Σε ένα ιστορικό βήμα προχώρησαν οι ΗΠΑ, καθώς ο πρόεδρος της χώρας Τζο Μπάιντεν αναγνώρισε και επίσημα τη Γενοκτονία των Αρμενίων.
"Ξεκινώντας στις 24 Απριλίου 1915, με τη σύλληψη Αρμενίων διανοουμένων και ηγετών της κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη από οθωμανικές αρχές, ενάμισι εκατομμύριο Αρμένιοι απελάθηκαν, σφαγιάστηκαν ή βάδισαν ν στους θανάτους τους σε μια εκστρατεία εξόντωσης", αναφέρει μεταξύ άλλων ο αμερικανός πρόεδρος στη δήλωσή του και προσθέτει: "Ο αμερικανικός λαός τιμά όλους εκείνους τους Αρμένιους που χάθηκαν στη γενοκτονία που ξεκίνησε πριν από 106 χρόνια σήμερα".
Η εξέλιξη αυτή είχε προαναγγελθεί από το τηλεφώνημα Μπάιντεν - Ερντογάν που έγινε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, με την αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο. Είχαν προηγηθεί η αποβολή της Άγκυρας από το αμερικανικό πρόγραμμα των μαχητικών F-35, αλλά και η επιβολή κυρώσεων για την προμήθεια των ρωσικών πυραύλων S-400.
Τα συγκεκριμένα περιστατικά έχουν αναγνωριστεί ως γενοκτονία από συνολικά 29 χώρες, ενώ η Τουρκία εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να αρνείται ότι οι εν λόγω σφαγές και διωγμοί πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια για να κατηγοριοποιηθούν ως γενοκτονία. Οι Αμερικανοί πρόεδροι συνηθίζουν εδώ και δεκαετίες να εκδίδουν στις 24 Απριλίου μια ανακοίνωση για την "Ημέρα Μνήμης των Αρμενίων", χωρίς, ωστόσο, να αναφέρουν τον επίμαχο όρο της γενοκτονίας.
Μέχρι στιγμής ο μοναδικός πρόεδρος που τόλμησε να χρησιμοποιήσει την λέξη ήταν ο Ρόναλντ Ρέιγκαν κατά την διάρκεια μιας δημόσιας εκδήλωσης για τα εγκαίνια του Μουσείου Ολοκαυτώματος στην Ουάσιγκτον. Υπενθυμίζεται ότι και ο Μπαράκ Ομπάμα είχε αναγνωρίσει προεκλογικά ότι πρόκειται για γενοκτονία. Παρόλα αυτά όμως, δεν πρόφερε τη λέξη ούτε μια φορά κατά τη διάρκεια της θητείας του. Ο Τζο Μπάιντεν είναι ο πρώτος πρόεδρος τόλμησε να κάνει το επόμενο βήμα, αναγνωρίζοντας επίσημα τη Γενοκτονία των Αρμενίων.
Στην Τουρκία έντονες είναι οι πρώτες αντιδράσεις, καθώς δεν αποδέχονται σε καμία περίπτωση τον όρο "γενοκτονία".
Ο πρόεδρος Ερντογάν καταγγέλλει "την πολιτικοποίηση από τρίτους" της συζήτησης γύρω από τη γενοκτονία των Αρμενίων
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε "τρίτους" ότι παρεμβαίνουν στις υποθέσεις της Τουρκίας, την ώρα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Αρμενίων.
"Κανείς δεν εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι οι συζητήσεις -- οι οποίες θα έπρεπε να διεξάγονται από ιστορικούς -- πολιτικοποιούνται από τρίτους και γίνονται ένα μέσο παρέμβασης στη χώρα μας", δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε μήνυμα που απηύθυνε προς τον Αρμένιο Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη.
Τσαβούσογλου: Οπορτουνισμός, προδοσία, λαϊκισμός
"Οι λέξεις δεν μπορούν να αλλάξουν και δεν ξαναγράφουν την ιστορία. Δεν έχουμε τίποτα να μάθουμε τίποτα από κανέναν για το δικό μας παρελθόν. Ο πολιτικός οπορτουνισμός είναι η μεγαλύτερη προδοσία στην ειρήνη και τη δικαιοσύνη", τόνισε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προσθέτοντας: "Απορρίπτουμε πλήρως τη δήλωση που στηρίζεται μόνο στον λαϊκισμό".
Τουρκικό ΥΠΕΞ: Καλούμε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να διορθώσει αυτό το σοβαρό λάθος
Σε ανάλογο ύφος κινήθηκε και η αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, που απέρριψε τη δήλωση του Αμερικανού προέδρου.
"Είναι σαφές ότι η δήλωση δεν έχει επιστημονική ούτε νομική βάση, αλλά ούτε και στηρίζεται από στοιχεία. Όσον αφορά στα γεγονότα του 1915, δεν πληρούνται καμία από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη χρήση του όρου "Γενοκτονία”, όπως ορίζεται αυστηρά από το διεθνές δίκαιο. Η φύση των γεγονότων δεν αλλάζει ανάλογα με τα τρέχοντα πολιτικά κίνητρα των πολιτικών ή τις εσωτερικές πολιτικές συγκυρίες. Μια τέτοια στάση εξυπηρετεί μόνο μια χυδαία παραμόρφωση της ιστορίας", αναφέρει το υπουργείο Εξωτερικών.
"Η δήλωση Μπάιντεν δεν θα έχει άλλες επιπτώσεις πέραν της πόλωσης των εθνών και την παρεμπόδιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή. Μάλιστα προσθέτει ότι η αμερικανική αναγνώριση "που διαστρεβλώνει τα ιστορικά γεγονότα, δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτή στη συνείδηση του τουρκικού λαού και θα ανοίξει βαθιά πληγή που υπονομεύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη και φιλία.
Καλούμε τον Αμερικανό πρόεδρο να διορθώσει αυτό το σοβαρό λάθος, που δεν εξυπηρετεί κανέναν σκοπό πέρα από το να ικανοποιήσει ορισμένους πολιτικούς κύκλους και να υποστηρίξει τις προσπάθειες για την καθιέρωση ειρηνικής συνύπαρξης στην περιοχή, ειδικά μεταξύ τουρκικών και αρμενικών εθνών, εξυπηρετώντας την ατζέντα εκείνων των κύκλων που προσπαθούν να προκαλέσουν εχθρότητα" καταλήγει.
Αναλυτικά η δήλωση του Μπάιντεν:
"Κάθε χρόνο αυτήν την ημέρα, θυμόμαστε τις ζωές όλων εκείνων που πέθαναν στη γενοκτονία των Αρμενίων της Οθωμανικής εποχής και δεσμευόμαστε να αποτρέψουμε ξανά μια τέτοια θηριωδία. Ξεκινώντας στις 24 Απριλίου 1915, με τη σύλληψη Αρμενίων διανοουμένων και ηγετών της κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη από οθωμανικές αρχές, ενάμισι εκατομμύριο Αρμένιοι απελάθηκαν, σφαγιάστηκαν ή βάδισαν ν στους θανάτους τους σε μια εκστρατεία εξόντωσης. Τιμούμε τα θύματα των Meds Yeghern (σ.σ. η Γενοκτονία των Αρμενίων στα αρμένικα), έτσι ώστε οι φρικαλεότητες του να μην χαθούν ποτέ στην ιστορία. Και θυμόμαστε έτσι ώστε να παραμείνουμε πάντα σε εγρήγορση ενάντια στη διαβρωτική επίδραση του μίσους σε όλες τις μορφές του.
Από αυτούς που επέζησαν, οι περισσότεροι αναγκάστηκαν να βρουν νέα σπίτια και νέες ζωές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Με δύναμη και ανθεκτικότητα, ο Αρμενικός λαός επέζησε και ανοικοδόμησε την κοινότητά τους. Με τις δεκαετίες οι Αρμένιοι μετανάστες έχουν εμπλουτίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες με αμέτρητους τρόπους, αλλά δεν έχουν ξεχάσει ποτέ την τραγική ιστορία που έφερε τόσους πολλούς από τους προγόνους τους στις ακτές μας. Τιμούμε την ιστορία τους. Βλέπουμε αυτόν τον πόνο. Επιβεβαιώνουμε την ιστορία. Το κάνουμε αυτό όχι για να κατηγορήσουμε, αλλά για να διασφαλίσουμε ότι αυτό που συνέβη, δεν θα επαναληφθεί ποτέ.
Σήμερα, καθώς θρηνούμε για ό, τι χάθηκε, ας στρέψουμε επίσης τα μάτια μας στο μέλλον – προς τον κόσμο που θέλουμε να χτίσουμε για τα παιδιά μας. Ένας κόσμος που δεν λεκιάζεται από τα καθημερινά κακά της μισαλλοδοξίας και, όπου γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και όπου όλοι οι άνθρωποι μπορούν να συνεχίσουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια και ασφάλεια. Ας ανανεώσουμε την κοινή μας αποφασιστικότητα να αποτρέψουμε μελλοντικές φρικαλεότητες από οπουδήποτε στον κόσμο. Και ας συνεχίσουμε τη θεραπεία και τη συμφιλίωση για όλους τους ανθρώπους του κόσμου.
Ο αμερικανικός λαός τιμά όλους εκείνους τους Αρμένιους που χάθηκαν στη γενοκτονία που ξεκίνησε πριν από 106 χρόνια σήμερα".
Η ιστορική ανακοίνωση του Λευκού Οίκου