H κυπριακή ΑΟΖ, οι κυρώσεις στην Τουρκία και οι συσχετισμοί

Σε ένα μαραθώνιο καταγραφής συσχετισμών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επιδοθεί εδώ και λίγα 24ωρα η Αθήνα και η Λευκωσία, με στόχο την απερίφραστη καταδίκη των τουρκικών ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ εκ μέρους της ΕΕ, ενόψει της Συνόδου Κορυφής.

Ένα πρώτο βήμα φαίνεται ότι έγινε στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ το οποίο μετά τη συνεδρίαση της Τρίτης κάλεσε την Ευρωπαική Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης «να υποβάλουν χωρίς καθυστέρηση επιλογές για λήψη των κατάλληλων μέτρων κατά της Τουρκίας», σύμφωνα με το Κείμενο των Συμπερασμάτων που δόθηκε στη δημοσιότητα.

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε έντονο παρασκήνιο, με τους Υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Κύπρου να απαιτούν άμεση και αποτελεσματική αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε βάρος της Άγκυρας. Σημειώνεται ότι το σχετικό Κείμενο Συπερασμάτων θα απασχολήσει τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.

Λίγη ώρα αργότερα η Τουρκία εξέδωσε NAVTEX για άσκηση με πραγματικά πυρά μεταξύ της Ρόδου και του Καστελόριζου για τις 20 Ιουνίου, ημέρα κατά την οποία είναι προγραμματισμένη να γίνει η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως μετέδωσε το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του OPEN.

Παιχνίδια με την Αμμόχωστο

‘Ηρθε πλέον η ώρα να κάνουμε ένα απτό βήμα για τα Βαρώσια, δήλωσε ο «υπουργός εξωτερικών» των κατεχομένων, Κουντρέτ Οζερσάι που ανακοίνωσε την απόφαση του «υπουργικού συμβουλίου» για την σύσταση μια ομάδας ειδικών, η οποία θα μπει στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου και θα προβεί σε «επιστημονική καταγραφή» των περιουσιακών στοιχείων, ακινήτων και μη.

Θα διαπιστώσει, είπε, τα περιουσιακά στοιχεία των βακουφίων, ποια είναι τα επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, θα τα καταγράψει σε μια έκθεση που θα δοθεί στον ίδιο. Με βάση τα στοιχεία που θα προκύψουν, συνέχισε ο κ. Οζερσάι, θα καθορίσουν την πολιτική – όπως ανέφερε – που θα ακολουθήσουν στα Βαρώσια. Στην ομάδα αυτή, είπε, θα «επωφεληθούν από ονόματα που δραστηριοποιούνται στη διεθνή αρένα».

Ως «κυβέρνηση», δήλωσε ο Κουντρέτ Οζερσάι, θα ενεργήσουν με τρόπο που να μην παραβιάζονται τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των «παλιών κατοίκων» των Βαρωσίων και του «τμήματος βακουφίων». Οι όροι εντολής αυτής της ομάδας θα ετοιμαστούν με βάση την απόφαση του «υπουργικού», πρόσθεσε, και τις επόμενες ημέρες θα απευθύνουν δημόσια έκκληση σε όσους θέλουν να συμμετάσχουν εθελοντικά σε αυτή την εργασία.

Θα ενημερώσουν επίσης, είπε, την επόμενη περίοδο και τον Τ/κ ηγέτη αλλά και την «βουλή» σχετικά με το θέμα.

Ο Κουντρέτ Οζερσάι αναφέρθηκε και στο μαρωνίτικο χωριό Καρπάσια λέγοντας ότι εντός της εβδομάδας θα υπογραφούν τα συμβόλαια και κάποιοι που μένουν σε σπίτια στο εν λόγω χωριό θα μετακινηθούν. Έτσι, είπε, μικρός μεν αριθμός αλλά περίπου 10-15 σπίτια θα μπορέσουν να επιστραφούν σε Μαρωνίτες.

Το πρώτο «μήνυμα» της ΕΕ - Τι λένε διπλωματικές πηγές

Μετά από ένα έντονο διπλωματικό παρασκήνιο τα κράτη-μέλη της ΕΕ κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει «κατάλληλα μέτρα» έναντι της Τουρκίας, λόγω των συνεχιζόμενων εξορύξεων στην κυπριακή ΑΟΖ, όπως ανέφερε ο επίτροπος Διεύρυνσης, Γιοχάνες Χαν, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στο Λουξέμβουργο.

«Για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφασίζει μέτρα εις βάρος της Τουρκίας για παραβίαση του διεθνούς δικαίου και συγκεκριμένα για τις ενέργειές της στην Κυπριακή ΑΟΖ» επισημαίνουν από την πλευρά τους ελληνικές διπλωματικές πηγές. «Στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων δόθηκε μια σκληρή μάχη της Ελλάδας» όπως προσθέτουν.

Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, «το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων υπογραμμίζει τη σοβαρή αρνητική επίδραση που έχουν άμεσα αυτές οι παράνομες ενέργειες σε όλο το εύρος των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας» και «καλεί την Τουρκία να δείξει αυτοσυγκράτηση, σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και να απέχει από αυτές τις ενέργειες». Επίσης, σημειώνεται ότι η ΕΕ θα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις και είναι έτοιμη να αντιδράσει καταλλήλως και σε απολυτή αλληλεγγύη με την Κύπρο. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως υπογραμμίζουν οι διπλωματικές πηγές, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και την ΕΥΕΔ (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης) να καταθέσει επιλογές για κατάλληλα μετρά χωρίς καθυστέρηση.

Από τν πλευρά του, θετική χαρακτήρισε την εξέλιξη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα ότι ανάλογα αποτελέσματα θα υπάρξουν και κατά τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ολόκληρο το κείμενο Συμπερασμάτων

Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων που ολοκλήρωσε τη συνεδρίασή του στο Λουξεμβούργο καλεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και την Κομισιόν να υποδείξουν " χωρίς καθυστέρηση επιλογές για κατάλληλα μέτρα" για την Τουρκία, ώστε να "είναι έτοιμη να ανταποκριθεί κατάλληλα και με πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο".Aναλυτικά σύμφωνα με το κείμενο των συμπερασμάτων που υιοθέτησαν οι 28 της ΕΕ: "το Συμβούλιο σημειώνει ότι η Τουρκία εξακολουθεί να απομακρύνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση".

"Υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματά του της 26ης Ιουνίου 2018, το Συμβούλιο σημειώνει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά σταματήσει και ότι δεν μπορούν να εξεταστούν άλλα κεφάλαια για το άνοιγμα ή το κλείσιμό τους και ότι δεν χρειάζεται περαιτέρω εργασία για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας". Επιπλέον "το Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει από την Τουρκία να δεσμευτεί κατηγορηματικά για σχέσεις καλής γειτονίας, διεθνείς συμφωνίες και για την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών, προσφεύγοντας, ενδεχομένως, στο Διεθνές Δικαστήριο".

Το Συμβούλιο "υπενθυμίζει και επιβεβαιώνει τα προηγούμενα συμπεράσματα του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένων των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 2018, που καταδικάζουν έντονα τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος".

Το Συμβούλιο εκφράζει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τις τρέχουσες παράνομες δραστηριότητες γεωτρήσεων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη απαντήσει στις επανειλημμένες εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης να σταματήσει τέτοιες δραστηριότητες", τονίζουν οι 28. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει τις σοβαρές άμεσες αρνητικές επιπτώσεις που έχουν αυτές οι παράνομες ενέργειες στο σύνολο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.

Το Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να επιδείξει αυτοσυγκράτηση, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και να απόσχει από τέτοιες ενέργειες.Η ΕΕ "θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και είναι έτοιμη να ανταποκριθεί κατάλληλα και με πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο". "Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να υποβάλουν χωρίς καθυστέρηση επιλογές για κατάλληλα μέτρα".Επιπλέον, το Συμβούλιο, όπως δηλώνεται στα συμπεράσματά του της 11ης Δεκεμβρίου 2006 και της 26ης Ιουνίου 2018, το οποίο ακολούθησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, καθώς και στη δήλωση της 21ης ​​Σεπτεμβρίου 2005, καλεί την Τουρκία "να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο του διαπραγματευτικού πλαισίου , συμπεριλαμβανομένης της πλήρους και άνευ διακρίσεων εφαρμογής του πρόσθετου πρωτοκόλλου της συμφωνίας σύνδεσης προς όλα τα κράτη μέλη. Το Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι η αναγνώριση όλων των κρατών μελών είναι απαραίτητη".

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα η Τουρκία "πρέπει να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, εξομαλύνουν τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και σέβονται την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ στα χωρικά τους ύδατα και τον εναέριο χώρο, καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, μεταξύ άλλων, και να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS". Σημειώνεται ότι "η ΕΕ παραμένει πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος". Εν προκειμένω, το Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι "εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας η Τουρκία να δεσμεύεται και να συμβάλλει σε μια τέτοια διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και του κεκτημένου".

Έντονο διπλωματικό παρασκήνιο

Με δεδομένη τη στήριξη των ΗΠΑ μετά και την πρόσφατη τοποθέτηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αλλά και το σαφές μήνυμα στην Τουρκία «να σταματήσει τις προκλητικές ενέργειες στην Κύπρο» που έστειλε από τον Βόλο την Τρίτη ο αμερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάιατ, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Νίκος Αναστασιάδης βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία τόσο μεταξύ τους όσο και με τους αρμόδιους υπουργούς που βρίσκονται στα αρμόδια ευρωπαικά όργανα όπου το διπλωματικό παρασκήνιο είναι έντονο.

Μάλιστα ο έλληνας πρωθυπουργός, πριν την απόφαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ντόναλντ Τουσκ όπου του ζήτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο θα συνέλθει το διήμερο 20-21 Ιουνίου, να καταδικάσει απερίφραστα τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας.

Παράλληλα, σύμφωνα με δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, την πρόθεση άσκησης βέτο σε οποιαδήποτε συμφωνία για μελλοντική ένταξη των Βαλκανικών χωρών στην ΕΕ, εκτός εάν η Ένωση προχωρήσει σε κυρώσεις για τις τουρκικές γεωτρήσεις, φέρεται να εξέφρασε η Κύπρος.

Την ίδια στιγμή η Άγκυρα ρίχνει περισσότερο «λάδι στη φωτιά» καθώς τη σκυτάλη των δηλώσεων, μετά τον Ταγίπ Ερντογάν και τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, πήρε ο τούρκος υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ, ο οποίος με τον πλέον επίσημο τρόπο, όχι απλά επιβεβαίωσε τη γεώτρηση του «Πορθητή», αλλά ενημέρωσε ότι αυτή βρίσκεται ήδη σε βάθος 3.000 μέτρων, ενώ το δεύτερο γεωτρύπανο της Τουρκίας «Γιαβούζ» ξεκινά την Πέμπτη για το σημείο γεώτρησης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι συσχετισμοί των δυνάμεων

Πηγές από το Λουξεμβούργο, μετά το πέρας του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Δευτέρας έκαναν λόγο για θετικό κλίμα στα ζητήματα που τέθηκαν από πλευράς Ελλάδας και Κύπρου. Οι ίδιες πηγές έκαναν λόγο για έντονες αντιδράσεις, απέναντι στην τουρκική συμπεριφορά, από Γαλλία και Ιταλία αλλά και την εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Φεντερίκα Μογκερίνι.

Ενδεικτικό των όσων φαίνεται να απασχόλησαν τους ΥΠΕΞ της Ε.Ε ήταν τα όσα είπε μετά το πέρας του Συμβουλίου ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Γιώργος Κατρούγκαλος ο οποίος τόνισε ότι έχει έρθει η στιγμή να σταλεί στην πλευρά αυτή (τουρκική) ένα σαφές, ξεκάθαρο και συγκεκριμένο μήνυμα αποτροπής. Όπως αναφέρουν πηγές, η επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε από Ελληνικής και Κυπριακής πλευράς δεν επικεντρώθηκε μόνο στην αναγκαιότητα έκφρασης αλληλεγγύης προς την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και σε ευρύτερα ζητήματα που έχουν να κάνουν με το Διεθνές Δίκαιο και την παραβίαση της διεθνής νομιμότητας από πλευράς Τουρκίας. Αυτό το οποίο τονίσθηκε στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων ήταν πως η τουρκική παραβατικότητα δεν αφορά μόνο Κύπρο και Ελλάδα μιας και όπως τα σύνορα των δυο χωρών είναι σύνορα της Ε.Ε έτσι και η ΑΟΖ είναι της Ένωσης.

Ωστόσο,η τελική αποφαση αναμένεται να παρθεί από τους ηγέτες της ΕΕ. Σύμφωνα με κυπριακά μέσα ενημέρωσης, μέχρι πρότινος είχε καταγραφεί η στάση της Βρετανίας για μη λήψη μέτρων, η Βουλγαρία η οποία υποστήριζε ότι ναι μεν πρέπει να επιδειχθεί αλληλεγγύη προς την Κύπρο, αλλά δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να προκληθεί ζημιά στις ευρωτουρκικές σχέσεις και στη συνεργασία σε θέματα ενέργειας και μεταφορών, ενώ η Ουγγαρία εμφανίζεται να αντιλαμβάνεται τις θέσεις της Λευκωσίας αλλά την ίδια ώρα σημειώνει ότι δεν πρέπει να διαταραχθούν οι σχέσεις και η συνεργασία με την Τουρκία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την ευρωτουρκική συμφωνία στο Προσφυγικό.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Τη δική της ιδιαίτερη σημασία, είχε πάντως και η τοποθέτηση του αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα. Ο κ. Τζέφρι Πάιατ έστειλε σαφές μήνυμα στην Τουρκία να σταματήσει τις προκλητικές ενέργειες στην Κύπρο, τονίζοντας ότι είναι η ώρα του διαλόγου.

Ερωτηθείς να σχολιάσει ότι η ΕΕ εξετάζει να λάβει μέτρα εναντίον της βίαιης συμπεριφοράς της Τουρκίας στη θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου, ο κ. Πάιατ απάντησε πως οι ΗΠΑ και η ΕΕ μοιράζονται την ίδια οπτική για τις εξελίξεις στα ύδατα της Κύπρου και, ειδικότερα, το κοινό μας συμφέρον για την αποφυγή περαιτέρω προκλητικών ενεργειών από την Τουρκία.

«Μίλησα με σαφήνεια για αυτά τα θέματα την περασμένη εβδομάδα στις δημόσιες παρατηρήσεις μου στην Ουάσινγκτον και ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών κατά το Σαββατοκύριακο επιβεβαίωσε την ισχυρή αντίληψη των ΗΠΑ ότι τώρα είναι η ώρα για διάλογο και όχι για περαιτέρω κλιμακούμενες προκλητικές ενέργειες» σημείωσε.

Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που εκτιμούν ότι η πορεία των ενεργειών της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την τελική έκβαση που θα έχει η υπόθεση των S-400 και η διαφαινόμενη ρήξη στις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις. Εάν το ρήγμα επισημοποιηθεί και βαθύνει, τότε η Τουρκία δεν αποκλείεται να συνεχίσει και εντείνει τις ενέργειες της στην Ανατολική Μεσόγειο. Εάν αντιθέτως τη ρήξη αποτραπεί, τότε δεν αποκλείεται να πορευθούμε προς μια κάποιου είδους συμβιβαστική λύση.

Φωτογραφία: Reuters

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ελλάδα και τον Κόσμο στο thetoc.gr