Έκρηξη του προσφυγικού από τη Λέσβο μέχρι το Βερολίνο

Η Σύνοδος των 27 στη Μπρατισλάβα της Σλοβακίας την περασμένη εβδομάδα κατέδειξε με τον πιο εύγλωττο ίσως τρόπο την αντίφαση που αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα υπό την πίεση των πρωτοφανών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Γηραιά ήπειρος.

Οι ηγέτες συμφώνησαν στην κατάρτιση ενός οδικού χάρτη δράσεων που θα εξειδικευθεί μέχρι τον Μάρτιο του 2017 και στη βάση του οποίου θα επιδιωχθεί να αρθρωθεί το νέο όραμα μιας πιο ελκυστικής προς τους πολίτες Ένωσης. Το όραμα αυτό -σύμφωνα με τις δηλώσεις των ηγετών- θα απαντά στις τρεις βασικές κρίσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η ΕΕ: α) την προσφυγική κρίση με τις μαζικές εισροές προσφύγων από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, β) την κρίση ασφάλειας που έχουν προκαλέσει η τρομοκρατικές επιθέσεις νέου τύπου στην ήπειρο και γ) την οικονομική κρίση και την ανάγκη αναπτυξιακών πρωτοβουλιών που θα ενισχύσουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδίως για τους νέους.

Στο editorial τους, οι Νew Υork Τimes τόνισαν αυτό που οι περισσότεροι έσπευσαν να υπογραμμίσουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μετά το πέρας της Συνόδου. Δηλαδή, ότι οι γενικόλογες δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν δεν μπορούν να δώσουν μια άμεση και ικανοποιητική απάντηση στα πιεστικά και πρακτικά προβλήματα, με πρώτο και κύριο το προσφυγικό: «Οι ηγέτες στη Μπρατισλάβα συμφώνησαν ότι τα σχέδια για την αναζωογόνηση της Ένωσης θα πρέπει να είναι έτοιμα μέχρι τον Μάρτιο του 2017, όταν θα γιορτάσουν την 60η επέτειο από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης. Εάν όμως οι ηγέτες δεν μετατρέψουν τα σχέδια σε πράξη -και μάλιστα γρήγορα- είναι πιθανόν να έχουν μείνει πολύ λίγα πράγματα για να γιορτάσουν το Μάρτιο».

Από την Μπρατισλάβα στη Νέα Υόρκη

Κάτι ανάλογο θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει και για την Ειδική Σύνοδο του ΟΗΕ για το προσφυγικό που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα στη έδρα του οργανισμού στη Νέα Υόρκη, στον απόηχο της λήξης της εκεχειρίας στην πολύπαθη Συρία αλλά και της ήττας των Χριστιανοδημοκρατών της Άνγκελα Μέρκελ στις τοπικές εκλογές στο Βερολίνο. Μιας ήττας που κατά πολλούς σηματοδοτεί μια νέα εποχή στη γερμανική πολιτική σκηνή, με την άνοδο του ακροδεξιού AfD. Στο πλαίσιο της Συνόδου, ο ΟΗΕ υιοθέτησε την «Διακήρυξη της Νέας Υόρκης», μια δέσμευση για την προστασία των προσφύγων και των μεταναστών και την εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. «Η πικρή αλήθεια είναι ότι η παρούσα Σύνοδος διοργανώθηκε επειδή σε μεγαλο βαθμό αποτυγχάνουμε» ανέφερε ο Zeid Ra'ad al-Hussein, ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Απέναντι όμως στη μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμών από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο -αυτή τη στιγμή ο αριθμός των εκτοπισμένων σε όλο τον κόσμο αγγίζει τα 65,3 εκατομμύρια- η «διακήρυξη της Νέας Υόρκης» δεν περιλαμβάνει καμία συγκεκριμένη και νομικά δεσμευτική ρύθμιση για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Αντιθέτως περιορίζεται σε γενικόλογες εκκλήσεις που αφορούν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ενίσχυση της ανθρωπιστικής βοήθειας και την αύξηση μετεγκατάστασης των προσφύγων.

Πάνω από 60.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα

Και μπορεί ο έλληνας πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη Σύνοδο του ΟΗΕ, να ζήτησε τη μετεγκατάσταση περισσότερων προσφύγων από την Ελλάδα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και σαφείς δεσμεύσεις για τη δημιουργία νόμιμων μεταναστευτικών διαδρομών, η ανάληψη συγκεκριμένης και αποτελεσματικής δράσης παραμένει ωστόσο το μεγάλο και αβέβαιο ζητούμενο.

Στην Ελλάδα, οι πρόσφυγες που έχουν εγκλωβιστεί στη χώρα ξεπερνούν τους 60.000, σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή, που έγινε το πρωί του περασμένου Σαββάτου. Η κατάσταση στα νησιά του Αιγαίου είναι πλέον εκρηκτική καθώς εκεί βρίσκονται 13.184 άτομα, τη στιγμή που η επίσημη χωρητικότητα των υποδομών είναι για 7.450 ανθρώπους.

Την ίδια στιγμή, δεν λείπουν οι εντάσεις και οι αντιπαραθέσεις στις τοπικές κοινωνίες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο με ακροδεξιούς να επιτίθενται σε κατοίκους και εθελοντές.

Η Μέρκελ, οι ακροδεξιοί και το τέλος της εκεχειρίας

Μια από τις πιο επικίνδυνες συνέπειες της άρνησης ανάληψης γενναίων και άμεσων πρωτοβουλιών στο θέμα του προσφυγικού αναδείχθηκε -με τον χειρότερο ίσως τρόπο- με το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών στη Γερμανία την Κυριακή. Η ήττα του κόμματος της γερμανίδας καγκελάριου σε συνδυασμό με τα σημαντικά ποσοστά που συγκέντρωση το ξενοφοβικό ακροδεξιό AfD θεωρήθηκαν ως μια σαφής αποδοκιμασία της πολιτικής των «ανοιχτών θυρών» που με σθένος υποστήριξε η Α. Μέρκελ. Η γερμανίδα καγκελάριος ανέλαβε το βάρος της ευθύνης και την ίδια στιγμή, σε μια προσπάθεια να διεμβολίσει το ακροατήριο του AfD, ανέφερε πως εάν μπορούσε, θα γυρνούσε το χρόνο πίσω στο προσφυγικό.

Κατά τραγική ειρωνεία, λίγες μόλις ώρες μετά τις δηλώσεις Μέρκελ, στο μέτωπο της Συρίας -από όπου προέρχεται η πλειονότητα των προσφύγων- ο συριακός στρατός κήρυσσε και επισήμως το τέλος της εκεχειρίας, εξαπολύοντας «ρητορικές» βολές προς τη συμμαχία της Δύσης.

Ο λαϊκισμός και η έλλειψη πίστης στην ΕΕ

«Κλονισμένοι από τις τρομοκρατικές επιθέσεις, τις ροές των προσφύγων από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, την υψηλή ανεργία και την αργή οικονομική ανάπτυξη, εκατομμύρια ευρωπαίοι καταλήγουν στο συμπέρασμα που η ΕΕ τους έχει απογοητεύσει. Και στρέφονται όλο και περισσότερο σε λαϊκιστικά κινήματα και εθνικιστές πολιτικούς που τους υπόσχονται ότι θα προστατεύσουν τις δουλειές τους, τον τρόπο ζωής τους και την ασφάλειά τους, κλείνοντας τα εθνικά σύνορα και απορρίπτοντας τις ευρωπαϊκές λύσεις», αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα New York Times, με αφορμή τα πενιχρά αποτελέσματα της Συνόδου των 27 στη Σλοβακία, την περασμένη εβδομάδα. Και προσθέτει:

«Εάν η ΕΕ πρόκειται να επιβιώσει, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να αποκαταστήσουν την πίστη των ανθρώπων στην ικανότητά της να απαντά στα προβλήματα της Ευρώπης. Όπως το έθεσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, “η ιστορία μας δίδαξε ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια μαζική στροφή μακριά από την ελευθερία και τις άλλες θεμελιώδεις αξίες πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε η ΕΕ”. Αυτή η στροφή ήδη συντελείται στην Ανατολική Ευρώπη. Δύο δεξιοί ηγέτες -ο πρωθυπουργός Βικτόρ Ορμπάν της Ουγγαρίας και ο ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος στην Πολωνία Γ. Κατσίνσκι- ζητούν μια ριζοσπαστική “πολιτισμική αντεπανάσταση” για να φιλοξενήσει η ΕΕ με μεγαλύτερη ευκολία την καταστολή που επιβάλλουν στην ελευθερία έκφρασης και την άρνηση τους να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη».

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr