Μετά από πολλά χρόνια κατά τα οποία η Βουλγαρία κατείχε τον θλιβερό τίτλο της χειρότερης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε επίπεδο ελευθερίας του Τύπου, η παγκόσμια κατάταξη σχετικά με την Ελευθερία του Τύπου (World Press Freedom Index) των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα (RSF) για το 2022 δείχνει μια διαφορετική εικόνα: η Βουλγαρία βελτίωσε τη θέση της, ενώ στην Ελλάδα η κατάσταση εμφανίζεται σοβαρα επιδεινωμένη.
Η Ελλάδα στη χειρότερη θέση μεταξύ των των 27 κρατών της ΕΕ
Μεταξύ 180 χωρών, η Ελλάδα, από τη θέση 70 του 2021, υποχώρησε στη θέση 108, τη χειρότερη μεταξύ των 27 κρατών - μελών της ΕΕ, το 2022. Η κατάταξη της χώρας είναι χαμηλότερη εκείνης των υποψηφίων προς ένταξη στην ΕΕ χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, με την Αλβανία, που έχει τη χειρότερη κατάταξη μεταξύ τους, να βρίσκεται στην θέση 103.
Σύμφωνα με τους RSF, η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα υπέστη σοβαρά πλήγματα τόσο το 2021 όσο και το 2022, με δημοσιογράφους να αποτρέπονται από το να καλύπτουν συγκεκριμένα θέματα. Αυτά εκτείνονται από ζητήματα σχετικά με τη μετανάστευση έως άλλα που αφορούν την Covid-19.
Επιπλέον, η δολοφονία του βετεράνου ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ τον Απρίλιο του 2021 παραμένει ανεξιχνίαστη, παρά τη δέσμευση της κυβέρνησης για μια ταχεία έρευνα και εξιχνίαση της υπόθεσης.
Η εμπιστοσύνη της κοινής γνώσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ελλάδα είναι από τις πιο χαμηλές στην Ευρώπη, σημειώνεται στην έκθεση, σύμφωνα με τον ιστότοπο Euractiv.
Οι RSF σημειώνουν ότι η ανεξαρτησία των ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι περιορισμένοι, ενώ πρόσφατες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν "για σημαντικούς περιορισμούς της ελευθερίας του Τύπου επί αμφισβητούμενων νομικών βάσεων".
Σημειώνεται δε ότι οι γυναίκες δημοσιογράφοι συνεχίζουν να έρχονται αντιμέτωπες με φαινόμενα σεξισμού, ενώ ακτιβιστές της άκρας αριστεράς και της άκρας δεξιάς τείνουν να επιτίθενται σε μέσα ενημέρωσης τα οποία θεωρούν "ιδεολογικούς τους αντιπάλους".
Στην έκθεση, τέλος, ασκείται κριτική στην ελληνική αστυνομία, η οποία συχνά "καταφεύγει σε χρήση βίας και σε αυθαίρετες απαγορεύσεις προκειμένου να αποτρέψει τη δημοσιογραφική κάλυψη διαμαρτυριών ή γεγονότων που σχετίζονται με την προσφυγική κρίση".
Καταδίκη των κομμάτων
Όλα τα κόμματα σε ανακοινώσεις τους εξλεφρασαν τον προβληματισμό τους για όσα αποκαλύπτει η έρευνα για την Ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα.
Με αφορμή την έρευνα υπήρξε πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Προηγήθηκε η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ στην οποία το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης χαρακτήρισε "όνειδος για τη χώρα μας, με την ευθύνη να βαραίνει αποκλειστικά την κυβέρνηση Μητσοτάκη και τα πεπραγμένα της" τα όσα καταγράφονται στην έρευνα.
"Η κατρακύλα της Ελλάδας κατά 38 ολόκληρες θέσεις στη σχετική κατάταξη - μέσα σε μόλις 1 χρόνο - που τη φέρνει στην 108η θέση από 180 χώρες, δεν έχει προηγούμενο. Έρχεται δε να επιβεβαιώσει το άκρως επικίνδυνο πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί για τη λειτουργία ενός από τους βασικούς πυλώνες της Δημοκρατίας, του δημοσιογραφικού λειτουργήματος", προσθέτουν.
Επιπλέον υπογραμμίζουν: "Ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να αισθάνεται ασφαλής μέσα στη "γυάλα" προπαγάνδας που τον περιβάλλει, άλλα όσο και αν επιτίθεται μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου, κ. Οικονόμου, στις διεθνείς οργανώσεις που κατακεραυνώνουν το καθεστώς του, δε θα καταφέρει να κρύψει την αλήθεια για τον αντιδημοκρατικό κατήφορο στον οποίο οδηγεί τη χώρα".
Ν.Δ.
Η αντίδραση της ΝΔ ήταν άμεση: "Χρειάζεται απύθμενο θράσος τις ημέρες που ο Υπουργός Επικρατείας της Κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ Νίκος Παππάς, βρίσκεται ενώπιον της Δικαιοσύνης, κατηγορούμενος για απόπειρα καθοδήγησης και έλεγχο μέσων μαζικής ενημέρωσης με αδιαφανείς διαδικασίες, ο ΣΥΡΙΖΑ να "κουνάει το δάχτυλο" στην Κυβέρνηση για θέματα ελευθερίας του Τύπου. Εκτός από τα αλήστου μνήμης βοσκοτόπια, τα 3 εκατομμύρια που δόθηκαν για την κυκλοφορία του Documento, όπως έχει καταθέσει ο κ. Καλογρίτσας, οι πολίτες θυμούνται επίσης καλά την ΕΡΤ του Καψώχα και της Ακριβοπούλου, δημοσιογράφους να οδηγούνται στα κρατητήρια με τη διαδικασία του αυτόφωρου και μεθοδεύσεις να κλείσουν μη αρεστά ΜΜΕ. Το γεγονός ότι η ελευθερία του Τύπου είναι απολύτως κατοχυρωμένη στη χώρα μας, δεν περιμένουν οι Έλληνες να το διαπιστώσει καμία ΜΚΟ, με τα δικά της κριτήρια και όταν εμπλέκει ζητήματα που διερευνώνται και τα χρησιμοποιεί επιβαρυντικά, χωρίς η Δικαιοσύνη να έχει ολοκληρώσει το έργο της. Οι πολίτες βλέπουν καθημερινά να ασκείται ελεύθερα κριτική και προς κάθε κατεύθυνση, όπως κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα. Όσο για τους ισχυρισμούς του ΣΥΡΙΖΑ και των φίλων του, γελάνε και τα βοσκοτόπια".
ΚΙΝ.ΑΛ
"Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου βρίσκει την Ελλάδα να "κατρακυλά" στους διεθνείς δείκτες ελευθεροτυπίας. Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF) κατατάσσουν φέτος τη χώρα μας 38 θέσεις κάτω από το 2021, στην 108η, τελευταία για όλη την ΕΕ και σχεδόν τελευταία από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, πάνω μόνο από Τουρκία, Λευκορωσία και Ρωσία!
Η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στην αντικειμενική ενημέρωση δεν είναι απλή συνταγματική επιταγή, αλλά συνθήκη λειτουργίας της Κοινωνίας.
Το δικαίωμα στην αλήθεια είναι, σε τελική ανάλυση, θεμέλιο της Δημοκρατίας μας" σχολίασε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΚΙΝ.ΑΛΛ. Δημήτρης Μάντζος.
ΜέΡΑ25
Σε δήλωσή του ο εκπρόσωπος Τύπου του ΜέΡΑ25 Μιχάλης Κριθαρίδης τονίζει ότι δεν μπορεί να "γιορτάζεται" Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου με τον Τζούλιαν Ασάνζ στις φυλακές, αλλά ούτε στην Ελλάδα, κάνοντας αναφορά στις διώξεις Βαξεβάνη-Παπαδάκου.
"Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου σε έναν κόσμο όπου ο Τζούλιαν Ασάνζ παραμένει στις φυλακές του Μπέλμαρς, το Γκουαντάναμο δηλαδή της Αγγλίας και ετοιμάζεται να εκδοθεί στις ΗΠΑ, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, δεν μπορεί να "γιορτάζεται". Παρομοίως, Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου δεν μπορεί να "γιορτάζεται" και σε μια χώρα, όπου η Μητσοτάκης Α.Ε. έχει καταλύσει κάθε έννοια ελευθεροτυπίας, με τον τύπο είτε να εξαγοράζεται με τις διάφορες "λίστες Πέτσα" είτε να φιμώνεται με κάθε ευκαιρία και κάθε τρόπο είτε να διώκεται όπως συμβαίνει με τους δημοσιογράφους Βαξεβάνη - Παπαδάκου και όχι μόνο. Με αυτήν την "ελευθερία του τύπου" δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η χώρα μας κατρακυλά διαρκώς στις διεθνείς και ευρωπαϊκές κατατάξεις, ενός κόσμου στον οποίο ούτως ή άλλως η ελευθερία του τύπου υποχωρεί, όχι μόνο εξοντώνοντας όσους κάνουν πραγματικά τη δουλειά τους (βλ. Τζούλιαν Ασάνζ), αλλά και χειραγωγώντας και φιμώνοντας το μεγαλύτερο μέρος της ενημέρωσης προς όφελος των ελίτ", σχολιάζει συγκεκριμένα ο εκπρόσωπος του ΜέΡΑ25.
Διαβάστε Επίσης
ΕΣΗΕΑ
"Η απαίτηση για τη σύλληψη των δολοφόνων του συναδέλφου Γιώργου Καραϊβάζ κυριαρχεί στην Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου", αναφέρει ΕΣΗΕΑ σε ανακοίνωσή της.
Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, "η στυγερή δολοφονία του συναδέλφου έρχεται να προστεθεί στο θλιβερό απολογισμό των 44 δημοσιογράφων που έχουν χάσει τη ζωή τους στην Ευρώπη από το 2015. Η στοχοποίηση των δημοσιογράφων και η παρεμπόδιση του έργου τους είναι προφανείς και μέσω της παρακολούθησης των συσκευών επικοινωνίας των συναδέλφων με τη χρήση κακόβουλου λογισμικού, μετά τις σχετικές αποκαλύψεις ότι στα "έξυπνα" τηλέφωνα 180 δημοσιογράφων σε όλον τον κόσμο έχει εγκατασταθεί, ερήμην τους, το λογισμικό κατασκοπείας Pegasus. Σχετικά περιστατικά έχουν αναφερθεί, μεταξύ άλλων, στην Ουγγαρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία και το Αζερμπαϊτζάν αλλά και στην Ελλάδα, όπου διερευνώνται οι συνθήκες παρακολούθησης επικοινωνιών του συναδέλφου Θανάση Κουκάκη. Ήδη, τους πρώτους μήνες του 2022, 11 συνάδελφοι έχουν χάσει τη ζωή τους στην Ουκρανία και την Τουρκία. Σχετικά με την ασφάλεια των δημοσιογράφων, ο Πρόεδρος της ΕΟΔ Mogens Blicher Bjerregård δήλωσε ότι "ΔΕΝ βλέπουμε τις κυβερνήσεις να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, παραμερίζοντας το δικαίωμα των πολιτών στην απρόσκοπτη ενημέρωση".
Στην Ελλάδα, επιβάλλεται επαγρύπνηση και μέτρα θωράκισης της ελευθερίας του Τύπου μετά και την ετήσια έκθεση του δείκτη ελευθερίας του Τύπου από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα και τη θέση της χώρας στην παγκόσμια κατάταξη", καταλήγει στην ανακοίνωσή της η ΕΣΗΕΑ.
Η ανακοίνωση της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (ΔΟΔ)
"Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου: Η ΔΟΔ καλεί για παγκόσμιες λύσεις για την καταπολέμηση της παρακολούθησης των δημοσιογράφων
Οι περιπτώσεις κατασκοπείας δημοσιογράφων και εργαζομένων στα Μέσα Ενημέρωσης με τη χρήση εξελιγμένων προγραμμάτων spyware έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια σε όλο τον κόσμο. Για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου στις 3 Μαΐου, η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΔΟΔ) και όλες οι ενώσεις-μέλη της καλούν τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο καθώς και τους διεθνείς φορείς να συνεργαστούν με τις δημοσιογραφικές ενώσεις για τη θέσπιση αυστηρών κανονισμών, που απαγορεύουν την παρακολούθηση των δημοσιογράφων και αναγνωρίζουν το απαραβίαστο της επικοινωνίας τους.
Οι αυξανόμενες αναφορές που αποκαλύπτουν το εύρος και την έκταση της χρήσης λογισμικού κατασκοπείας (spyware) για την παρακολούθηση δημοσιογράφων και κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο αποκαλύπτουν ότι η παρακολούθηση δημοσιογράφων είναι μία από τις κύριες και πιο ανησυχητικές απειλές για την ελευθερία του Τύπου.
Από την περιοχή της Ασίας-Ειρηνικού έως τη Λατινική Αμερική, περνώντας στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, οι κυβερνήσεις φέρεται να έχουν χρησιμοποιήσει εξελιγμένα προϊόντα spyware, που είχαν σχεδιαστεί για την καταπολέμηση του εγκλήματος, για να στοχοποιήσουν ανεξάρτητους δημοσιογράφους.
Η έλλειψη κανονισμών και ελέγχου της χρήσης αυτού του είδους λογισμικού, που αρχικά σχεδιάστηκε για την καταπολέμηση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας, επιτρέπει την κακόβουλη χρήση του εναντίον δημοσιογράφων, πολιτικών, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ηγετών της κοινωνίας των πολιτών. Στην περίπτωση των δημοσιογράφων και των εργαζομένων στα Μέσα Ενημέρωσης, αυτό το λογισμικό έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για την κατασκοπεία των λειτουργικών συσκευών των δημοσιογράφων.
Με ένα απλό κλικ σε έναν φαινομενικά αθώο σύνδεσμο, μια συσκευή "μολύνεται" και επιτρέπει στους εισβολείς πλήρη πρόσβαση σε κωδικούς πρόσβασης, λογαριασμούς, κλήσεις, e-mail, ακόμη και κρυπτογραφημένες επικοινωνίες. Μπορεί επίσης να εγγράψει βίντεο, ήχο και να διαβάσει μηνύματα χωρίς να το γνωρίζουν οι χρήστες.
Με πλήρη πρόσβαση στα βασικά εργαλεία εργασίας των δημοσιογράφων, οι κυβερνήσεις μπορούν να αποκαλύψουν πηγές, να υπονομεύσουν την έρευνα, να εκφοβίσουν τους εργαζόμενους στα Μέσα Ενημέρωσης και σε ορισμένες περιπτώσεις να σταματήσουν τα ρεπορτάζ τους.
Τους τελευταίους μήνες, οργανισμοί Μέσων Ενημέρωσης και διεθνείς φορείς έχουν αναφέρει πολλαπλές περιπτώσεις κατασκοπείας σε επαγγελματίες των ΜΜΕ. Τον Ιούλιο του 2021, η μη κερδοσκοπική οργάνωση "Forbidden Stories project" αποκάλυψε ότι τα smartphone 180 δημοσιογράφων σε όλο τον κόσμο είχαν μολυνθεί με το λογισμικό κατασκοπείας Pegasus. Δεν ήταν όμως οι μόνοι.
Έρευνα που διεξήχθη από το διεπιστημονικό εργαστήριο "The Citizen Lab” απέδειξε ότι, στο Ελ Σαλβαδόρ, τουλάχιστον 31 επαγγελματίες ΜΜΕ κατασκοπεύθηκαν με τη χρήση του ισραηλινού λογισμικού Pegasus μεταξύ Ιουνίου 2020 και Νοεμβρίου 2021. Πολλοί από τους κατασκοπευθέντες δημοσιογράφους (22) εργάζονταν για την ψηφιακή εφημερίδα "El Faro", η οποία αντιπολιτεύεται τον Πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ Nayib Bukele.
Η ίδια οργάνωση αποκάλυψε ότι ο Έλληνας δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης φέρεται να κατασκοπευόταν από ένα νέο λογισμικό παρακολούθησης με το όνομα Predator για τουλάχιστον τρεις μήνες, μεταξύ 12 Ιουλίου και 24 Σεπτεμβρίου 2021, ενώ μια άλλη έρευνα αποκάλυψε την υποτιθέμενη παρακολούθηση Καταλανών δημοσιογράφων στην Ισπανία. Στην Ιορδανία, το smartphone του ανεξάρτητου δημοσιογράφου Suhair Jaradat παραβιάστηκε με το spyware Pegasus, μεταξύ Αυγούστου 2019 και Δεκεμβρίου 2021.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα επιβεβαιωμένα κρούσματα. ο πραγματικός αριθμός των υποθέσεων κατασκοπείας μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος. Μπροστά στη χιονοστιβάδα νέων υποθέσεων κατασκοπείας δημοσιογράφων και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, η ΔΟΔ καλεί:
Τους δημοσιογράφους να διπλασιάσουν τις προσπάθειες περιφρούρησης των δεδομένων και των συσκευών τους και τους οργανισμούς ΜΜΕ να προάγουν την εκπαίδευσή των δημοσιογράφων σε θέματα ψηφιακής ασφάλειας.
Τις κυβερνήσεις να κατοχυρώσουν στο εσωτερικό δίκαιο το απαραβίαστο των επικοινωνιών των δημοσιογράφων, τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά, στο πλαίσιο ειδικών νόμων και κανονισμών όπως αυτοί για την εσωτερική παρακολούθηση.
Τη διεθνή κοινότητα να οικοδομήσει ένα ρυθμιστικό καθεστώς που επιτρέπει τον έλεγχο και τη ρύθμιση όλων των οργανισμών που προμηθεύουν τέτοιου είδους προϊόντα, τα οποία δύνανται να υπονομεύσουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες των δημοσιογράφων.
Ο πρόεδρος της ΔΟΔ Younes M’ Jahed δήλωσε: "Η παρακολούθηση μόνο ασφάλεια δεν προσφέρει στους δημοσιογράφους. Κάθε μέρα αποκαλύπτεται και μια νέα υπόθεση κατασκοπείας σε βάρος δημοσιογράφου. Η ψηφιακή κατασκοπεία σε βάρος δημοσιογράφων αυξάνεται και απαιτούνται επειγόντως παγκόσμιες και εθνικές ενέργειες για τον περιορισμό της. Το επόμενο συνέδριο της ΔΟΔ στο Ομάν θα διερευνήσει πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η παρακολούθηση και θα συνεργαστούμε με τις ενώσεις-μέλη μας για να διασφαλίσουμε ότι οι δημοσιογράφοι είναι καλύτερα εξοπλισμένοι ώστε να προστατευτούν από επιθέσεις κακόβουλου λογισμικού".
Οι ενώσεις-μέλη της ΔΟΔ θα διοργανώσουν μια σειρά εκδηλώσεων σχετικά με την 3η Μαΐου για να υπενθυμίσουν τις θεμελιώδεις αρχές του ελεύθερου Τύπου και τις βασικές αξίες της δημοσιογραφίας".
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Στη Ευελπίδων ο Βασίλης Μπισμπίκης - Δικάζεται για το τροχαίο στη Φιλοθέη [εικόνες - βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x405/0,46,608,287/crop/both/b3/b32dd1af50054775a51f91db977882e1.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![The Voice: Διαγωνιζόμενος στη Ρουμανία τραγούδησε Νίκο Βέρτη και εντυπωσίασε τους κριτές [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/crop/both/64/64904e07b96b4e5994a0343352b8d325.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Σφοδρή επίθεση Αλαβάνου σε Τσίπρα: "Να γονατίσει μπροστά σε δεσπότη και να ζητήσει συγγνώμη" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x414/0,36,608,377/crop/both/f6/f6c5541257d14742968228a714fbabcf.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο αγιασμός στη Βουλή με την έναρξη της νέας περιόδου - Τα χαμόγελα Ιερώνυμου και Μητσοτάκη [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,18,608,359/crop/both/a4/a413dda36a7446ad9aa9232468948407.jpg?quality=60&404=default&v=2)
