκης ανακάλυψε ότι είχε παρακολουθηθεί για "λόγους εθνικής ασφάλειας" από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) της Ελλάδας".
Το BBC σημειώνει επίσης, ότι μόλις ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του το καλοκαίρι του 2019, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε την ΕΥΠ απευθείας υπό την εποπτεία του.
"Η συντηρητική κυβέρνησή του βρέθηκε ξαφνικά στην καρδιά της κρίσης. Ο επικεφαλής της ΕΥΠ, Παναγιώτης Κοντολέων, παραιτήθηκε, όπως και ο κορυφαίος σύμβουλός του και ανιψιός του πρωθυπουργού, Γρηγόρης Δημητριάδης, ο οποίος ήταν ο σύνδεσμος μεταξύ της ΕΥΠ και του γραφείου του πρωθυπουργού. Το Predator είχε χρησιμοποιηθεί σε προσπάθειες παγίδευσης τουλάχιστον 87 ατόμων, σύμφωνα με την Ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Είκοσι επτά από αυτούς που τέθηκαν υπό παρακολούθηση, παρακολουθούνταν ταυτόχρονα από την ΕΥΠ, συμπεριλαμβανομένων εν ενεργεία υπουργών και ανώτερων στρατιωτικών αξιωματικών" αναφέρει το BBC.
Και παρακάτω λέει: "Παρά την κριτική ότι οι κοινοί στόχοι της ΕΥΠ και του Predator υπονοούσαν μια κοινή στρατηγική, η κυβέρνηση επέμεινε ότι επρόκειτο για σύμπτωση και ότι καμία υπηρεσία επιβολής του νόμου δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ το Predator, η χρήση του οποίου ήταν παράνομη στην Ελλάδα εκείνη την εποχή. Ένας νέος νόμος που ψηφίστηκε το 2022 έχει έκτοτε νομιμοποιήσει τη χρήση λογισμικού επιτήρησης από την κρατική ασφάλεια υπό αυστηρούς όρους".
Και σημειώνεται ότι "η κυβέρνηση δεν απάντησε γιατί οι μυστικές υπηρεσίες είχαν κατασκοπεύσει τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, Αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Φλώρο, και τον Κωστή Χατζηδάκη, τότε μέλος του υπουργικού συμβουλίου και σήμερα αντιπρόεδρο της κυβέρνησης".
Τον Ιούλιο του 2024, μια έκθεση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ελλάδας, γνώση της οποίας έχει το BBC, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι "σαφώς δεν υπήρχε καμία σύνδεση" μεταξύ του Predator και κυβερνητικών αξιωματούχων.
Το BBC αναφέρεται και στη δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη, ότι "υπάρχει εισαγγελική έκθεση και οι απαντήσεις είναι σαφείς. Η δικαιοσύνη μίλησε. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για όσα αναφέρονται". Το βρετανικό δίκτυο σημειώνει ότι έχει επανειλημμένα επικοινωνήσει με τον κ. Μαρινάκη για σχόλια σχετικά με θέμα, αλλά μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης του εν λόγω άρθρου δεν έχει λάβει απάντηση.
Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται επίσης, ότι "δύο από τους κατηγορούμενους λέγεται ότι έχουν δεσμούς με κρατικούς αξιωματούχους, αλλά ποτέ δεν διερευνήθηκε σοβαρά, σύμφωνα με την αντιπολίτευση και τις εποπτικές αρχές".
Στο δημοσίευμα, φιλοξενούνται δηλώσεις των δημοσιογράφων Θανάση Κουκάκη και Ελίζας Τριανταφύλλου.
"Αυτό που ξεκίνησε ως πολιτικό σκάνδαλο έχει πλέον εξελιχθεί σε θεσμικό σκάνδαλο, στιγματίζοντας τόσο τη δικαστική εξουσία όσο και τις ανεξάρτητες αρχές", είπε ο Θανάσης Κουκάκης, που ήταν και ένας από τους στόχους διπλής παρακολούθησης - τόσο από το Predator όσο και από τις μυστικές υπηρεσίες "για λόγους εθνικής ασφάλειας", όπως θυμίζει το BBC.
Η Ελίζα Τρινταφύλλου, δημοσιογράφος του Inside Story, που έχει καλύψει το σκάνδαλο από την αρχή του, σχολίασε ότι "αν κάποιος δεν έχει παρακολουθήσει το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών, θα πίστευε ότι τέσσερα άτομα, με δική τους πρωτοβουλία και για προσωπικούς τους λόγους, παρακολουθούσαν τα τηλέφωνα 87 ατόμων στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας προηγμένο λογισμικό υποκλοπής που διαφορετικά διατίθεται αποκλειστικά σε κρατικές υπηρεσίες πληροφοριών και αρχές επιβολής του νόμου παγκοσμίως. Κανένας εν ενεργεία υπουργός, δικαστής ή στρατιωτικός δεν υπέβαλε καταγγελία μέχρι στιγμής για στοχοποίηση με το Predator. Ούτε κλήθηκε κανείς τους να καταθέσει ως μάρτυρας".
Ως προς τις ενέργειες της κυβέρνησης, το BBC λέει ότι "υπάρχουν πλέον περισσότερες εγγυήσεις για τις αρχές επιβολής του νόμου, αλλά ταυτόχρονα νέο δίκαιο" αλλά και ότι "η ελληνική κυβέρνηση δέχθηκε κριτική για την έλλειψη προθυμίας της να βρει ποιος κατασκόπευε τους υπουργούς και τα μέλη του στρατού της - κριτική που κλιμακώθηκε μετά την έφοδο των αρχών στα γραφεία της Intellexa στην Αθήνα, μήνες μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου των τηλεφωνικών υποκλοπών. Έφυγαν με άδεια χέρια".
Ο Χρήστος Ράμμος, πρώην ανώτερος δικαστής και πρόεδρος της Ελληνικής Αρχής Ασφάλειας και Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), κατά τη στιγμή που ξέσπασε το σκάνδαλο, ήταν βασικό πρόσωπο στην αποκάλυψη των γεγονότων πίσω από τις τηλεφωνικές υποκλοπές. Ο κ. Ράμμος μίλησε επίσης, στο BBC. "Στην Ελλάδα, το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να ανεχθεί ανεξάρτητες αρχές, τους λεγόμενους ελέγχους και ισορροπίες στην εξουσία. Η υπόθεση των τηλεφωνικών υποκλοπών ήταν μια τραυματική εμπειρία για τη δημοκρατία μας. Δέχτηκα προσωπικές επιθέσεις. Ήταν ένας ανοιχτός πόλεμος".
Το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών έλαβε διεθνή προσοχή και έλεγχο από τότε που ένα από τα πρώτα θύματα, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ήταν ευρωβουλευτής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συγκρότησε μια ειδική Εξεταστική Επιτροπή για να διερευνήσει τη χρήση του Pegasus και ισοδύναμου spyware παρακολούθησης (PEGA).
Η εισηγήτριά του, η πρώην ευρωβουλευτής Sophie in 't Veld, δήλωσε στο BBC ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε καταβάλει "κάθε δυνατή προσπάθεια να αποκρύψει την αλήθεια. Σε κάθε περίπτωση, αρνήθηκαν τη συνεργασία".
Η πρώην ευρωβουλευτής τονίζει ότι "όλο αυτό το θέμα με το spyware δεν είναι κάτι που μπορείς να δεις μεμονωμένα. Δεν λαμβάνει χώρα εν κενώ. Χρησιμοποιείται για να φιμώσει επικριτικές φωνές. Χρησιμοποιείται για να καταπνίξει τον έλεγχο. Αλλά, η ζημιά έχει γίνει και είχε ένα ανατριχιαστικό αποτέλεσμα", καταλήγει.