Το Eteron - Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή παρουσίασε χτες Πέμπτη 6 Απριλίου, σε συνέντευξη Τύπου, τα ευρήματα της μεγάλης του ποσοτικής έρευνας με τίτλο "Η ακτινογραφία των ψηφοφόρων: Ιδεολογίες | Αξίες | Τοποθετήσεις".
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την aboutpeople με διαδικτυακές και τηλεφωνικές συνεντεύξεις, σε πανελλαδικό δείγμα 4.182 ατόμων άνω των 17 ετών, το διάστημα από τις 17 έως τις 23 Μαρτίου 2023 και εξετάζει σε βάθος τις θέσεις των πολιτών για την πολιτική, τη δημοκρατία, τους θεσμούς καθώς και για τα μείζονα ιδεολογικά και αξιακά ζητήματα που απασχολούν τα τελευταία χρόνια το δημόσιο διάλογο.
Την ποσοτική έρευνα παρουσίασαν ο Πέτρος Ιωαννίδης, διευθυντής της aboutpeople και ο Γεράσιμος Μοσχονάς, καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο, επιστημονικός σύμβουλος της aboutpeople σε θέματα κοινωνικών και ευρωπαϊκών ερευνών.
Ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, διευθυντής του Eteron, στην τοποθέτησή του τόνισε σχετικά: "Η σημαντική αυτή έρευνα του Eteron και της aboutpeople έχει σκοπό να αναδείξει τα ιδεολογικά και τα αξιακά χαρακτηριστικά της πρόθεσης ψήφου στις επικείμενες εκλογές και αυτό την καθιστά εξαιρετικά χρήσιμη και ενδιαφέρουσα. Σε μία περίοδο που οι έρευνες -σε μεγάλο βαθμό- ασχολούνται με τις ποσοτικές εκτιμήσεις της πρόθεσης ψήφου, είναι σημαντικό να διαφωτιστεί η πολιτική ουσία της εκλογικής συμπεριφοράς και να αναδειχθούν στάσεις και τάσεις απέναντι στα κρίσιμα πολιτικά διακυβεύματα της περιόδου. Το πολύ μεγάλο δείγμα και μεθοδολογική αρτιότητα της έρευνας, την μετατρέπουν σε ένα ουσιώδες εργαλείο πολιτικής ανάλυσης για όσες και όσους ενδιαφέρονται για μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα".
Διαβάστε Επίσης
Σημειώνεται ότι η έρευνα, χάρη στο πολύ μεγάλο δείγμα της, δεν περιορίζεται μόνο στις απαντήσεις του γενικού πληθυσμού, αλλά αναλύει τις στάσεις κατά κομματική προτίμηση, αναδεικνύοντας και άλλες πτυχές του ζητήματος, όπως: Ποια ιδεολογικά ρεύματα έχουν τη μεγαλύτερη απήχηση στην ελληνική κοινωνία; Με ποιες μεγάλες ιδεολογικές παρατάξεις και σε ποιο βαθμό ταυτίζονται οι ψηφοφόροι; Τι πιστεύουμε για τη δημοκρατία, τους θεσμούς, το Μνημόνιο, τις ιδιωτικοποιήσεις; Πώς τοποθετούμαστε αναλόγως της κομματικής προτίμησής μας;
Τα βασικά ευρήματα της ποσοτικής έρευνας έχουν ως εξής:
- Η δυσαρέσκεια για την ατομική οικονομική κατάσταση κυριαρχεί όπως και η οικονομική απαισιοδοξία.
- Η κοινοβουλευτική δημοκρατία εμφανίζει πολύ υψηλά ποσοστά αποδοχής καθώς το 83% των πολιτών συμφωνεί ότι αποτελεί το καλύτερο πολίτευμα (με το 13,3% να διαφωνεί). Τα υψηλότερα ποσοστά υιοθέτησης αυτής της άποψης προέρχονται από τους εκλογείς της ΝΔ (94%), του ΠΑΣΟΚ (94%), του ΣΥΡΙΖΑ (88,4%) και του ΜέΡΑ25 (87,3%). Τα χαμηλότερα συναντώνται μεταξύ των ψηφοφόρων της Ελληνικής Λύσης (67,7%), του ΚΚΕ (62,1%), και του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες (54,8%).
- Η δυσαρέσκεια για τον τρόπο που λειτουργεί η σημερινή Ελληνική Δημοκρατία είναι επίσης πολύ υψηλή. Μόνο μια μειοψηφία (29,9%) είναι ικανοποιημένη από τον τρόπο που στην πράξη λειτουργεί η δημοκρατία στην Ελλάδα (το 69,7% εκφράζει δυσαρέσκεια).
- Το 78,6% των ερωτώμενων θεωρεί ότι η δημοκρατία θα ήταν καλύτερη "αν συμμετείχαν περισσότερο οι πολίτες μέσα από λαϊκές συνελεύσεις και δημοψηφίσματα".
- Χαμηλά ποσοστά εμπιστοσύνης συγκεντρώνουν όλοι οι βασικοί θεσμοί που συγκροτούν το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Θίγει μάλιστα και θεσμούς πιο "ουδέτερους", όπως τη Δικαιοσύνη (την εμπιστεύονται λίγο ή καθόλου: 69%), την Προεδρία της Δημοκρατίας (63,7%) και τις Ανεξάρτητες Αρχές (65.1%) ή θεσμούς φύσει πλουραλιστικούς, όπως το Κοινοβούλιο (68,9%).
- Ένας οιονεί "αντιδημοκρατικός" πυρήνας που υπερβαίνει το 10% είναι διακριτός στο εσωτερικό του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Το επίκεντρο του τοποθετείται στο άκρο δεξιό τμήμα του πολιτικού φάσματος.
- Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ αποτελούν τους δύο κύριους συστημικούς πόλους στήριξης (παρότι συχνά μειοψηφικής) του πολιτικού συστήματος.
- Η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού παραμένει φιλοευρωπαϊκή. Περίπου δύο στους/στις τρεις ψηφοφόρους (64,9%) θεωρούν ότι η συνολική αποτίμηση από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. είναι θετική, ενώ αρνητικά αποτιμά τη συμμετοχή της χώρας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα το 32%.
Διαβάστε Επίσης
- Το 69,4% τάσσεται υπέρ της παραμονής στο ευρώ, το 20,9% υπέρ της επιστροφής στη δραχμή και το 9,7% δεν εκφράζει γνώμη.
- Η άποψη επιστροφής στη δραχμή συγκροτεί πλειοψηφική τάση μόνο στο εσωτερικό των εκλογέων της Ελληνικής Λύσης (71,4%) και του Εθνικού Κόμματος - Έλληνες (57,8%).
- Αναφορικά με τις οικονομικές πολιτικές, το 64,5% των ερωτώμενων θεωρεί ότι το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει περισσότερο στην ελληνική οικονομία και μόλις το 26,9% να θεωρεί ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο για να δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης.
- Το 62,7% των ερωτώμενων θεωρεί ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να μειωθούν ώστε να δοθεί μεγαλύτερο βάρος σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία και η κοινωνική ασφάλιση.
- Το 27,4% των πολιτών θεωρεί ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να αυξηθούν ώστε να προστατευθεί καλύτερα η εθνική ακεραιότητα.
- Το ιδεολογικό κέντρο βάρους της ελληνικής κοινωνίας τοποθετείται στην ευρύτερη Κεντροαριστερά/Αριστερά.
- Η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί ότι η διάκριση ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή εποχή. Ωστόσο, η διαίρεση Αριστεράς και Δεξιάς δομεί σε σημαντικό βαθμό τις οικονομικές προτιμήσεις και τις πολιτισμικές επιλογές του πληθυσμού. Δεν διαμορφώνει, όμως, δύο "παρατάξεις" (ιδεολογικά οριζόμενες, όχι κομματικά) εσωτερικά συνεκτικές και με διακριτές ταυτότητες.
- Οι οπαδοί της Ελληνικής Λύσης και του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες διαφοροποιούνται από το σύνολο των κομμάτων, τοποθετώντας εαυτούς, και με μεγάλη ευκρίνεια, εκτός της διαίρεσης Δεξιά-Αριστερά.
- Με κριτήριο τις απόψεις των εκλογέων, η Κεντροαριστερά/ Αριστερά είναι οργανωτικά - κομματικά περισσότερο διαιρεμένη από την Κεντροδεξιά/Δεξιά. Είναι, όμως, ιδεολογικά πιο συνεκτική.
- Στο εσωτερικό της Κεντροδεξιάς/Δεξιάς οι ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στη ΝΔ και στα κόμματα στα δεξιά της είναι εξόχως και καθοριστικά αποκλίνουσες.
- Το κόμμα της ΝΔ είναι ιδεολογικά πολυσυλλεκτικό. Αποτελεί το κατεξοχήν "κόμμα της Ευρώπης" (μαζί με το ΠΑΣΟΚ) στην ελληνική πολιτική σκηνή. Αποτελεί, επίσης, το κατεξοχήν κόμμα των οικονομικά "ικανοποιημένων" στο ελληνικό πολιτικό σύστημα – γεγονός που μειώνει την κοινωνική πολυσυλλεκτικότητά του. Συνιστά, πάντα σύμφωνα με τις απόψεις των σημερινών εκλογέων του, την κύρια έκφραση των νέο-φιλελεύθερων ιδεών στη χώρα, έκφραση που συνδυάζεται με ισχυρά στοιχεία πολιτισμικού συντηρητισμού.
- Αντίστοιχη, αν και μικρότερου εύρους, ιδεολογική πολυσυλλεκτικότητα χαρακτηρίζει το εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ. Στο εσωτερικό του υποεκπροσωπείται σημαντικά η ομάδα των οικονομικά ικανοποιημένων ενώ κυριαρχεί, σε βαθμό που εκπλήσσει, η ομάδα των οικονομικά δυσαρεστημένων.
- Ο ΣΥΡΙΖΑ συγκροτεί, τόσο, ιδεολογικά όσο και κοινωνιολογικά, ένα κλασικού τύπου αριστερό πολυσυλλεκτικό προφίλ, με ιδιαίτερα περιορισμένη, για μεγάλο κόμμα κυβερνητικής κλίσης, τη διείσδυσή του στις πιο εύπορες ομάδες του πληθυσμού. Εντυπωσιάζει, επίσης, για κόμμα κυβερνητικής κλίσης, η ισχυρή στήριξη των εκλογέων του σε θέματα πολιτισμικού φιλελευθερισμού.
- Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα ενδιάμεσο και κοινωνιολογικά και ιδεολογικο-πολιτικά κόμμα. Ειδικά στα θέματα κοινωνικού κράτους κινείται περισσότερο προς τα αριστερά, ενώ στα θεσμικά θέματα είναι ελαφρώς πιο κοντά στη ΝΔ. Συνολικά, η ιδεολογική σύνθεση των σημερινών εκλογέων του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι εναργώς πιο κεντροαριστερή από όσο δείχνουν οι συνήθεις δημοσκοπήσεις επικαιρότητας.
- Το ΜέΡΑ25 συνιστά, συνολικά, μια ιδεολογικά και πολιτικά πιο αριστερή εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μια αντι-συστημική αριστερή δύναμη "ρήξης". Αποτελεί το κόμμα του πολιτισμικού φιλελευθερισμού στην Ελλάδα, καθώς οι θέσεις των εκλογέων του είναι πιο προωθημένες από τις αντίστοιχες του συνόλου των άλλων κομμάτων.
- Το εκλογικό σώμα του ΚΚΕ, με έμφαση στον Κομμουνισμό και στο Δημοκρατικό Σοσιαλισμό, δίνει την εικόνα ενός κόμματος με αποκρυσταλλωμένο κλασικό αριστερό προφίλ. Συνολικά, είναι ένα κόμμα μετριοπαθώς πολιτισμικά φιλελεύθερο. Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι το συγκεκριμένο εκλογικό σώμα, παρότι συνολικά ευρωσκεπτικιστικό, εμφανίζεται τριχοτομημένο ως προς την επιλογή παραμονής ή εξόδου από το ευρώ.
- Η Ριζοσπαστική Δεξιά ή Άκρα Δεξιά δεν είναι ομοιογενής. Ο εθνικισμός, η αντι-μεταναστευτική τάση, ο γενικός αντι-συστημισμός, η μεγάλη δυσπιστία προς την Ε.Ε., ο ισχυρός πολιτισμικός συντηρητισμός αλλά και η παρουσία αντι-δημοκρατικών πυρήνων είναι στοιχεία που συναντώνται τόσο στο εκλογικό σώμα της Ελληνικής Λύσης όσο και σε εκείνο του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες.
- Ωστόσο, οι ψηφοφόροι της Ελληνικής Λύσης επιδεικνύουν μεγάλη ιδεολογική διασπορά και εμφανή απουσία ιδεολογικής συνοχής. Αντιθέτως, το εκλογικό σώμα του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες είναι πιο συμπαγές, ξεκάθαρα εθνικιστικό, περισσότερο πολιτισμικά συντηρητικό και πιο αντι-δημοκρατικό από εκείνο της Ελληνικής Λύσης.
- Το πρότυπο που χαρακτηρίζει το σύνολο των απαντήσεων που συνδέονται με τα θέματα πολιτισμικού φιλελευθερισμού/συντηρητισμού επιτρέπει την κατάταξη των εκλογέων των κομμάτων σε ένα νοητό οριζόντιο άξονα πολιτισμικού φιλελευθερισμού - συντηρητισμού σύμφωνα με την παρακάτω σειρά: ΜέΡΑ25, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Ελληνική Λύση, Εθνικό Κόμμα-Έλληνες.
Στον ακόλουθο σύνδεσμο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έρευνα "Η ακτινογραφία των ψηφοφόρων: Ιδεολογίες | Αξίες | Τοποθετήσεις" και να κατεβάσετε το σχετικό pdf.
Η ανάλυση των κ.κ. Πέτρου Ιωαννίδη και Γεράσιμου Μοσχονά είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Eteron εδώ και η σύνοψη με τα βασικά συμπεράσματα εδώ.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr
![Μικ Τζάγκερ, Ναόμι Κάμπελ, Τζέιμς Νόρτον, Ρίσι Σούνακ και Σαντίκ Καν δείπνησαν μπροστά από τα Γλυπτά του Παρθενώνα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x304/0,14,608,255/crop/both/46/460d5e2bb2444d5da8e67965e79d8bfc.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Στέφανος Κασσελάκης σκίζει το εξώδικο του Γρηγόρη Δημητριάδη - "Το επιστρέφω εκεί που ανήκει... προσάναμμα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x304/34,0,576,304/crop/both/6d/6de910f2914c4ca09cc5972ad34f5abf.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Φοινικούντα: Βίντεο ντοκουμέντο - Η πρώτη εγκληματική ενέργεια σε βάρος του 68χρονου - Ο 22χρονος τον κυνηγούσε με αεροβόλο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x388/0,11,608,252/crop/both/12/124d14d7d872449e911892d3126b4353.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μαριάννα Τουμασάτου: "Παλιά παίρναμε βαρέα και ανθυγιεινά, τώρα μας δίνουν μόνο κλωτσιές" [Βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu338x532/0,58,338,248/crop/both/12/1240515ee171465cbd31615f347b1179.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Φοίβος: Σπάνια δημόσια εμφάνιση με τον 16χρονο γιο του, Έκτορα [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/207x116/cu608x426/0,28,608,369/crop/both/4a/4a128622e8224e85b2a04fc41e99a19b.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ο Στέφανος Κασσελάκης σκίζει το εξώδικο του Γρηγόρη Δημητριάδη - "Το επιστρέφω εκεί που ανήκει... προσάναμμα" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x304/34,0,576,304/crop/both/6d/6de910f2914c4ca09cc5972ad34f5abf.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Άδωνις Γεωργιάδης: Εβαλα μαλλιά, έκανα μπότοξ, βάζω κρέμες - Εγώ τα αποκαλύπτω αυτά, δεν κρατώ ιατρικό απόρρητο [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x359/0,7,608,348/crop/both/a0/a008c4c42cb04f529c2089019507a3bb.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Κώστας Καραμανλής: Σπάνια εμφάνιση με την 22χρονη κόρη του, Αλίκη [εικόνες]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,23,608,364/crop/both/4a/4a494869061a417791ed05e5a7e9f4e0.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Έπαθε... Τσίπρα: Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Τάσος Νικολαΐδης ζήτησε να χωριστούν τα αεροδρόμια Μυτιλήνης και Λέσβου [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,0,608,341/crop/both/d7/d721a8a7cfa84199a4d1bf5bfcaf09e2.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Ανδρουλάκης: Ο κ. Μητσοτάκης χρησιμοποιεί κάθε τρεις και λίγο το manual του διχασμού και της τοξικότητας [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,8,608,349/crop/both/1f/1f7cbf9f19ca465a989ae54bdd3a90b7.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Άγρια κόντρα Βελόπουλου-Καιρίδη στη Βουλή: "Δεν θα βγεις ούτε βουλευτής" - "Φέρε τα λεφτά από τη Γερμανία" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x365/0,0,608,341/crop/both/70/70b8245278c24a31bcff4012e5a5df65.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Μητσοτάκης σε Ανδρουλάκη: "Θα πιάνατε τον Τραμπ από το πέτο και θα του λέγατε go back;" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,22,608,263/crop/both/11/11eb82ffa5ef47bcbd9107a0560c2a6f.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Πλεύρης: Δεν πρέπει να υπάρχουν στον Αγνωστο Στρατιώτη τα ονόματα των νεκρών στα Τέμπη [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x405/0,18,608,359/crop/both/e6/e619df60618648dca9932203c162dd15.jpg?quality=60&404=default&v=2)
![Καυστικό σχόλιο της Τζίμα για την κυβερνητική ερμηνεία στην ομιλία Καραμανλή: "Δύσκολο να ακολουθήσω τον συλλογισμό" [βίντεο]](https://www.thetoc.gr/Content/ImagesDatabase/p/500x280/cu608x342/0,0,608,341/crop/both/28/288441a72811471589d0683c110887ac.jpg?quality=60&404=default&v=2)
