Ο διορισμός της στη θέση της εκπροσώπου της Ελλάδας στο ΔΝΤ προκάλεσε αντιδράσεις και δυσαρέσκεια στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ (από τους πρώτους που αντέδρασαν ήταν η Σοφία Σακοράφα), ακόμα και στο περιβάλλον του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Η Ελενα Παναρίτη αναδεικνύεται σε ένα πρόσωπο που διχάζει ακόμα και το Υπουργείο Οικονομικών, αφού κατά της επιλογής της, όπως λένε οι πληροφορίες, τάχθηκε και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος -σε άτυπη ψηφοφορία.
Την αντίθεσή του εξέφρασε δημοσίως και ο Δημήτρης Παπαδημούλης, ο οποίος μάλιστα κάλεσε τον πρωθυπουργό να επανεξετάσει την επιλογή, γράφοντας στο twitter του: «Δεν συμφωνώ με την επιλογή της κ Παναρίτη για την εκπροσώπηση μας στο ΔΝΤ. Ζητώ από την Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό να την επανεξετάσουν».
O διορισμός της προκάλεσε αντιδράσεις και από το ΠΑΣΟΚ, που εξέδωσε μια ειρωνική ανακοίνωση, στην οποία τη χαρακτηρίζει "έμβλημα πολιτικού τυχοδιωκτισμού"
Ποια είναι όμως η «θεσμική οικονομολόγος», την οποία κάποτε γνωρίσαμε ως βουλευτή Επικρατείας του Γιώργου Παπανδρέου, ξανασυναντήσαμε ως άτυπη σύμβουλο του Γιάνη Βαρουφάκη στις Βρυξέλλες και σήμερα εκπροσπωπεί τη χώρα στο ΔΝΤ; Ας θυμηθούμε το προφίλ της που είχε δημοσιευτεί στο Thetoc.gr στις 15/2....
Η άτυπη σύμβουλος, που αποκτά τίτλο
Η κυρία Ελενα Παναρίτη, «θεσμική οικονομολόγος» όπως η ίδια συστήνεται στο βιογραφικό της, έγινε ευρέως γνωστή στην Ελλάδα όταν ο Γιώργος Παπανδρέου του 2009 την συμπεριέλαβε στην δεύτερη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.
Το βαρύ βιογραφικό και οι περγαμηνές της από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ ήταν σημαντικές, την εποχή που ο πρώην πρωθυπουργός ευαγγελιζόταν την πράσινη ανάπτυξη και το νέο μοντέλο ανάπτυξης.
Η κυρία Παναρίτη εξελέγη βουλευτής, αλλά μετά την πτώση του Γιώργου Παπανδρέου εξαφανίστηκε - περιπτωσιακά μόνο έκανε αισθητή την παρουσία της με συνεντεύξεις και άρθρα- έτσι όπως είχε εμφανιστεί.
Και αίφνης εμφανίστηκε ξανά «άτυπη» σύμβουλος να συνοδεύει του Γιάνη Βαρουφάκη στις Βρυξέλλες για την «μητέρα των μαχών» στο έκτακτο Eurogroup.
Η Ελενα Παναρίτη και η άφεση χρέους
Η τεχνοκράτης κυρία Παναρίτη είχε προκαλέσει εγκεφαλικά στους συναδέλφους της βουλευτές του ΠΑΣΟΚ όταν δήλωνε «Δεν είναι το θέμα μας να κόψουμε λίγο τους μισθούς και τις συντάξεις. Κι όχι λίγο, πολύ. Το θέμα μας είναι να πάψουμε να έχουμε ελλείμματα».
«Δεν με αφορά η Μέρκελ. Ο ελληνικός λαός ψηφίζει τον έλληνα πρωθυπουργό» ανέφερε σε τηλεοπτική της συνέντευξη και παραμονές των ευρωεκλογών δήλωνε « Ο έλληνας πρωθυπουργός πρέπει να έχει μια ομάδα που να εξετάζει αυτές τις δυνατότητες (για το χρέος), να μην είναι γνωστή, που να οργανώνει αυτό το πράγμα».
Οταν η Αυγή έλεγε «αρπακτικό» την Παναρίτη
Όταν ο Γ. Παπανδρέου έβαλε την κυρία Παναρίτη στο ψηφοδέλτιο της Επικρατείας, στην Αυγή δημοσιεύθηκε ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο με τον τίτλο « Η κατάρα των καλών προθέσεων» που ξεσκόνιζε την εργασία και την παρουσία της κυρίας Παναρίτη στο Περού και κατέληγε «το ερώτημα για την κυρία Παναρίτη παραμένει: Είναι ένας επικίνδυνος αδαής ιδεολόγος ή ένα καλά κρυμμένο αρπακτικό;».
Ολόκληρο το άρθρο που δημοσίευσε στις 22 Σεπτεμβρίου 2009 η Αυγή:
«Όταν ο κ. Παπαδήμος αρνήθηκε την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, η αγορά άρχισε να ανησυχεί. Γι’ αυτό και γρήγορα κυκλοφόρησε το όνομα της Έλενας Παναρίτη, που είχε δουλέψει για τη Διεθνή Τράπεζα και κατέχει τη 2η θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Διεθνής Τράπεζα είναι οι δύο θεσμοί που, στον αναπτυσσόμενο κόσμο, θεωρούνται ελαφρώς πιο ευπρόσδεκτοι από το τέρας της αποκαλύψεως. Οι πολιτικές που πρότειναν και επέβαλαν οδήγησαν αποδεδειγμένα την Αργεντινή στην απόλυτη οικονομική καταστροφή και τη ΝΑ Ασία στη μεγάλη κρίση του 1997. Δεν είναι τυχαίο πως, μετά το 2000, οι περισσότερες χώρες φρόντισαν να απεμπλακούν και από τους δύο. Μέχρι το 2007 οι μοναδικοί μεγάλοι οφειλέτες του ΔΝΤ ήταν η Τουρκία και το Πακιστάν, χώρες στρατηγικά συνδεδεμένες με τις ΗΠΑ.
Το παράδειγμα του Περού
Αλλά, για να μην είμαστε άδικοι με την κυρία Παναρίτη, ακολουθήσαμε το σημείο εκείνο του βιογραφικού της που η ίδια δείχνει να προτιμά. Τη δημιουργία κτηματολογίου και επίσημων τίτλων ιδιοκτησίας στο Περού επί προεδρίας Φουτζιμόρι, δηλαδή στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η ιδέα προτάθηκε κυρίως από τον οικονομολόγο Ντε Σότο και έλεγε ότι οι φτωχοί που δεν διέθεταν τίτλους ιδιοκτησίας στη γη τους δεν μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση σε πιστώσεις από τις τράπεζες και αναγκάζονταν να δανείζονται με υπέρογκα επιτόκια από μη τραπεζικούς τοκογλύφους. Με το να δημιουργήσεις τίτλους ιδιοκτησίας, έλεγε ο Ντε Σότο, θα μετατρέψεις την περιουσία των φτωχών σε εμπορευματικό αγαθό το οποίο θα αξιοποιήσουν.
Και σε αυτό το κομβικό σημείο θα πρέπει να κάνουμε δύο υποθέσεις. Η μία λέει πως η κυρία Παναρίτη πιστεύει ειλικρινά πως το μέτρο αυτό βοηθά στην καταπολέμηση της φτώχειας, όπως ισχυρίζεται και ο τίτλος της στην παγκόσμια τράπεζα. Η άλλη λέει πως γνωρίζει ότι η υπόθεση Ντε Σότο ήταν μια όμορφα διατυπωμένη πρόταση, προκειμένου οι τράπεζες να βάλουν χέρι σε μια τεράστια περιούσια που δεν μπορούσαν να αποτιμήσουν με εμπορευματικούς όρους.
Γνωρίζουμε από τον 19ο αιώνα πως η εισαγωγή εμπορευματικών πρακτικών σε κοινωνικές ομάδες που δεν έχουν τον κατάλληλο εμπορικό πνεύμα οδηγεί με σιγουριά στην καταστροφή αυτών των ανθρώπων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας πρακτικής ήταν η εξαθλίωση των εργατών/πρώην χωρικών στην Αγγλία του 1850, εξαθλίωση που έκανε εντύπωση ακόμη και στους ανθρώπους εκείνης της εποχής. Το ίδιο συνέβη και στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα και μάλιστα έχουμε από τότε νόμους που προστατεύουν τους δανειολήπτες από αρπακτικές τραπεζικές τακτικές. Ας μην επεκταθούμε παρακάτω, για όποιον έχει αμφιβολίες η βιβλιογραφία είναι βαριά και γεμάτη παρόμοια παραδείγματα.
Όταν δίνεις ενέχυρα δάνεια σε φτωχούς και όχι ιδιαίτερα μορφωμένους ανθρώπους που δεν μπορούν να τα διαχειριστούν, το αποτέλεσμα είναι πρακτικά ντετερμινιστικό. Οι τράπεζες θα αρπάξουν τις ιδιοκτησίες των φτωχών και οι φτωχοί θα γίνουν ακόμη φτωχότεροι, δημιουργώντας αυτή την ιδιότυπη νέα φεουδαρχία που μας οδηγεί ο νεο-φιλελευθερισμός, των ελάχιστων υπερ-πλούσιων, ανάμεσα σε μια θάλασσα φτωχών.
Θα αναρωτηθήκατε τι έγινε στο Περού μετά τις μεταρρυθμίσεις τις οποίες επιμελήθηκε η κυρία Παναρίτη; Παρά, λοιπόν, την καλή πρόθεση του κ. Ντε Σότο, η δημιουργία τίτλων ιδιοκτησίας δεν ήταν ο καθοριστικός παράγοντας προκειμένου οι φτωχοί να πάρουν δάνεια. Η πρόσβαση των φτωχών σε πιστώσεις αυξήθηκε μεν από το 17% το 1994 στο 37% το 1997, αλλά έπεσε ξανά στο 19% μέχρι το 2000.
Ο λόγος που οι φτωχοί σταμάτησαν να έχουν πρόσβαση σε πιστώσεις παρά του τίτλους ιδιοκτησίας, ήταν το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που υλοποιήθηκε την ίδια εποχή με την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών και άλλων δημόσιων οργανισμών που προσέφεραν πιστώσεις στους φτωχούς. Οι ιδιωτικές τράπεζες θεωρούσαν ασύμφορη την παροχή δανείων έστω και με τους νέους τίτλους ιδιοκτησίας.
Χωρίς να έχω πολλά παραπάνω στοιχεία μέχρι στιγμής, οι φτωχοί του Περού, φαίνεται να σώθηκαν από την ίδια τους τη φτώχεια. Οι τράπεζες τις περισσότερες φορές δεν θεώρησαν πως η αξία του σπιτιού ή του χωραφιού που θα έμπαινε ενέχυρο, ήταν αρκετή για να δικαιολογήσει το ρίσκο και τα έξοδα της διεκδίκησής του σε πιθανή χρεοκοπία του οφειλέτη.
Παρόλα αυτά το ερώτημα για την κυρία Παναρίτη παραμένει: Είναι ένας επικίνδυνος αδαής ιδεολόγος ή ένα καλά κρυμμένο αρπακτικό?».
Αυγή, 23 Σεπτέμβρη 2009